Diaconato secondo la „Tradictio” patristica

Ryszard Selejdak

Opublikowane: 2020-01-12

Tom 1 Nr 47 (2020)

Diaconato secondo la „Tradictio” patristica

Ryszard Selejdak

Abstrakt

Diakonat w epoce patrystycznej, czyli od pierwszego do siódmego wieku, rozwijał się bardzo dynamicznie. Stawał się coraz bardziej znaną instytucją kościelną o niekwestionowanym autorytecie. Zgodnie ze świadectwem Ojców Kościoła w hierarchicznej strukturze kościelnej diakoni zajmowali miejsce po biskupach i kapłanach. Pomimo tej niższości stopnia zajmowali odpowiedzialne miejsce, jedno z „pierwszych”, i w rezultacie byli zobowiązani do życia według tych samych norm moralnych, jakie stawiano biskupom i kapłanom. Do podstawowych posług diakońskich neleżały: posługa biskupowi, liturgiczna, katechetyczna i charytatywna. Przy ich wypełnianiu diakoni winni się kierować zasadą misteryjno-ascetyczną. Zgodnie z nią byli oni wezwani do interpretowania swojej diakonii jako posługi Chrystusowi. Różne Synody i Sobory Kościoła, które odbywały w czasach patrystycznych zarówno na Zachodzie, jak i na Wschodzie, wydały szereg dyspozycji dotyczących teologicznej i prawnej tożsamości diakonów, a także ich statusu osobistego i funkcjonalnego we wspólnotach chrześcijańskich. Kanony synodalne i soborowe jasno określały sakramentalne prerogatywy diakonów. Na przykład w odniesieniu do Eucharystii zabraniały jej celebrowania przez diakonów i chroniły przed innymi nadużyciami z ich strony w tym względzie. Ponadto, Synody i Sobory nieustannie nalegały, szczególnie w Kościele na Zachodzie, na obowiązek zachowania celibatu przez diakonów, a jeśli byli żonaci, na życie w czystości i wtrzemięźliwości. Nie pozwalały diakonom wykonywać zawodów, które mogłyby narazić ich moralność na szkodę. Przepisy synodalne i soborowe dotyczyły również sposobu ich ubierania się i zachowania. Zalecały umiar, wskazując, że nie wszystko jest odpowiednie dla nich, jako tych, którzy są oddani na służbę Bogu.

Inne teksty tego samego autora

Ryszard Selejdak, Niektóre aspekty prawne diakonatu stałego , Warszawskie Studia Pastoralne: Tom 3 Nr 32 (2016)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Selejdak, R. (2020). Diaconato secondo la „Tradictio” patristica. Warszawskie Studia Pastoralne, 1(47), 7–46. Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/wsp/article/view/9752

Cited by / Share

Bibliografia

Audet J. P., La Didaché. Instructions des Apôtres, Paris 1958.
Badot Ph.– De Deckers D., Historicité et actualité des canones disciplinaires du
concile d’Elvire, Augustinianum 37 (1997), pp. 311-325.
Baus K., Storia della Chiesa tra oriente e occidente, Milano 1992.
Beatrice P. F., La Chiesa antica di fronte ai bisogni degli uomini, in: Diaconia della carità nella pastorale della Chiesa locale, a cura di P. Doni, Padova 1986, pp. 151-165.
Bosio G. – Dal Covolo E. – Maritano M., Introduzione ai Padri della Chiesa – secoli I e II, Torino 1990.
Carpin A., Cipriano di Cartagine. Il Vescovo nella Chiesa. La Chiesa nel Vescovo, Bologna 2006.
Cattaneo E., I ministeri nella Chiesa antica. Testi patristici dei primi tre secoli, Milano 1997.
Cipriano, Epistulae, in: Corpus Christianorum. Series Latina (CCL) 3, Turnhout 1956.
Clemente di Roma, Épître aux Corinthiens, in: Sources chrétiennes (SC) 167, Paris 1941 (traduzione italiana: S. Zardoni, I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990).
Colson J., Les fonctions ecclésiales aux deux premiers siècles, Paris - Brügge 1956.
Colson J., La fonction diaconale aux origines de l’Église, Paris - Brügge 1958.
Colson J., Ministre de Jésus-Christ ou le Sacerdoce de l’Évangile. Étude sur la condition sacerdotale des ministres chrétiens dans l’Église primitive, Paris 1966.
Concilio di Nicea, Canones, in: Conciliorum oecumenicorum decreta, ed. J. Alberigo – P. Joannou – C. Leonardi – P. Prodi, Bologna 1991.
Cornelio, Epistula ad Fabianum Patriarcham Antiochiae, in: Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum (DS), ed. H. Denzinger – A. Hünermann, Bologna 19962.
Crisostomo Giovanni, Divina Liturgia, Roma 1967.
Daniélou J. - Marrou H. I., Des origines a Saint Grégoire le Grand, in: Nouvelle histoire de l’Église, a cura di J. Daniélou - H. I. Marrou, vol. I, Paris 1963, pp. 135-167.
Didaché, in: Sources chrétiennes (SC) 248 bis, ed. W. Rodorf – A. Tuilier, Paris 1941 (traduzione italiana: A. Quacquarelli, I padri apostolici, Roma 1981).
Didascalia Apostolorum, in: Didascalia et Constitutiones Apostolorum (DCA), vol. I, ed. F. X, Funk, Paderbornae 1905 (traduzione italiana S. Zardoni, I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990).
Erma, Il Pastore, in: Patrologiae cursus completus. Series greca (PG), 2, ed. J. P. Migne, Paris 1858 (traduzione italiana: S. Zardoni, I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990).
Faivre A., La naissance d’une hiérarchie, Paris 1977.
Falesiedi U., Le diaconie. I servizi assistenziali nella Chiesa antica, Roma 1995.
Floramo G. - Menozzi D., Storia del cristianesimo. L’antichità, vol. I, Roma – Bari 1997.
Folgado Florez S., Teorìa ecclesial en el Pastor de Hermas, El Escorial 1979.
Giustino, Dialogo con Trifone, in: Patrologiae cursus completus. Series greca (PG) 6, ed. J. P. Migne, Paris 1858 (traduzione italiana: G. Visonà, Giustino. Dialogo con Trifone, Roma 1962).
Giustino, Prima Apologia, in: Patrologiae cursus completus. Series greca (PG) 6, ed. J. P. Migne, Paris 1858 (traduzione italiana: S. Zardoni, I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990).
Goppelt L., L’età apostolica e subapostolica, Brescia 1986, pp. 241-276.
Górski M., Diakonat w starożytnym prawodawstwie kościelnym (III-IX w.), Vox Patrum 9 (1989) 17, pp. 707-715.
Grossi V., Chiesa e poveri nei primi secoli, in: Poveri e povertà nella storia della Chiesa, a cura di V. Grossi, Modena 1988, pp. 122-145.
Hammann G., Liturgie et action sociale. Le diaconat aux premiers siècles, La Miason-Dieu 36 (1953), pp. 162-168.
Hammann G., Vie liturgique et vie sociale. Repas des pauvres. Diaconie et diaconat. Agape et repas de charité. Offrande dans l’antiquité chrétienne, Paris 1968.
Hammann G., Le diaconat dans l’Antiquité chrétiennes, Diaconat aujourd’hui 47 (1990), pp. 9-20.
Hammann G., Storia del diaconato, Magnano 2004.
Ignazio di Antiochia, Litteras, in: Patrologiae cursus completus. Series greca (PG), 5, ed. J. P. Migne, Paris 1857 (traduzione italiana: A. Quacquarelli, I padri apostolici, Roma 1981).
Ippolito di Roma, Traditio apostolica, in: Sources chrétiennes (SC) 11 bis, ed. B. Botte, Paris 1968 (traduzione italiana: E. Peretto, Pseudo Ippolito. Tradizione apostolica, Roma 1996).
Lécuyer G., I diaconi del Nuovo Testamento, in: Il diacono nella Chiesa, a cura di P. Winninger - Y. Congar, Roma 1979, pp. 15-33.
Mara M. G., Ricchezza e povertà nel cristianesimo primitivo, Roma 1991.
Maraval P., Les persécutions durant les quatre premiers siècles du christianisme, Paris 1992.
Otranto G., Note sull’itinerario spirituale di Giustino. Fede e cultura in «Dialogo» 1-9, in: Crescita dell’uomo nella catechesi dei Padri. Età prenicena, a cura di S. Felici, Roma 1987.
Passione di Perpetua e Felicita, in: Atti e passioni dei martiri, a cura di A. A. R. Bastiaensen – G. Chiarini, Milano 1987.
Petrolino E., Nuovo Enchiridion sul diaconato, Città del Vaticano 2016.
Policarpo di Smirne, Epistula ad Philippenses, in: Patres Apostolici (PA), ed. F. X. Funk, vol. I, Tubingae 1901 (traduzione italiana: S. Zardoni, I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990).
Quacquarelli A., I padri apostolici, Roma 1981.
Saxer V., Institution et charisme dans les textes canoniques-liturgiques et autres du IIIe siècle, Louvain 1987.
Selejdak R., Zarys historyczny diakonatu stałego, Częstochowa 1998.
Selejdak R., Diakonat stały w świetle Biblii i historii Kościoła, Częstochowa 2002.
Selejdak R., Diakonat stały w świetle dokumentów Soboru Watykańskiego II, posoborowego Urzędu Nauczycielskiego Kościoła i narodowych «Rationes institutionis diaconorum permanentium», Warszawa 2010.
Selejdak R., Diaconato secondo Ignazio d’Antiochia, Resovia Sacra 18-20 (2011-2013), pp. 65-79.
Siniscalco P., Il cammino di Cristo nell’Impero Romano, Roma - Bari 1987.
Sinodo di Agde, in: Sacrorum Conciliorum nova et amplissima Collectio, ed. G. D. Mansi, vol. 8, Florentiae 1767.
Sinodo di Ancira, in: Enchiridion fontium historicae Ecclesiasticae Antiquae, ed. C. Kirch, Barcellona 1973.
Sinodo di Arles, in: Enchiridion fontium historicae Ecclesiasticae Antiquae, ed. C. Kirch, Barcellona 1973.
Sinodo di Cartagine, in: Concilia Africae a. 345-525. Corpus Christanorum Series Latina (CCSL 149), ed. C. Munier, Turnhout 1974.
Sinodo di Elvira, in: Enchiridion fontium historicae Ecclesiasticae Antiquae, ed. C. Kirch, Barcellona 1973.
Sinodo di Iliria, Epistula Synodalis, in: Sacrorum Conciliorum nova et amplissima Collectio, vol. 3, ed. G. D. Mansi, Florentiae 1761.
Sinodo di Neocesarea, in: Sacrorum Conciliorum nova et amplissima Collectio, vol. 2, ed. G. D. Mansi, Florentiae 1759.
Sinodo di Orange, in: Enchiridion fontium historicae Ecclesiasticae Antiquae, ed. C. Kirch, Barcellona 1973.
Sinodo Qunisesto, in: Enchiridion fontium historicae Ecclesiasticae Antiquae, ed. C. Kirch, Barcellona 1973.
Sinodo di Toledo, in: Enchiridion fontium historicae Ecclesiasticae Antiquae, ed. C. Kirch, Barcellona 1973.
Sinodo di Tours, in: Concilia Galliae a. 314-506. Corpus Christianorum Series Latina (CCSL 148), ed. C. Munier, Turnhout 2001.
Siricio, Littera directa ad decessorem ad Himerium tarraconensem episcopum, 10 febbraio 385, in: Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum (DS), ed. H. Denzinger – A. Hünermann, Bologna 19962.
Sottomayor Muro M. – Ubiña J. F., El Concilio de Elvira y su tiempo, Granada 2005.
Vogel C., L’imposition des mains dans les rites d’ordination en Orient et en Occidente, Maison-Dieu 102 (1970), pp. 57-72.
Wipszycka E., Storia della Chiesa nella tarda antichità, Milano 2000.
Zardoni S., I diaconi nella Chiesa. Ricerca storica e teologica sul diaconato, Bologna 1990. Google Scholar