Ochrona wolności sumienia i wyznania w III Rzeczpospolitej Polskiej: Rozważania na przykładzie wybranych aspektów funkcjonowania członków wspólnoty Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej

Jakub  Stępień

Opublikowane: 2022-12-30

Tom 1 (2022)

Ochrona wolności sumienia i wyznania w III Rzeczpospolitej Polskiej

Rozważania na przykładzie wybranych aspektów funkcjonowania członków wspólnoty Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej

Jakub Stępień

Abstrakt

Wolność sumienia i wyznania stanowi jeden ze standardów współczesnego demokratycznego państwa prawnego. Ochrona tej wolności człowieka postulowana jest zarówno przez organizacje międzynarodowe, jak i nauczanie Soboru Watykańskiego II. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. również zawiera regulacje gwarantujące ochronę wolności sumienia, wyznania i religii. Praktyka funkcjonowania państw demokratycznych wskazuje jednak, iż gwarancjom konstytucyjnym powinno towarzyszyć stworzenie konkretnych mechanizmów prawnych i pozaprawnych przekładających się na skuteczną ochronę wyżej wymienionych wolności. Przykłady tego rodzaju mechanizmów wypracowanych w konstytucyjnym porządku III Rzeczypospolitej Polskiej zostaną omówione w poniższym tekście, w oparciu o wybrane przykłady aktywności religijnej wiernych Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej.

Słowa kluczowe:

wolność sumienia i wyznania, Kościół katolicki, państwo, Konstytucja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Stępień, J. . (2022). Ochrona wolności sumienia i wyznania w III Rzeczpospolitej Polskiej: Rozważania na przykładzie wybranych aspektów funkcjonowania członków wspólnoty Kościoła katolickiego w przestrzeni publicznej. LIBERTAS RELIGIOSA Studium Interdyscyplinarne wolności Religijnej, 1, 153–168. Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/lr/article/view/11571

Cited by / Share

Bibliografia

Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Declaratio de libertata religiosa (Dignitatis humanae), 7 XII 1965, AAS, 58(1966), s. 929–946; tekst polski: Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 410–421.
Codex Iuris Canonici. Auctoritate Joannis Pauli pp. II promulgatus. Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Karta Narodów Zjednoczonych podpisana podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych w San Francisco w dniu 26 czerwca 1945 r., Dz. U. 1947, nr 23, poz. 90.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i politycznych, Dz. U. 1977, nr 38, poz. 167.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej; Dz. U. 1989, nr 29, poz. 154.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, Dz. U. 1992, nr 36, poz. 155.
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. 1998, nr 51, poz. 318.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny; Dz. U. 1997, nr 88, poz. 553.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1990 r., sygn. akt IPRN 38/90.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 października 1998 r., sygn. akt I ACa 612/98.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 25 listopada 2010 r., sygn. akt I ACa 363/10.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2013 r., sygn. akt I ACa 608/13.
Abramowicz A.M., Przedmiotowy zakres wolności religijnej, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, 10(2007), s. 325–352.
Bartczak A., Konkordatowe i pozakonkordatowe gwarancje kultu publicznego, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 25(2016), nr 2, s. 41–55.
Błaszkowski M., Ograniczenia wolności sumienia i religii funkcjonariuszy publicznych, „Rocznik Teologiczny”, 56(2014), z. 1, s. 181–198.
Chyłka B., Granice zasady bezstronności światopoglądowej władz publicznych (art. 25 ust. 2 Konstytucji RP), „Studia Ełckie”, 19(2017), nr 3, s. 295–311.
Korzeniowska-Lasota A., Zakres sumienia i wyznania, „Studia Warmińskie”, 48(2011), s. 211–226.
Krukowski J., Konkordat polski. Znaczenie i realizacja, Lublin 1999.
Malesa W., Wawrzaszek A., Administracyjne aspekty organizowania kultu katolickiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie”, 2015, nr 106, s. 135–147.
Małajny R.M., Krzyż w budynkach publicznych – tak czy nie?, w: Standardy bezstronności światopoglądowej władz publicznych, red. A. Mezglewski, A. Tunia, Lublin 2013, s. 135–147.
Mikołajewski J., Niewierzący praktykujący, https://wyborcza.pl/7,75968,21957829,niewierzacy-praktykujacy.html [01.12.2021].
Organizacja wigilii firmowej. Jak sobie z nią poradzić?, https://www.serfin.pl/24084,organizacja-wigilii-firmowej-jak-sobie-z-nia-poradzic/ [01.12.2021].
Płoski T., Prawo do wolności sumienia i religii w Polsce, „Prawo Kanoniczne”, 46(2003), nr 3–4, s. 87–109.
Poradnik o przestrzeniach publicznych, red. M. Jaskulska, Gdańsk 2014.
Poświęcenie nowego budynku firmy, https://wpg.com.pl/2020/06/26/poswiecenie-nowego-budynku-firmy/ [01.12.2021].
Pracownicy jednej z dużych firm: pracodawca faworyzuje muzułmankę. Co na to prawo pracy?, https://www.money.pl/gospodarka/pracownicy-jednej-z-duzych-fabryk-pracodawca-faworyzuje-muzulmanke-co-na-to-prawopracy-6546557812857536a.html [01.12.2021].
Romanko A., Symbol krzyża w sferze publicznej w kontekście wybranych orzeczeń, „Kościół i Prawo”, 2013, nr 2(15), s. 207–226.
Równe traktowanie ze względu na wyznanie w zatrudnieniu. Analiza i ocena, red. A. Bodnar, S. Spurek, Warszawa 2018 (Prawo i Praktyka, nr 26)
Serzhanova V., Tuora-Schwierskott E., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Gdańskie Studia Prawnicze”, 40(2018), s. 303–314.
Spotkania wigilijne i prezenty dla pracowników. Jak są opodatkowane?, https://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/spotkania-wigilijne-i-prezenty-dla,159,0,1967263.html [01.12.2021].
Stępień J., Postulaty Soboru Watykańskiego II dotyczące stosunków pomiędzy Kościołem katolickim i państwem w nauczaniu papieża Franciszka, „Roczniki Nauk Prawnych”, 31(2021), nr 2, s. 199–214.
Stępień J., Współczesne modele separacji, w: Prawo, religia, wyznanie. Na styku normatywizmu i moralności, red. P. Staniszewska-Pobikrowska, Warszawa 2020, s. 12–32.
Strojek A., Cieślik A., Firmowa wigilia – przyjemność czy obowiązek?, https://rynekpracy.pl/artykul.php/wpis.448 [01.12.2021].
Szczech T., Czy wolność religijna jest wolnością od religii? Sprawa Lautsi przeciwko Włochom a kryzys wolności w Europie, „Studia Erasmiana Vratislaviensia”, 5(2011), s. 385– 413.
Tabak A., Fundamentalne zasady instytucjonalnych relacji państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w świetle art. 25 Konstytucji RP z 1997 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia”, 65(2018), nr 2, s. 265–281.
Wieruszewski R., Opinia na temat wniosku Klubu Poselskiego Ruch Palikota o wydanie zarządzenia nakazującego usunięcie krzyża łacińskiego, znajdującego się w sali posiedzeń Sejmu RP, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu”, 2011, nr 4(32), s. 78–87.
Wytrążek W., Podstawowe pojęcia teorii organizacji i zarządzania w instytucjach publicznych, w: Podstawy naukoznawstwa, t. 2, red. P. Kawalec, R. Wodzisz, P. Lipski, Lublin 2011, s. 315–337. Google Scholar

Jakub Stępień

https://orcid.org/0000-0003-0106-6805

Afiliacja:

Uniwersytet Łódzki, Katedra Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Polska

Biogram

Jakub Stępień – mgr; asystent w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego; doktorant; notariusz w Trybunale Metropolitalnym Łódzkim.