SPOŁECZNE ZAGROŻENIA PODMIOTOWOŚCI W WARUNKACH ZMIAN

Barbara Galas

Opublikowane: 2018-11-26

Tom 10 Nr 1 (2015)

SPOŁECZNE ZAGROŻENIA PODMIOTOWOŚCI W WARUNKACH ZMIAN

Barbara Galas

Abstrakt

Ruch społeczny „Solidarność” przyniósł zmiany w Europie Środkowo-Wschodniej, zmienił i otworzył świadomość społeczną ludzi, burząc stare stereotypy dotyczące ładu społecznego. Gwałtowność zachodzących zmian niosła ze sobą chaos i destabilizację tego ładu, a w efekcie doprowadziła do załamania dotychczasowych zasad i reguł życia społecznego. Jednocześnie demontaż starych struktur i pojawienie się gospodarki wolnorynkowej sprzyjały pragmatyzacji świadomości Polaków. Poczuciu chaosu w sytuacji, gdy mieszały się elementy starego i nowego ładu społecznego, towarzyszyło zarazem poczucie głębokiego kryzysu normatywności i erozji więzi społecznej. Stan taki nazywamy anomią. W tych warunkach doszło do rozchwiania systemu wartości i pojawiło się u jednostek poczucie zagubienia, zagrożenia, bezradności, a także wyobcowania i braku zaufania do innych ludzi. W dłuższym okresie czasu może to prowadzić do załamania podstaw tożsamości i podmiotowości, bowiem jednostki nie radzą sobie z pogłębiającym się kryzysem normatywności i narastającą nieufnością w przestrzeni społecznej. Przestrzeń tą cechuje anomijny pragmatyzm. Anomijny pragmatyzm to taka przestrzeń, która stwarza bardzo specyficzne warunki dla socjalizacji i rozwoju, a także niesie określone zagrożenia rozwojowe, zwłaszcza dla tożsamości i podmiotowości człowieka.

Słowa kluczowe:

ład społeczny, gwałtowna zmiana, anomia, podmiotowość

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Galas, B. (2018). SPOŁECZNE ZAGROŻENIA PODMIOTOWOŚCI W WARUNKACH ZMIAN. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 10(1). Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/ucs/article/view/2919

Cited by / Share

Bibliografia

Adamski W. (1980), Młodzież w społeczeństwie. Konfrontacje polsko-amerykańskie, WSiP, Warszawa.
Google Scholar

Castells M. (2013), Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Durkheim E. (1960), Le Suicide. Paris; Samobójstwo. Warszawa, 2008 (wyd. polskie).
Google Scholar

Galas B. (2013), Anomia, Lęk, Pragmatyzm vs Patriotyzm. Młoda generacja wobec zmian, UKSW, Warszawa.
Google Scholar

Grzelak J. (1991), Orientacje społeczne a percepcja innych ludzi. W: Złudzenia, które pozwalają żyć, pod red. M. Kofty i T. Szustrowej. Warszawa, PWN.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (1991): Orientacje życiowe młodzieży. Bydgoszcz, WSP.
Google Scholar

Janowski A. (1977): Aspiracje młodzieży szkół średnich. Warszawa, PWN.
Google Scholar

Kłoskowska A. (1996): Kultury narodowe u korzeni. Warszawa, PWN.
Google Scholar

Kohn M., Schooler C. (1986): Praca a osobowość. Warszawa, PWN.
Google Scholar

Mariański J. (1995): Młodzież. Między tradycją a ponowoczesnością. Lublin, KUL.
Google Scholar

Marody M. (1987): Antynomie zbiorowej podświadomości. „Studia Socjologiczne”, 2.
Google Scholar

Marody M. (2002): Trzy Polski – instytucjonalny kontekst strategii dostosowawczych. W: Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa, Scholar.
Google Scholar

Merton R. K, (1982): Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa, PWN.
Google Scholar

Nowak S. (1984): Społeczeństwo polskie czasu kryzysu. Warszawa, IS UW.
Google Scholar

Pańków W. (2010): Dylematy i pułapki legitymizacji porządku społecznego PRL i III Rzeczypospolitej. W: Legitymizacja w Polsce. Nieustający kryzys w zmieniających się warunkach?, pod red. A. Rycharda i H. Domańskiego. Warszawa, IFiS PAN.
Google Scholar

Parsons T. (1951): The Social System. Glencoe.
Google Scholar

Pilch T. (2001): Dzieci ulicy – dzieci bez szans. W: Dzieci gorszych szans, pod red. B. Głowackiej i T. Pilcha. Warszawa, KKWR.
Google Scholar

Reykowski J. (1990): Ukryte założenia normatywne jako osiowy składnik mentalności. W: Orientacje społeczne jako element mentalności., pod red. J. Reykowskiego, K. Skarżyńskiej i M. Ziółkowskiego. Poznań, Nakom.
Google Scholar

Siciński A. red. (1978): Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce. Warszawa, PWN.
Google Scholar

Siemieńska R. (2007): Od wartości post materialistycznych do materialistycznych – casus Polski. W; Oswajanie wielkiej zmiany, pod red. I. Krzemińskiego i J. Raciborskiego. Warszawa, IFiS PAN.
Google Scholar

Skarżyńska K. (1990): Orientacje egalitarna i nieegalitarna. W: Orientacje społeczne jako element mentalności, pod red. J. Reykowskiego, K. Skarżyńskiej i M. Ziółkowskiego. Poznań, Nakom.
Google Scholar

Sztompka P. (1999): Kulturowe imponderabilia szybkich zmian społecznych: zaufanie, lojalność, solidarność. W: Imponderabilia wielkiej zmiany. Mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji, pod red. P. Sztompki. Warszawa-Kraków, PWN.
Google Scholar

Wielecki K. red. (2010): Wybrane problemy demokracji i podmiotowości. Warszawa 2010, APS.
Google Scholar

Ziółkowski M. (1990): Orientacje indywidualne a system społeczny. W: Orientacje społeczne jako element mentalności, pod red. J. Reykowskiego, K. Skarżyńskiej i M. Ziółkowskiego. Poznań, Nakom.
Google Scholar

Ziółkowski M. (2000): Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Poznań, Wyd. Fundacji Humaniora.
Google Scholar