Przekonanie o tym, że polski modernizm charakteryzuje się podwójną strategią komunikacyjną, której symbolami stały się – jak pisze Włodzimierz Bolecki – z jednej strony „teksty”, a z drugiej – „głosy”, sprawiło, że w naturalny sposób uwaga historyków literatury skoncentrowała się nie tylko na sposobie budowania wypowiedzi w relacji z utrwalonymi już formami literackiej komunikacji, ale również na sposobie konstruowania jej jako bezpośredniego zapisu ekspresji wymykającej się literackim konwencjom. Inaczej mówiąc, specyfika modernistycznej literatury, a konkretnie dialektyka jej strategii komunikacyjnych, uwrażliwiła badaczy na całą sferę piśmiennictwa określanego mianem literatury dokumentu osobistego, utożsamianego z różnego rodzaju literaturą pamiętnikarską jako dającą świadectwo indywidualnego przeżycia rzeczywistości, utwierdzającego w prawdziwości przekazu.

Od lat 70. XX w. na określenie tego typu twórczości zwykło się używać terminu „ego-dokumenty”, zaproponowanego po raz pierwszy przez holenderskiego badacza Jacquesa Pressera w odniesieniu do życiorysów, wspomnień, pamiętników, różnych form autobiograficznych, wywiadów, a także korespondencji prywatnej. Termin ten spopularyzowany został następnie przez takich historyków, jak Rudolf Dekker czy też Arianne Baggerman, podejmujących refleksję na temat wykorzystania tychże dokumentów w badaniach historycznych, a przede wszystkim przez Philippe Lejeune’a – współzałożyciela Stowarzyszenia na Rzecz Autobiografii i Dziedzictwa Autobiograficznego, autora znanej publikacji Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii. Na gruncie polskim warto wskazać w tym kontekście chociażby na dorobek Małgorzaty Czermińskiej jako autorki m. in. opracowania Autobiograficzny trójkąt – świadectwo, wyzwanie i wyzwanie.

Fenomen ego-dokumentów jest atrakcyjny dla historyka literatury jako otwierający perspektywę śledzenia interakcji między dwoma (z czterech) dyskursami nowoczesnej literatury: fikcjonalnym oraz autobiograficznym. W sytuacji, w której – jak przekonuje Ryszard Nycz – literatura nowoczesna poddana została silnemu oddziaływaniu między innymi prozy intymistyczno-autobiograficznej, rozważania na temat obecności egodokumentów w literackim uniwersum nabierają szczególnego znaczenia. Dlatego też chcielibyśmy Państwa zaprosić do podjęcia intelektualnego wysiłku ukierunkowanego na odkrywanie nowych obszarów relacji między ego-dokumentami a literaturą w jej dyskursie fikcjonalnym. Zachęcamy do podjęcia rozważań na następujące tematy:

– ego-dokumenty jako źródła/inspiracje dla pisarzy;

– ego-dokumenty autorstwa głównie dwudziestowiecznych pisarzy – autobiograficzne strategie i ich przemiany;

– autobiografie oraz pamiętniki pisarzy jako przestrzeń kształtowania się ich narracyjnej tożsamości;

– czytanie literatury przez pryzmat ego-dokumentów pisarza;

– ego-dokumenty w literackich strategiach narracyjnych;

– kiedy literatura staje się ego-dokumentem, a kiedy ego-dokument uzyskuje status literackości.

„Colloquia Litteraria” są czasopismem naukowym, półrocznikiem literaturoznawczym, związanym z Wydziałem Nauk Humanistycznych UKSW. Ukazują się od 2006 roku w formie numerów tematycznych poświęconych rozmaitym dziedzinom literaturoznawstwa oraz zagadnieniom interdyscyplinarnym. Są indeksowane w: BazHum, CEJSH – The Central European Journal of Social Sciences and Humanities, IC Journals Master List, PBN – Polskiej Bibliografii Naukowej. Periodyk otrzymał 40 punktów na ministerialnej liście czasopism punktowanych. Dzięki dofinansowaniu z MNiSW (w ramach modułu „Działalność upowszechniająca naukę”) ukazało się pięć specjalnych numerów zawierających archiwalne artykuły z „CL” przetłumaczone na język angielski.

Na teksty czekamy do 31 maja 2024 roku, a wcześniej, do 15 kwietnia 2024 roku, prosimy przesłać temat artykułu oraz jego formułę (ok. 1000 znaków) w wersji roboczej.

Informacje o wymogach edytorskich oraz elementach dodatkowych w przypadku zgłaszanych artykułów do „Colloquiów Litterariów” można znaleźć na naszej stronie internetowej: www.czasopisma.uksw.edu.pl.  

Zgłoszenia prosimy kierować na adres: b.boh-sulecka@uksw.edu.pl.

.

dr hab. Dorota Kielak, prof. ucz.