Adam Naruszewicz’s Translation of Tacitus

Magdalena Bober-Jankowska

doi:10.21697/cl.2018.4.10

Opublikowane: 2019-05-16

Nr 5 (2018)

Adam Naruszewicz’s Translation of Tacitus

Magdalena Bober-Jankowska

Colloquia Litteraria

Dział: SZKICE - ROZPRAWY - INTERPRETACJE

https://doi.org/10.21697/cl.2018.4.10

Abstrakt

In 1772-1773 Adam Naruszewicz, one of most outstanding representatives of Polish Enlightenment, wrote the first complete translation of all Tacit’s works. The study is devoted to Naruszewicz’s translation work on the texts of Roman historian. Adam Naruszewicz translated them onto Polish and published them in three volume, entitled „All works of Kaj Kornelius Tacit. Translation of Adam Stanisław Naruszewicz S.J.”. The study presents a translation workshop of the bishop’s of Smoleńsk, with a special consideration of the description of the mechanisms governing the preparation of scientific commentaries. Previous research concerning the bishop’s commentary work did not at all raise the issue of authorship, claiming that the commentaries were written by Naruszewicz. The Smoleńsk bishop’s commentary work was assessed very highly by the critics. However, the outcome in comparative research of Naruszewicz’s translation and the bases of translations presented in this study allowed to formulate new statements according to which scientofic commentaries in Tacit’s first Polish translation betray a far-reaching, multidimensional dependence on the source of translation, which allows to set and prove the thesis that the bishop was their author.

Słowa kluczowe:

Tacitus, Adam Naruszewicz, Gabriel Brotier

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Bober-Jankowska, M. (2019). Adam Naruszewicz’s Translation of Tacitus. Colloquia Litteraria, 1(5). https://doi.org/10.21697/cl.2018.4.10

Cited by / Share

Bibliografia

Bober-Jankowska M., Naruszewiczowy przekład Tacyta, [w:] Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej XVIII wieku, pod. red. T. Chachulskiego, Warszawa 2012, s. 565-585.
Google Scholar

C. Cornelii Taciti, Opera, recognovit, emendavit, supplementis explevit, notis, dissertationibus, tabulis geographicic illustravit Gabriel Brotier, t. I-IV, Parisiis: ex Typographia Ludovici Francisci Delatour, 1771.
Google Scholar

Czartoryski A. K., Myśli o pismach polskich z uwagami nad sposobem pisania w rozmaitych materyjach, Kraków 1860, s. 42.
Google Scholar

J. Platt, Adam Naruszewicz, [w:] Pisarze polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, t. I, Warszawa 1992, s. 321.
Google Scholar

Kaja Korneliusza Tacyta dzieła wszystkie. Przekładania Adama Stanisława Naruszewicza J.S., t. I-IV, Warszawa 1772-1783.
Google Scholar

Markiewicz H., Nieco o przypisach. Gawęda historycznoliteracka, [w:] Pogranicza literatury: księga ofiarowana Profesorowi Januszowi Maciejewskiemu na Jego siedemdziesięciolecie, red. G. Borkowska, J. Wójcicki, Warszawa 2001, s. 17-18.
Google Scholar

Starnawski J., Cyceron na warsztacie Adama Naruszewicza – tłumacza i komentatora Tacyta, „Studia Classica et Neolatina” 2002, t. 5, s. 104-111.
Google Scholar

Starnawski J., Odwołania do Horacego w Naruszewiczowym komentarzu Tacyta „Dzieł wszystkich”, „Pallas Silesia” 1999, R.3 nr 1 / 2, s. 82-86.
Google Scholar

Starnawski J., Pliniusz Młodszy na warsztacie Naruszewicza – tłumacza i komentatora Tacyta (fragment większej całości), „Meander 2003, nr 5-6, s. 479-484.
Google Scholar

Starnawski J., Pliniusz Starszy na warsztacie Adama Naruszewicza, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 2002, t. 47, s. 141-165.
Google Scholar

Starnawski J., Swetoniusz na warsztacie Naruszewicza – komentatora Tacyta „Dzieł wszystkich”, „Prace Komisji Filologii Klasycznej PAU” 2001, nr 29, s. 51-52.
Google Scholar

Starnawski J., Z badań nad komentarzem Adama Naruszewicza do Tacyta „Dzieł wszystkich”, 17772-1783: Przypisy o rozmiarach wykładu, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 1999, R. 49, s. 171-178.
Google Scholar

Starnawski J., Z badań nad Naruszewiczowym komentarzem do Tacyta „Dzieł wszystkich”, „Meander” 1999, R. 54 nr 4, s. 369-382.
Google Scholar

Starnawski J., Z badań nad Naruszewiczowym komentarzem do Tacyta „Dzieł wszystkich”. Odwołanie do historyków rzymskich, „Terminus” 2001, nr 1 / 2, s. 191-201.
Google Scholar