Antyczne źródła estetyki muzycznej

Jacek Bramorski

doi:10.26142/stgd-2020-013

Opublikowane: 06-03-2021

Tom 46 (2020)

Antyczne źródła estetyki muzycznej

Jacek Bramorski

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2020-013

Abstrakt

Począwszy od Pitagorasa, poprzez Platona i Arystotelesa, starożytna teoria estetyki muzycznej akcentowała szczególne znaczenie piękna muzyki w perspektywie etycznej, zarówno w wymiarze osobistym, jak i społecznym. Muzyka spełniała istotną funkcję w wychowaniu młodzieży według szlachetnego ideału kalokagatii. W ten sposób stanowiła ona niezbędny element antycznej paidei, formując moralny charakter człowieka oraz uzdalniając go do kontemplacji piękna. Antyczna wizja estetyki muzycznej stała się bliska chrześcijańskiemu ujęciu tego zagadnienia. Charakterystyczna dla filozofii starożytnej koncepcja etosu muzycznego wywarła wpływ nie tylko na kształtowanie się teorii muzyki w następnych wiekach, ale na rozwój całej kultury europejskiej. Myśl filozofów antycznych nie straciła swej aktualności. Wskazuje także nam, że nie można ograniczać dzieła wychowania jedynie do aspektu praktyczno-technicznego, gdyż pomijając wyższe zdolności duszy, nie osiągnie się właściwego celu edukacji, jakim jest moralna dobroć i prawość człowieka.

Słowa kluczowe:

estetyka muzyczna, etos muzyczny, paideia, piękno muzyki

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Bramorski, J. (2021). Antyczne źródła estetyki muzycznej. Studia Gdańskie, 46, 221–234. https://doi.org/10.26142/stgd-2020-013

Cited by / Share

Bibliografia

Anderson W. - Mathiesen T.J., Ethos, w: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, t. 8, red. S. Sadie, New York 2001, s. 403-407.
Google Scholar

Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 2, Warszawa 1990.
Google Scholar

Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 1996.
Google Scholar

Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, Warszawa 2001.
Google Scholar

Barker A., The Science of Harmonics in Classical Greece, New York 2007.
Google Scholar

Blackstone L., Remixing the Music of the Spheres: Listening to the Relevance of an Ancient Doctrine for the Sociology of Music, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” 42/1(2011), s. 3-31.
Google Scholar

Bouchard E., Audience, Poetic Justice, and Aesthetic Value in Aristotle’s Poetics, w: Aesthetic Value in Classical Antiquity, w: red. I. Sluiter - R.M. Rosen, Leiden-Boston 2012, s. 183-214.
Google Scholar

Bourgault S., Music and Pedagogy in the Platonic City, „The Journal of Aesthetic Education” 46/1(2012), s. 59-72.
Google Scholar

Bowman W.D., Philosophical Perspectives on Music, Oxford 2000.
Google Scholar

Bramorski J., Pieśń nowa człowieka nowego. Teologiczno-moralne aspekty muzyki w świetle myśli Josepha Ratzingera-Benedykta XVI, Gdańsk 2012.
Google Scholar

Bužarowski D., Generative Ideas in the Aesthetics of Music, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” 17/2(1986), s. 163-184.
Google Scholar

Copleston F., Historia filozofii, t. 1, Warszawa 2004.
Google Scholar

Dembiński B., Teoria idei. Ewolucja myśli platońskiej, Katowice 1999.
Google Scholar

Donohue B., Beauty and Motivation in Aristotle, „Quaestiones Disputatae” 6/2(2016), s. 26-43.
Google Scholar

Elzenberg H., Wartość i człowiek. Rozprawy z humanistyki i filozofii, Toruń 2005.
Google Scholar

Ferraro G., Philosophical conversion to another life. Epistrophè, metanoia, alethurgy and philosophy as a way of living otherwise, „Thomas Project. A Border Journal for Utopian Thoughts” 1/2(2019), s. 58-77.
Google Scholar

Ford A., Catharsis: the power of music in Aristotle’s Politics, w: Music and the Muses: the culture of mousikē in the classical Athenian city, red. P. Murray, P. Wilson, Oxford 2004, s. 309-336.
Google Scholar

Fubini E., Historia estetyki muzycznej, Kraków 1997.
Google Scholar

Gajda J., Pitagorejczycy, Warszawa 1996.
Google Scholar

Ghyka M.C., Złota liczba. Rytuały i rytmy pitagorejskie w rozwoju cywilizacji zachodniej, Kraków 2001.
Google Scholar

Guastini D., L’arte e la bellezza nell’educazione umana: il modello classico, „Forum. Supplement to Acta Philosophica” 5/1(2019), s. 5-18.
Google Scholar

Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, Warszawa 2001.
Google Scholar

Jaroszyński P., Kalokagathía, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 5, red. M.A. Krąpiec - A. Maryniarczyk, Lublin 2004, s. 445-447.
Google Scholar

Jaroszyński P., Metafizyka piękna. Próba rekonstrukcji teorii piękna w filozofii klasycznej, Lublin 1986.
Google Scholar

Jones E.M., Allocating Musical Pleasure: Performance, Pleasure, and Value in Aristotle’s Politics, w: Aesthetic Value in Classical Antiquity, dz. cyt., s. 159-182.
Google Scholar

Kasperowicz R., Od Arystotelesa do Adorna. W poszukiwaniu teorii ekspresji muzycznej, „Ethos” 19/1-2(2006), s. 161-181.
Google Scholar

Konik M., Starożytne źródła koncepcji harmonii sfer, „Pro Musica sacra” 10(2012), s. 69-88.
Google Scholar

Krasnodębski M., Arystotelesa teoria wychowania, „Opieka, wychowanie, terapia” 1-2(2009), s. 15-27.
Google Scholar

Lenort L., Metafizyczno-aksjologiczne doświadczenie piękna. Pedagogiczny wymiar piękna w moralności, „Teologia i Moralność” 2(2007), s. 159-178.
Google Scholar

Macklin Ch., Music Irrationality in the Shadow of Pythagoras, „Contemporary Music Review” 29/4(2010), s. 387-393.
Google Scholar

Marrou H.I., Historia wychowania w starożytności, Warszawa 1969.
Google Scholar

Maryniak B., Logos i metanoia, „Logopaedica Lodziensa” 2(2018), s. 119-136.
Google Scholar

Maryniarczyk A., Pulchrum sequitur esse rei. U źródeł transcendentalności piękna, „Ethos” 32/3(2019), s. 49-67.
Google Scholar

Miladinov M., Relation Between Education and Beauty in Plato's Philosophy, „Proceedings of the European Society for Aesthetics”, 9(2017), s. 362-374.
Google Scholar

Monari G., Musica e formazione: il „musicale”, „Forum. Supplement to Acta Philosophica” 5/1(2019), s. 19-26.
Google Scholar

Olbrycht K., Prawda, dobro i piękno w wychowaniu człowieka jako osoby, Katowice 2002.
Google Scholar

Platon, Fileb, Warszawa 1958.
Google Scholar

Platon, Hippiasz Większy, Warszawa 1958.
Google Scholar

Platon, Gorgias, Warszawa 1991.
Google Scholar

Platon, Dialogi, Warszawa 1993.
Google Scholar

Platon, Państwo, Kęty 2001.
Google Scholar

Pöltner G., Estetyka filozoficzna, Kraków 2011.
Google Scholar

Pont G., Philosophy and Science of Music in Ancient Greece: Predecessors of Pythagoras and their Contribution, „Nexus Network Journal”, 6/1(2004), s. 17-29.
Google Scholar

Ratzinger J., Święto wiary. O teologii Mszy świętej, Kraków 2006.
Google Scholar

Ratzinger J., Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego, Lublin 2012.
Google Scholar

Reale G., Historia filozofii starożytnej. Platon i Arystoteles, t. 2, Lublin 1997.
Google Scholar

Rocconi E., The Aesthetic Value of Music in Platonic Thought, w: Aesthetic Value in Classical Antiquity, dz. cyt., s. 113-132.
Google Scholar

Rogers G.L., The Music of the Spheres: Cross-curricular Perspectives in Music nad Science, „Music Educators Journal” 103/1(2016), s. 41-48.
Google Scholar

Roskal Z.E., Muzyka sfer, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 7, red. M.A. Krąpiec - A. Maryniarczyk, Lublin 2006, s. 450-455.
Google Scholar

Sobczak G., Piękno jako szczyt natury oraz kultury – filozoficzno-teologiczne ujęcie piękna, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 24/2(2016), s. 105-116.
Google Scholar

Stępień A.B., Propedeutyka estetyki, Lublin 1986.
Google Scholar

Szalay M., Metanoia: A Phenomenological Analysis of Philosophical Conversion, „Radical Orthodoxy: Theology, Philosophy, Politics” 1/3(2013), s. 484-503.
Google Scholar

Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1982.
Google Scholar

Tatarkiewicz W., Historia estetyki, t. 1, Warszawa 2009.
Google Scholar

Tendera P., Światło ‒ piękno. Platona dwie drogi mądrości, „Kwartalnik Filozoficzny” 38/4(2010), s. 19-33.
Google Scholar

Turek J., Kosmos, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 5, red. M.A. Krąpiec - A. Maryniarczyk, Lublin 2004, s. 891-893.
Google Scholar

West M.L., Muzyka starożytnej Grecji, Kraków 2003.
Google Scholar

Yuhwen W., The Ethical Power of Music: Ancient Greek and Chinese Thoughts, „The Journal of Aesthetic Education” 38/1(2004), s. 89-104.
Google Scholar

Zieliński E.J., Platon, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 8, red. M.A. Krąpiec - A. Maryniarczyk, Lublin 2007, s. 268.
Google Scholar