Ochrona wolności sumienia i wyznania w III Rzeczpospolitej Polskiej: Rozważania na przykładzie wybranych aspektów funkcjonowania członków wspólnoty Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej

Jakub  Stępień

Published: 2022-12-30

Vol. 1 (2022)

Ochrona wolności sumienia i wyznania w III Rzeczpospolitej Polskiej

Rozważania na przykładzie wybranych aspektów funkcjonowania członków wspólnoty Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej

Jakub Stępień

Abstract

Freedom of conscience and religion is one of the standards of modern democratic states. The protection of this particular freedom is postulated both by international organizations and by the teaching of the Second Vatican Council. The Constitution of the Third Republic of Poland of April 2, 1997 also contains regulations guaranteeing the protection of freedom of conscience, religion and belief. However, the practice of the functioning of democratic states indicates that constitutional guarantees should be accompanied by the creation of specific legal and non-legal mechanisms ensuring the effective protection of the above-mentioned freedom. In the following text, the examples of those type of mechanisms developed in the constitutional order of the Third Polish Republic will be discussed, based on selected examples of religious activity of the members of the Catholic Church in the public space.

Keywords:

freedom of conscience and religion, Catholic Church, state, Constitution

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Stępień, J. . (2022). Ochrona wolności sumienia i wyznania w III Rzeczpospolitej Polskiej: Rozważania na przykładzie wybranych aspektów funkcjonowania członków wspólnoty Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej. LIBERTAS RELIGIOSA Studium Interdyscyplinarne wolności Religijnej, 1, 153–168. Retrieved from https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/lr/article/view/11571

Cited by / Share

References

Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Declaratio de libertata religiosa (Dignitatis humanae), 7 XII 1965, AAS, 58(1966), s. 929–946; tekst polski: Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 410–421.
Codex Iuris Canonici. Auctoritate Joannis Pauli pp. II promulgatus. Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Karta Narodów Zjednoczonych podpisana podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych w San Francisco w dniu 26 czerwca 1945 r., Dz. U. 1947, nr 23, poz. 90.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i politycznych, Dz. U. 1977, nr 38, poz. 167.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej; Dz. U. 1989, nr 29, poz. 154.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, Dz. U. 1992, nr 36, poz. 155.
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. 1998, nr 51, poz. 318.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny; Dz. U. 1997, nr 88, poz. 553.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1990 r., sygn. akt IPRN 38/90.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 października 1998 r., sygn. akt I ACa 612/98.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 25 listopada 2010 r., sygn. akt I ACa 363/10.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2013 r., sygn. akt I ACa 608/13.
Abramowicz A.M., Przedmiotowy zakres wolności religijnej, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, 10(2007), s. 325–352.
Bartczak A., Konkordatowe i pozakonkordatowe gwarancje kultu publicznego, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 25(2016), nr 2, s. 41–55.
Błaszkowski M., Ograniczenia wolności sumienia i religii funkcjonariuszy publicznych, „Rocznik Teologiczny”, 56(2014), z. 1, s. 181–198.
Chyłka B., Granice zasady bezstronności światopoglądowej władz publicznych (art. 25 ust. 2 Konstytucji RP), „Studia Ełckie”, 19(2017), nr 3, s. 295–311.
Korzeniowska-Lasota A., Zakres sumienia i wyznania, „Studia Warmińskie”, 48(2011), s. 211–226.
Krukowski J., Konkordat polski. Znaczenie i realizacja, Lublin 1999.
Malesa W., Wawrzaszek A., Administracyjne aspekty organizowania kultu katolickiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie”, 2015, nr 106, s. 135–147.
Małajny R.M., Krzyż w budynkach publicznych – tak czy nie?, w: Standardy bezstronności światopoglądowej władz publicznych, red. A. Mezglewski, A. Tunia, Lublin 2013, s. 135–147.
Mikołajewski J., Niewierzący praktykujący, https://wyborcza.pl/7,75968,21957829,niewierzacy-praktykujacy.html [01.12.2021].
Organizacja wigilii firmowej. Jak sobie z nią poradzić?, https://www.serfin.pl/24084,organizacja-wigilii-firmowej-jak-sobie-z-nia-poradzic/ [01.12.2021].
Płoski T., Prawo do wolności sumienia i religii w Polsce, „Prawo Kanoniczne”, 46(2003), nr 3–4, s. 87–109.
Poradnik o przestrzeniach publicznych, red. M. Jaskulska, Gdańsk 2014.
Poświęcenie nowego budynku firmy, https://wpg.com.pl/2020/06/26/poswiecenie-nowego-budynku-firmy/ [01.12.2021].
Pracownicy jednej z dużych firm: pracodawca faworyzuje muzułmankę. Co na to prawo pracy?, https://www.money.pl/gospodarka/pracownicy-jednej-z-duzych-fabryk-pracodawca-faworyzuje-muzulmanke-co-na-to-prawopracy-6546557812857536a.html [01.12.2021].
Romanko A., Symbol krzyża w sferze publicznej w kontekście wybranych orzeczeń, „Kościół i Prawo”, 2013, nr 2(15), s. 207–226.
Równe traktowanie ze względu na wyznanie w zatrudnieniu. Analiza i ocena, red. A. Bodnar, S. Spurek, Warszawa 2018 (Prawo i Praktyka, nr 26)
Serzhanova V., Tuora-Schwierskott E., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Gdańskie Studia Prawnicze”, 40(2018), s. 303–314.
Spotkania wigilijne i prezenty dla pracowników. Jak są opodatkowane?, https://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/spotkania-wigilijne-i-prezenty-dla,159,0,1967263.html [01.12.2021].
Stępień J., Postulaty Soboru Watykańskiego II dotyczące stosunków pomiędzy Kościołem katolickim i państwem w nauczaniu papieża Franciszka, „Roczniki Nauk Prawnych”, 31(2021), nr 2, s. 199–214.
Stępień J., Współczesne modele separacji, w: Prawo, religia, wyznanie. Na styku normatywizmu i moralności, red. P. Staniszewska-Pobikrowska, Warszawa 2020, s. 12–32.
Strojek A., Cieślik A., Firmowa wigilia – przyjemność czy obowiązek?, https://rynekpracy.pl/artykul.php/wpis.448 [01.12.2021].
Szczech T., Czy wolność religijna jest wolnością od religii? Sprawa Lautsi przeciwko Włochom a kryzys wolności w Europie, „Studia Erasmiana Vratislaviensia”, 5(2011), s. 385– 413.
Tabak A., Fundamentalne zasady instytucjonalnych relacji państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w świetle art. 25 Konstytucji RP z 1997 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia”, 65(2018), nr 2, s. 265–281.
Wieruszewski R., Opinia na temat wniosku Klubu Poselskiego Ruch Palikota o wydanie zarządzenia nakazującego usunięcie krzyża łacińskiego, znajdującego się w sali posiedzeń Sejmu RP, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu”, 2011, nr 4(32), s. 78–87.
Wytrążek W., Podstawowe pojęcia teorii organizacji i zarządzania w instytucjach publicznych, w: Podstawy naukoznawstwa, t. 2, red. P. Kawalec, R. Wodzisz, P. Lipski, Lublin 2011, s. 315–337. Google Scholar

Jakub Stępień

https://orcid.org/0000-0003-0106-6805

Affiliation:

Uniwersytet Łódzki, Katedra Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Jakub Stępień – mgr; asystent w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; doktorant; notariusz w Trybunale Metropolitalnym Łódzkim.