SKŁADNICE ZBIORÓW PRUSKIEJ BIBLIOTEKI PAŃSTWOWEJ NA DOLNYM ŚLĄSKU W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ

Jarosław Robert Kudelski

doi:10.21697/sc.2016.23.21

Opublikowane: 2017-09-22

Tom 23 (2016)

SKŁADNICE ZBIORÓW PRUSKIEJ BIBLIOTEKI PAŃSTWOWEJ NA DOLNYM ŚLĄSKU W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ

Jarosław Robert Kudelski

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2016.23.21

Abstrakt

German cultural institutions had been conducting preparations to secure their collections in the event of a war since mid-1930s. The Prussian State Library, the holdings of which included the most precious German manuscripts and prints, was one of those institutions. Air attacks carried out on the capital of the Third Reich triggered the decision to evacuate the collection to Thüringen, Brandenburg, Pomerania and Lower Silesia. Largest deposits had been located in the latter. The unique heritage items stored there included medieval manuscripts, prayer books, music autographs and newspaper yearbooks as well as letters and private documents of many prominent representatives of German culture and art. Those items were evacuated, among other places, to Fürstenstein (Książ) Gießmannsdorf (Gościszów), Gröditzburg (Grodziec), Grüssau (Krzeszów), Fischbach (Karpniki) and Hirschberg (Jelenia Góra). The evacuation was conducted in cooperation with the heritage conservator for Lower Silesia, professor Günther Grundmann. With his assistance, in the course of a few years, a unique collection was created in Lower Silesia. Towards the end of the war the collection was deprived of proper care, as the authorities lacked resources to secure it. This resulted in the destruction of some items during military actions. The remaining parts of the collection had been taken over by Polish officials and were transferred to library collections in Krakow, Warszawa, Olsztyn, Toruń, Lublin and Łódź.

Słowa kluczowe:

Berlin State Library, Evacuation of cultural goods, Repositories of cultural goods, Silesia, Restitution, Wartime losses

Inne teksty tego samego autora

Jarosław Robert Kudelski, The repositories of the Prussian State Library collection in Lower Silesia during the World War II , Saeculum Christianum: Tom 23 (2016): English edition

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kudelski, J. R. (2017). SKŁADNICE ZBIORÓW PRUSKIEJ BIBLIOTEKI PAŃSTWOWEJ NA DOLNYM ŚLĄSKU W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ. Saeculum Christianum, 23, 263–275. https://doi.org/10.21697/sc.2016.23.21

Cited by / Share

Bibliografia

W. Kieszkowski, Składnica muzealna Paulinum, „Pamiętnik Związku Historyków Sztuki i Kultury”, Warszawa 1948, tom 1.
Google Scholar

J.M. Kowalski, J.R. Kudelski, R. Sulik, Lista Grundmanna. Tajemnice skarbów Dolnego Śląska, Warszawa 2015.
Google Scholar

J.M. Kowalski, J.R. Kudelski, Złoto generałów. Służby specjalne PRL na tropie skarbów III Rzeszy, Kraków 2009.
Google Scholar

P. Lechowski, Sporna Berlinka. Kontrowersje wokół zbiorów byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, „Biuletyn EBIB”. Nr 8/2008 (99).
Google Scholar

D. Nellessen, Von Baudenkmälern zu Baudenkmalen. Die Entwicklung des Denkmalrechts im Land Berlin von 1949 bis heute, Berlin 2009.
Google Scholar

Ch. Norris, The Disaster at Flakturm Friedrichshain; a Chronicle and List of Paintings, „The Burlington Magazine”, nr 597/1952.
Google Scholar

R. Nowicki, Aleksander Birkenmajer jako wizytator Zbiornicy Księgozbiorów Zabezpieczonych we Wrocławiu, „Biblioteka”, nr 17/2013. DOI: https://doi.org/10.14746/b.2013.17.7
Google Scholar

R. Nowicki, Zabezpieczanie księgozbiorów po II wojnie światowej w Polsce, „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej”, Seria XI, 2005. DOI: https://doi.org/10.18318/napis.2005.1.20
Google Scholar

M. Olczak, Grodziec. Przewodnik historyczny, Warszawa 2000.
Google Scholar

Z. Pietrzyk, Zbiory z byłej Pruskiej Biblioteki Państwowej w Bibliotece Jagiellońskiej, „Alma Mater”, nr 100/2008.
Google Scholar

W. Schochow, Bücherschicksale: Die Verlagerungsgeschichte Der Preubischen Staatsbibliothek, Berlin 2003. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110204759
Google Scholar

W. Schochow, Die Dienststelle Hirschberg (1944-1945), Berlin 1994.
Google Scholar

K. Trautz, Die Preussische Staatsbibliothek in Hirschberg im Riesengebirge zur zeit des zweiten grossen krieges, 1944-1945, Berlin 1950.
Google Scholar

Jarosław Robert Kudelski

saeculum.christianum@uksw.edu.pl
http://orcid.org/0000-0003-3760-6244

Afiliacja:

Warszawa Polska

Biogram

Jarosław Robert Kudelski, badacz i ekspert w zakresie problematyki strat wojennych polskiego dziedzictwa kulturowego, autor i współautor kilkudziesięciu publikacji i książek – w tym „Lista Grundmanna. Tajemnice skarbów Dolnego Śląska” (2015), „Zaginiony Rafael. Kulisy największej kradzieży nazistów” (2014), „Zrabowane skarby. Losy dzieł sztuki na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej” (2012) – poświęconych tej tematyce.