Pluralizacja religijna a proces integracji europejskiej. Wybrane zagadnienia

Irena Popiuk-Rysińska

doi:10.21697/CSP.2022.26.1.09

Opublikowane: 2022-12-28

Nr 26 (2022)

Pluralizacja religijna a proces integracji europejskiej. Wybrane zagadnienia

Irena Popiuk-Rysińska

Chrześcijaństwo-Świat-Polityka

Dział: Miscellanea

https://doi.org/10.21697/CSP.2022.26.1.09

Abstrakt

Celem artykułu jest identyfikacja i zbadanie wybranych zależności między zróżnicowaniem religijnym a procesem integracji europejskiej. Integrująca się Europa, podzielona początkowo generalnie na katolików i protestantów, uległa pluralizacji pod względem religijnym, przede wszystkim ze względu na napływ ludności prawosławnej i muzułmańskiej, wskutek dołączania nowych państw do pierwotnej integrującej się grupy oraz procesów migracyjnych. Każda z tych religii ma w jakimś zakresie wypracowaną własną wizję Europy, tożsamości oraz integracji, które oddziałują na postawy społeczne i poglądy polityków. Można zauważyć między innymi zróżnicowanie postaw odnośnie do integracji między katolikami, protestantami, prawosławnymi i muzułmanami, jak również wewnątrz tych wyznań, zależnie od wskazań wiary oraz stopnia zróżnicowania religijności ich wyznawców. Oprócz pośredniego oddziaływania, religia wywiera wpływ poprzez działanie podmiotów „religijnych”, w tym Kościołów, chadeckich partii politycznych, organizacji czy polityków. W artykule, przy odwołaniu do wybranych badań, analizowany jest wpływ pluralizmu religijnego na genezę i rozszerzanie się integracji, jej pogłębianie oraz ideowy wymiar, a także na instytucjonalizację kwestii religijnych w procesie integracji.

Słowa kluczowe:

pluralizacja religijna, pluralizm religijny, integracja europejska

Pobierz pliki

PDF PDF (English)

Zasady cytowania

Popiuk-Rysińska, I. (2022). Pluralizacja religijna a proces integracji europejskiej. Wybrane zagadnienia. Chrześcijaństwo-Świat-Polityka, (26), 236–256. https://doi.org/10.21697/CSP.2022.26.1.09

Cited by / Share

Bibliografia

Adler-Nissen R. (2014), Opting Out of the European Union. Diplomacy, Sovereignty and European Integration, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar

Białas-Zielińska K. (2011), Religie, Kościoły i związki wyznaniowe w prawie Unii Europejskiej, w: M. Sadowski, P. Szymaniec, Religia a prawo i państwo, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” / „Studia Erasmiana Wratislaviensia”, z. 5, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydawnictwo Beta-Druk, Wrocław, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/39050/PDF/017.pdf (05.04.2020).
Google Scholar

Boomgaarden H.G., Freire A. (2009), Religion and Euroscepticism. Direct and Indirect or No Effects?, „West European Politics”, t. 32, nr 6, November.
Google Scholar

Burgoński P., Gierycz M. (red.) (2014), Religia i polityka. Zarys problematyki, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Google Scholar

Byrnes T.A., Katzenstein P.J. (red.) (2006), Religion in an Expanding Europe, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar

Drozdowicz Z. (red.) (2003), Oblicza europejskiego pluralizmu, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
Google Scholar

eKAI (2018), Europa ciągle chrześcijańska? Znamy raport o religijności Zachodu, 6.06.2018, https://www.ekai.pl/europa-ciagle-chrzescijanska-znamy-raport-o-religijnosci-zachodu/ (7.12.2019).
Google Scholar

Foret F.O., Riva V. (2010), Religion between Nation and Europe: The French and Belgian „No” to the Christian Heritage of Europe, w: „West European Politics”, t. 33, nr 4.
Google Scholar

Gierycz M., Skolimowska A (2014)., Chrześcijaństwo a integracja europejska", w : P. Burgoński, M. Gierycz (red.), Religia i polityka. Zarys problematyki, Warszawa, s. 628- 655.
Google Scholar

Hervieu-Leger Daniele (2006), Rola religii w integracji społecznej, „Res Publica Nowa”, https://publica.pl/wp-content/uploads/2015/11/Dani%C3%A8le-Hervieu-L%C3%A9ger-Rola-religii-w-integracji-spo%C5%82ecznej.pdf (8.11.2022).
Google Scholar

Huntington S.P. (1998), Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, przeł. H. Jankowska, Wydawnictwo Muza , Warszawa
Google Scholar

Latoszek E., Proczek M., Szuba-Zawada A., Masłoń-Oracz A., Zajączkowski K. (red.) (2018), Unia Europejska. Istota, szanse, wyzwania, CeDeWu, Warszawa, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17003/EL_ED_UE_ISTOTA_SZANSE_WYZWANIA.pdf?sequence=1&isAllowed=y (08.11.2022).
Google Scholar

Lipka M. (2017), Europe’s Muslim population will continue to grow – but how much depends on migration, 4.12.2017, https://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/12/04/europes-muslim-population-will-continue-to-grow-but-how-much-depends-on-migration/ (2.12.2022).
Google Scholar

Łastawski K. (2011), Historia integracji europejskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Madley J. (2007), Grit or Pearl? The Religion Factor in the Politics of European Integration, Paper for ECPR 35th Joint Session of Workshops, Helsinki, 7-12 May.
Google Scholar

Marczewska-Rytko M. (red.) (2016), Czynnik religijny w polityce wewnątrzpaństwowej i międzynarodowej na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia. Wybrane problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Miecznikowska J. (2014), Chrześcijańska demokracja, w: P. Burgoński, M. Gierycz (red.), Religia..., 2014, s. 409-434.
Google Scholar

Minkenberg M. (2009), Religion and Euroscepticism. Cleavages, Religious Parties and Churches in EU Member States, „West European Politics”, t. 32, nr 6.
Google Scholar

Morrison, I. (2014). The crisis and governance of religious pluralism in Europe,“Insight Turkey”, 16(3), 55–65, https://fount.aucegypt.edu/faculty_journal_articles/753 (2.12.2022)
Google Scholar

Nelsen B.F, Guth J.L., Hoghsmith B. (2010), Does Religion Still Matter? Religion and Public Attitudes towards Integration in Europe, „Politics and Religion”, t. 4, nr 1.
Google Scholar

Nelsen B.F., Guth J.L. (2015), Religion and the Struggle for European Union. Confessional Culture and the Limits of Integration, George University Press, Washington, DC.
Google Scholar

Olteanu N., Neve D. de (2013), Religious Pluralism in Europe. Ortodox Churches and their Members in the Process of European Integration, „IPW Working Paper” nr 2.
Google Scholar

Philpott D., Shah T. M. (2006), Faith, freedom, and federation: the role of religious ideas and institutions in European political convergence, w: T. A. Byrnes, P. Katzenstein (ed.), Religion in an Expanding Europe, Cambridge University Press, s. 34-64.
Google Scholar

Popławski D., Starzyk-Sulejewska J. (2017), Outsisiderzy integracji europejskiej. Szwajcaria i Norwegia a Unia Europejska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Roy O. (2016), Secularism Anno 2016. The Place of Religion in Europe Today. The Need for More Open Societies, „Policy Brief”, nr 5.
Google Scholar

Silvestri S. (2009), Islam and Religion in the EU Political System, „West European Politics”, t. 32, nr 6.
Google Scholar

SMRE Data, https://www.smre-data.ch/en/data_exploring/pluralisation#/period/2010/dataset/1562/presentation/map (3.12.2022).
Google Scholar

Tofiluk J. (2008), Prawosławie w jednoczącej się Europie, „Elpis” nr 10/17/18.
Google Scholar

Treaty of Amsterdam amending the Treaty of European Union and the Treaties establishing the European Communities and certain related acts, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:11997D/TXT.
Google Scholar

Traktat o Unii Europejskiej, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:12016M/TXT&from=EN (9.11.2022).
Google Scholar

Vreese de C.H., Boomgarden H.G., Minkenberg M., Vliegenthart R. (2009), Introduction. Religion and the European Union, „West European Politics”, t. 32, nr 6.
Google Scholar

Weigel G. (2005), The Cube and the Cathedral Europe. Europe, America, and Politics without God, Basic Books, New York.
Google Scholar

Wille A. (2013), Normalization of the European Commission. Politics and Bureaucracy in the UE Executive, Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar

Ziętara W. (2016), Chrześcijański Europejski Ruch Polityczny. Organizacja i wartości polityczne, w: Marczewska-Rytko M. (red.), Czynnik religijny w polityce wewnątrzpaństwowej i międzynarodowej na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia. Wybrane problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskie, 2016, s. 39-64.
Google Scholar