Opublikowane: 2018-11-16

LE CONSEGUENZE LEGALI DEL DIVIETO DI NOZZE PER UNA VEDOVA NEL DIRITTO ROMANO

Piotr Niczyporuk , Piotr Kołodko
Zeszyty Prawnicze
Dział: Artykuły
https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.3.06

Abstrakt

Skutki prawne zakazu zawierania małżeństw wdowom w prawie rzymskim

 

Streszczenie

W okresie archaicznym pogwałcenie zakazu odnoszącego się do żałoby było czynnością określoną jako nefas i dlatego miała tutaj zastosowanie sankcja prawa sakralnego. Wdowa powinna była złożyć ofiarę ekspiacyjną zwaną piaculum, którą była bovis feta. Norma sakralno-obyczajowa doznawała przeobrażeń i przekształciła się w ius. Zakaz zawarcia ponownego małżeństwa przez wdowę w okresie tempus lugendi był postrzegany w epoce przedklasycznej przede wszystkim przez pryzmat sankcji ius civile. Zachodziła bowiem obawa co do ojcostwa przyszłego potomstwa, które urodziłaby owdowiała kobieta. W tekście edictum perpetuum zostały wymienione osoby, które podlegały infamii w przypadku złamania zakazu secundae nuptiae wdowy po śmierci męża. Nie mogły one działać postulare pro aliis ani też występować jako procurator lub cognitor. Pretorska infamia pociągała za sobą niemożność ustanawiania tych zastępców procesowych.

Epoka klasyczna przyniosła zasadnicze zmiany w kwestii secundae nuptiae. Cesarz August, pomimo że zachęcał do zawierania powtórnych związków małżeńskich, to jednak w swoich ustawach pozostawił wdowie pewien okres (vacatio) w czasie którego mogła ona powstrzymać się od powtórnego małżeństwa. Regulacje te miały swój związek z żałobą a przede wszystkim były próbą okazania przez cesarza szacunku dla univira. Cesarz August utrzymał w mocy przepisy, które okrywały niesławą osoby naruszające zakaz powtórnego małżeństwa wdowy po śmierci męża. Aktualność tych regulacji spowodowała, że stały się przedmiotem komentarzy jurystów, chociażby ze względu konieczność uniknięcia niepewności co do ojcostwa przyszłego potomstwa, które urodziłaby owdowiała kobieta. Unormowania mogą też świadczyć o tym, że ich twórcom przyświecała idea, by małżeństwa były zawierane liberorum procreandorum causa, co w rezultacie miało doprowadzić do kontynuacji rzymskich rodzin w przyszłości, a szczególności sfery ich sacra, nomina czy pecunia.

Słowa kluczowe:

luctus, tempus lugendi, tempus legitimum, secundae nuptiae, vedova, periodo di lutto, nuove nozze.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Niczyporuk, P., & Kołodko, P. (2018). LE CONSEGUENZE LEGALI DEL DIVIETO DI NOZZE PER UNA VEDOVA NEL DIRITTO ROMANO. Zeszyty Prawnicze, 18(3), 151–177. https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.3.06

Cited by / Share


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.