Secular religions and the religious/secular divide

Tamás Nyirkos

doi:10.21697/CSP.2021.25.1.09

Opublikowane: 2021-08-27

Nr 25 (2021)

Secular religions and the religious/secular divide

Tamás Nyirkos

Chrześcijaństwo-Świat-Polityka

Dział: Miscellanea

https://doi.org/10.21697/CSP.2021.25.1.09

Abstrakt

Od czasu kiedy Carl Schmitt po raz pierwszy opisał pewne współczesne ideologie jako świeckie analogie systemów religijnych, dalsze poszukiwanie takich teologii politycznych, lub – w szerszym sensie – politycznych lub świeckich religii, stało się czymś w rodzaju mody. Wszystkie te podejścia równocześnie utrzymują, że polityczne i świeckie teologie i religie nie są „prawdziwymi” teologiami i religiami, a tylko „z tego świata”, „zapożyczonymi”, „pseudo”, „quasi” czy „ersatz” wersjami oryginału. Niemniej jednak, szybki przegląd literatury przedmiotu może rodzić pewne wątpliwości co do samej możliwości dokonania wyraźnego rozróżnienia: ludzie/społeczeństwo w myśli demokratycznej, proletariat w komunizmie, państwo w religii świeckiej, rynek albo pieniądze w poszczególnych szkołach ekonomicznych, czy Matka Natura w głębokiej ekologii (żeby tylko wymienić kilka przykładów) wydają się nie bardziej empirycznymi jednostkami niż transcendentny Absolut w kilku „prawdziwych” religiach. Dlatego też mówienie o „świeckości” – przynajmniej w powyższych przypadkach – bardziej zaciemnia niż rozjaśnia – szczególnie fakt, że te ideologie mogą rywalizować z tradycyjnymi religiami właśnie dlatego, że należą one do tej samej kategorii. Nazywanie ich świeckimi będzie tylko pomagało im aby odróżniać się jako bardziej „obiektywne”, „realistyczne” czy „naukowe” niż tradycyjne systemy religijne, co najprawdopodobniej nie jest prawdą.

Słowa kluczowe:

religie polityczne, religie świeckie, sekularyzm

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Nyirkos, T. (2021). Secular religions and the religious/secular divide. Chrześcijaństwo-Świat-Polityka, (25). https://doi.org/10.21697/CSP.2021.25.1.09

Cited by / Share

Bibliografia

Aron Raymond (1962) [1955], The Opium of the Intellectuals, transl. Terence Kilmartin, W. W. Norton and Company, New York.
Aron Raymond (2002) [1944], The Future of Secular Religions, [in:] The Dawn of Universal History: Selected Essays from a Witness to the Twentieth Century, transl. Barbara Bray, Basic Books, New York, p. 177-201.
Asad Talal (1993), Genealogies of Religion: Discipline and Reasons of Powe in Christianity and Islam, The John Hopkins University Press, Baltimore.
Bellah Robert (1991) [1967], Beyond Belief: Essays on Religion in a Post-Traditionalist World, University of California Press, Berkeley.
Berdyaev Nicolas (1966) [1931], The Russian Revolution, Sheed and Ward, London.
Boia Lucian (2002), Le mythe de la démocratie, Les Belles Lettres, Paris.
Bossy John (1987), Christianity in the West 1400-1700, Oxford University Press, Oxford.
Cavanaugh William T. (2011), Migrations of the Holy: God, State, and the Political Meaning of the Church. Grand Rapids: Eerdmans.
Condorcet Marquis de Jean-Antoine-Nicolas de Caritat (2005), Cinq mémoires sur l’instruction publique. http://classiques.uqac.ca/classiques/condorcet/cinq_memoires_instruction/Cinq_memoires_instr_pub.pdf
Cox Harvey (2016), The Market as God, Mass.: Harvard University Press, Cambridge.
Crane Tim (2017), The Meaning of Belief: Religion from an Atheist’s Point of View, Harvard University Press, Cambidge.
Deneen, Patrick J. (2005), Democratic Faith, Princeton University Press, Princeton.
Fitzgerald Timothy (2000), The Ideology of Religious Stri, udies, Oxford University Press, Oxford.
Ford Guy Stanton, ed. (1935), Dictatorship in the Modern World, University of Minnesota Press, Minneapolis.
Gentile Emilio (2006), Politics as Religion. Transl. George Staunton, Princeton University Press, Princeton.
Goodchild Philip (2009), Theology of Money, Duke University Press, Durham.
Gray John (2018), Seven Types of Atheism, Farrar, Straus and Giroux, New York.
Harari Yuval Noah (2015), Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, Vintage, London.
Hayes Carlton J. H. (1960), Nationalism: A Religion, Macmillan, New York.
Keller Adolf (1936), Church and State on the European Continent, Epworth, London.
Kelsen Hans (2012), Secular Religion: A Polemic against the Misinterpretation of Modern Social Philosophy, Science and Politics as “New Religions”, Springer, Wien.
Kuehnelt-Leddihn Erik Ritter von (1974), Leftism: From de Sade and Marx to Hitler and Marcuse, Arlington Publishers, New Rochelle.
Luoma-aho Mika (2012), God and International Relations: Christian Theology and World Politics, Continuum, New York.
Maier Hans ed. (2004-2007), Totalitarianism and Political Religions, Routledge, New York.
Mill John Stuart (1977), Considerations on Representative Government, [in:] Collected Works of John Stuart Mill. Volume XIX, University of Toronto Press, Toronto, p. 371-577.
Mosca Gaetano (1939) [1896], The Ruling Class. Transl. Hannah D. Kahn, McGraw-Hill, New York.
Nelson Robert H. (2001), Economics as Religion: From Samuelson to Chicago and Beyond. University Park: The Pennsylvania State University Press.
Nelson Robert H. (2010), The New Holy Wars: Economic Religion vs. Environmental Religion in Contemporary America, University Park: The Pennsylvania State University Press.
Ozouf Mona (1976), La fête révolutionnaire 1789-1799, Gallimard, Paris.
Pareto Vilfredo (1935) [1916], The Mind and Society, transl. Andrew Bongiorno and Arthur Livingston, Harcourt, Brace and Company, New York.
Rapley John (2017), Twilight of the Money Gods: Economics as Religion and How It All Went Wrong, Simon & Schuster, London.
Rousseau Jean-Jacques (2002) [1762], The Social Contract and the First and Second Discourses, ed. Susan Dunn, Yale University Press, New Haven.
Schmitt Carl (1984) [1922], Political Theology: Four Chapters on the Concept of Sovereignty, transl. George Schwab, The MIT Press, Cambridge.
Smith John E. (1994), Quasi-Religions: Humanism, Marxism, and Nationalism, Macmillan, New York.
Smith Jonathan Z. (1998), Religion, Religions, Religious, [in:] Mark C. Taylor, ed.: Critical Terms for Religious Studies, The University of Chicago Press, Chicago.
Spencer Herbert (1960) [1886], The Man versus the State, Caxton, Caldwell.
Tillich Paul (1988) [1963], Christianity and the Encounter of the World Religions, [in:] Main Works [Hauptwerke] Volume 5. Berlin: Walter de Gruyter, p. 291-326.
Tocqueville Alexis de (2010) [1835], Democracy in America. Ed. Eduardo Nolla. Transl. James T. Schleifer, Liberty Fund, Indianapolis.
Vitz, Paul C. (1995) [1977], Psychology as Religion: The Cult of Self-Worship, Grand Rapids, Eerdmans.
Voegelin Eric (2000) [1938], Political Religions, [in:] The Collected Work of Eric Voegelin. Volume 5: Modernity without Restraint. Transl. Virginia Ann Schildhauer, University of Missouri Press, Columbia, p. 19-73.
Voigt Frederick A. (1938), Unto Caesar, Constable and Co., London.
Wydra Harald (2015), Politics and the Sacred, Cambridge University Press, Cambridge. Google Scholar