Komunikowanie wartości w filmie jako medialnym przekazie audiowizualnym

Mariola Marczak

doi:10.21697/kmt.2023.60.02

Opublikowane: 2025-01-31

Tom 60 (2024)

Komunikowanie wartości w filmie jako medialnym przekazie audiowizualnym

Mariola Marczak

Kultura Media Teologia

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/kmt.2023.60.02

Abstrakt

Utwory audiowizualne, bez względu na cele, dla których zostały wytworzone, służą transmisji jakiejś wartości informacyjnej Dotyczy to także audiowizualnych artefaktów, co oznacza, że można i należy traktować je jednocześnie jako przedmioty kulturowe (niekiedy także dzieła sztuki) oraz jako media (narzędzia przekazu informacji) i przekazy, wypełnione zawartością informacyjną, które zostały wytworzone po to, aby dotrzeć do jakiegoś odbiorcy – adresata tegoż przekazu (komunikacyjny punkt widzenia). W niniejszym tekście konstruuję teoretyczne podstawy dla analitycznego badania możliwości komunikowania wartości poprzez filmy. Autorski koncept oparty jest na połączeniu perspektywy komunikacyjnej i estetycznej poprzez komunikacyjną teorię filmu Calvina Prylucka. Zakładam, że zawartość informacyjna przekazu kulturowego, w tym ta o charakterze aksjologicznym, wyłania się z dwustopniowej analizy znaczeń tegoż utworu, tj. z analizy na poziomie kształtowania znaczenia i konstruowania znaczenia.

Słowa kluczowe:

film, komunikacja audiowizualna, audiowizualne artefakty, przekaz, media, komunikowanie wartości

Pobierz pliki

pdf

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alexander, Jeffrey C. i Bartmański, Dominik, Materiality and Meaning in Social Life: Toward an Iconic Turn in Cultural Sociology, [w:] Iconic Power. Materiality and Meaning in Social Life, eds. Jeffrey Alexander, Dominik Bartmański, Bernhard Giesen, New York: Palgrave Macmillan New York, 2012, s.1-12.
Google Scholar

Arcimowicz, K., Antybohaterowie neoseriali – gra (z) wartościam, „Ars inter Culturas” 2016, nr 5, s. 35-48.
Google Scholar

Ascott, R., Telematic Embrace: Visionary Theories of Art, Technology, and Consciousness, ed. Edward A. Shanken, Berkeley: University of California Press, 2003.
Google Scholar

Barthes, R., Podstawy semiologii, tłum. A. Turczyn, Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Google Scholar

Boehm, Gottfried, Representation, Presentation, Presence: Tracing the Homo Pictor, [w:] Iconic Power Materiality and Meaning in Social Life, red. Jeffrey C. Alexander, Dominik Bartmanski , Bernhard Giesen, New York: Palgrave Macmillan, 2012, s. 15-24.
Google Scholar

Czarnowski, S., Dzieła, t.1, Studia z historii kultury, oprac. N. Assorodobraj-Kula i S. Ossowski, Warszawa: PWN, 1956.
Google Scholar

Gadacz, T. , Historia filozofii XX wieku. Nurty, t.1, Kraków: Znak, 2009.
Google Scholar

Griffin, E., Podstawy komunikacji społecznej, tłum. O. i W. Kubinowscy oraz M. Kacmajor, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003.
Google Scholar

Gwóźdź, A., Wokół teorii tekstu filmowego, [w:] Analizy i syntezy. Z badań porównawczych nad filmem, red. A. Helman, A. Gwóźdź, Warszawa-Katowice-Kraków: PWN, Uniwersytet Śląski, 1980, s. 65-89.
Google Scholar

Helman, A., Podmiot, hasło, [w:] eadem, Słownik pojęć filmowych, t. 5., red. A. Helman, Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1993, s.71-118.
Google Scholar

Helman, A., Teorie komunikacji audiowizualnej, [w:] A. Helman, J. Ostaszewski, Historia myśli filmowej. Podręcznik, Gdańsk: Słowo-Obraz-Terytoria, 2007, s. 209-230.
Google Scholar

Hopfinger, M., Komunikacja filmowa a wzory kultury literackiej, [w:] Analizy i syntezy. Z badań porównawczych nad filmem, red. A. Helman, A. Gwóźdź, Warszawa-Katowice-Kraków: PWN, Uniwersytet Śląski, 1980, s. 163-179.
Google Scholar

Hopfinger, M., Komunikacja filmowa lat dwudziestych i trzydziestych w Polsce wobec tradycji kultury literackiej, „Prace Historycznoliterackie. Zeszyty Naukowe UJ” 1980, z. 40, s. 21-34.
Google Scholar

Ingarden, R., Widowisko kinematograficzne („film”), [w:] idem, O dziele literackim, Warszawa: PWN, 1988, s. 400-405.
Google Scholar

Jakobson, R., Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” 1966, nr 51/2, s. 431-473.
Google Scholar

Kawecki CSsR, W., Komunikacja medialno-kulturowa, Warszawa: Wyd. Naukowe UKSW, 2021.
Google Scholar

Kawecki W. CSsR, Wizualność kultury i teologii, [w:] Kultura wizualna- teologia wizualna, red. W. Kawecki i in., Warszawa: Wyd. Naukowe UKSW, 2011.
Google Scholar

Kempna, M., Religijność jako paratekst. Na obrzeżach teorii filmu religijnego, [w:] Pogranicza audiowizualności, red. Andrzej Gwóźdź, Kraków: UNIVERSITAS, 2010, s. 258-259.
Google Scholar

Kempna-Pieniążek, M., Formuły duchowości w kinie najnowszym, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
Google Scholar

Kisielewska, A., Telewizja- zmierzch i renesans. Perspektywa polska, [w:] Film, telewizja i sztuki wizualne w dobie nowych mediów, red. M. Marczak, Olsztyn: Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2014, s. 119-131.
Google Scholar

Kluszczyński, R. W., Konceptualizm i sztuka interaktywna: analiza polskich przykładów, „Sztuka i Dokumentacja” 2012, nr 6, s. 73-78.
Google Scholar

Kultura-komunikacja-literatura. Studia nad XX wiekiem, red. S. Żółkiewski, M. Hopfinger, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Ossolineum, 1976.
Google Scholar

Marczak, M., Persuasive and Communicative Potential of Hagiographic Narrative Structures in Screen Representations of the Polish Underground Soldiers Struggling for Independence after World War II, „Studia Religiologica” 2018, tom 51, nr 2, s. 115-128.
Google Scholar

Marczak, M., Poetyka filmu religijnego, Kraków: ARKANA, 2000.
Google Scholar

McLuhan, M., Galaktyka Gutenberga, tłum. Andrzej Wojtasik, red. nauk. G. Godlewski, K. Kukiełko-Rogozińska, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2017.
Google Scholar

Mitchell, W. J. T., Zwrot piktorialny, tłum. M. Drabek, „Kultura Popularna” 2009, nr 1(23), s. 4-19.
Google Scholar

Mitchell, W. J. T., Picture Theory, Chicago: University of Chicago Press, 1995.
Google Scholar

Myślak, D. i Siudak, M., Media - dziennikarze - odbiorcy: wybrane zagadnienia z problematyki mediów społecznościowych, Olsztyn: Wyd. UWM, 2017.
Google Scholar

Naruszewicz-Duchlińska, A., Zasady komunikacji internetowej, [w:] Polszczyzna na co dzień : ABC dobrego mówcy, językowy savoir-vivre, redagowanie tekstów, komunikacja internetowa, wzory tekstów użytkowych i inne, red. Mirosław Bańko, Warszawa: Wyd. Nauk. PWN, 2022, s. 315-347.
Google Scholar

Naruszewicz-Duchlińska, A., Portal internetowy jako przestrzeń publiczna i prywatna (na przykładzie genezanazwisk.pl), „Annales UMCS Sectio FF, Philologiae” 2023, t. 41, nr 2, s. 187-194.
Google Scholar

Nowoczesność jako doświadczenie: dyscypliny – paradygmaty – dyskursy, red. Anna Zaidler-Janiszewska, Ryszard Nycz, Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Akademica”, 2008, s. 234.
Google Scholar

Od naturalizacji do funkcjonalizacji. Taktyki użytkowania serwisu Instagram, red. M. Babecki, S. Żyliński, Olsztyn: Wyd. UWM, 2018.
Google Scholar

Ovidius Naso, Publius, Metamorfozy, tłum. Anna Kamieńska, Wrocław: Ossolineum, 1996.
Google Scholar

Pisarek, W., Funkcje komunikowania, [w:] idem, Wstęp do nauki o komunikowaniu, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 156-181.
Google Scholar

Pisarek, W., Wstęp do nauki o komunikowaniu, Warszawa: Wyd. Akademickie i Profesjonalne, 2008.
Google Scholar

Pitrus, A., Zanurzony. O sztuce Billa Violi, Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.
Google Scholar

Płażewski, J., Język filmu, Warszawa: WAiF, 1961.
Google Scholar

Pryluck, C., Źródła znaczenia w filmie i telewizji, tłum. Jolanta Mach, Warszawa: WAiF, 1988.
Google Scholar

Regiewicz, A., Katechezy w obrazach. Kerygmatyczne czytanie filmu, Kraków: SERAFIN, 2013.
Google Scholar

Sermon, P., Telematic Dreaming, “LeonardoThe MIT Press” 2000, vol. 33, nr 2.
Google Scholar

Sermon, P., The emergence of user-and performer-determined narratives in telematic environments, [w:] Networked Narrative Environments as Imaginary Space of Being, ed. Andrea Zapp, Manchester: Manchester Metropolitan University, 2004, p. 82-99.
Google Scholar

Scheler, M., Materialne apriori w etyce, „Znak” 1967, nr 12 (162), s. 1512-1543.
Google Scholar

Spottiswoode, R., A Grammar of the Film. An Analysis Of Film Technique, Berkeley and Los Angeles: University Of California Press, 1950, https://dn720500.ca.archive.org/0/items/grammaroffilm00raym/grammaroffilm00raym.pdf [dostęp: 19.08. 2024].
Google Scholar

Świat wartości i jego reprezentacje we współczesnych filmach i serialach, red. T. Adamski, i K. Arcimowicz, K. Citko, E. Kępa, Warszawa: Wyd. VEDA, 2018.
Google Scholar

Tatarkiewicz, W., Przeżycie estetyczne, [w:] idem, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa: PWN, 1975, s. 361-392.
Google Scholar

Wark, M., Telesthesia. Communication, Culture and Class, Cambridge: Polity Press, 2012, https://www.academia.edu/44208880/Telesthesia_Communication_Culture_and_Class [dostęp: 19.08. 2024].
Google Scholar

Worth, S., Poznawcze aspekty sekwencji w komunikacji audiowizualnej, tłum L. i W. Kalaga, „Kino” 1977, nr 4, s. 26-30.
Google Scholar

Worth, S. i Gross, L., Strategie symboliczne, [w:] Panorama współczesnej myśli filmowej, red.. A. Helman, Krakow: UNIVERSITAS, 1992, s. 55-68.
Google Scholar

Worth, S., Gross, L., Studying Visual Communication, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1981.
Google Scholar

Wysocki, G., Epidemia chronicznej serialozy, Dwutygodnik.com 2011, nr 7, https://www.dwutygodnik.com/artykul/2395-epidemia-chronicznej-serialozy.html [dostęp: 19.08. 2024].
Google Scholar

W stronę kina filozoficznego, red. Urszula Tes, Kraków: WAM, 2011.
Google Scholar

Zawojski, P., Trzecia kultura a cyberkultura, http://www.zawojski.com/2008/11/05/trzecia-kultura-a-cyberkultura/, data publikacji: 5.11. 2008 [dostęp: 10.10.2024].
Google Scholar