Teologia Johna Henry’ego Newmana i jej ekumeniczne skutki

Paweł Robert Surowiec

doi:10.21697/ct.2023.93.2.04

Data publikacji : 2023-05-24

Tom 93 Nr 2 (2023)

Teologia Johna Henry’ego Newmana i jej ekumeniczne skutki

Paweł Robert Surowiec

https://orcid.org/0000-0002-5123-4654

DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.2.04

Abstrakt

Problemem badawczym podejmowanym w artykule jest wpływ pism teologicznych Johna Henry’ego Newmana na anglikanów i katolików, a także skutki, jakie wywarła jego myśl eklezjologiczna na Kościół Anglii i rzymski katolicyzm. Celem artykułu jest przedstawienie ekumenicznego dziedzictwa, jakie wypływa z teologicznych pism Johna Henry’ego Newmana zwłaszcza w dziedzinie eklezjologii. W artykule wyszczególniono elementy tożsamościowe Kościoła, anglikańskie inspiracje Newmanem oraz soborowe odniesienia do jego pism.

Słowa kluczowe:

John Henry Newman, Kościół Anglii, Kościół rzymskokatolicki, ekumenizm, anglikanizm, katolicyzm, Sobór Watykański II

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Surowiec, P. R. (2023). Teologia Johna Henry’ego Newmana i jej ekumeniczne skutki. Collectanea Theologica, 93(2), 105–137. https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.2.04

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Benedykt XVI, Apostolic constitution Anglicanorum Coetibus (2009).

Benedykt XVI, „Przemówienie podczas spotkania z kardynałami oraz pracownikami Kurii Rzymskiej i Gubernatoratu”, 21.12.2012 r., https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2012/december/documents/hf_ben-xvi_spe_20121221_auguri-curia.html (dostęp 1.02.2023).

Blehl, V.F., Cause of Canonization of the Servant of God John Henry Cardinal Newman (1801-1890), Founder of the English Oratories: Positio Super Virtutibus (Rome: Congregation for the Causes of Saints 1989).

Book of Discipline of the United Methodist Church 2000 (Nashville, TN: The United Methodist Publishing House 2000).

Castellano Lubov, D., „Interview: Growing Consensus: Newman to Be Doctor of the Church”, Exaudi 22.06.2021, https://www.exaudi.org/interview-growing-consensus-newman-to-be-doctor-of-the-church/ (dostęp 1.02.2023).

Charles, Prince of Wales, „An Article by HRH The Prince of Wales, Written for L’Osservatore Romano on the Occasion of the Canonisation of Cardinal Newman”, 12.10.2019, https://www.princeofwales.gov.uk/our-view/article-hrh-prince-wales-written-losservatore-romano-occasion-canonisation-cardinal-newman (dostęp 1.02.2023).

Church of England, „Articles of Religion”, Book of Common Prayer (London: John Murray 1863) 436–444, https://en.wikisource.org/wiki/Book_of_Common_Prayer_(1863)/Articles_of_Religion (dostęp 1.02.2023).

Cooper, A., „The Tracts for the Times”, The Oxford Handbook of the Oxford Movement (red. S.J. Brown – P.B. Nockles – J. Pereiro; Oxford: Oxford University Press 2017) 137–150. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199580187.013.10. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199580187.013.10

Gacka, B., „Geniusz Newmana – personalizm chrześcijański”, Splendor personae. Święty John Henry Newman (red. B. Gacka – A. Magdoń; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW 2020) 23–91.

Gacka, B., Personalistyczna eklezjologia Johna H. Newmana. Rozprawa doktorska (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1989).

Gacka, B., „Personalistyczna eklezjologia Newmana”, Serce mówi do serca. Bł. John Henry Newman (1801-1890) (red. K. Pek; Lublin: Wydawnictwo KUL 2013) 87–98.

Gladstone Lake, K. (red.), Memorials of William Charles Lake, Dean of Durham, 1869-1894 (London: Edward Arnold 1901).

Headlam, A.C., „John Henry Newman”, Church Quarterly Review 74 (1910) 257–283.

Hebblethwaite, P., Paul VI: The First Modern Pope (New York, NY: Paulist Press 1993).

Jagodziński, H., „«Communicatio in sacris» w Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu”, Kieleckie Studia Teologiczne 5 (2006) 419–432.

Jones, S.J., England and the Holy See: An Essay towards Reunion (Longmans, Green, and Co. 1912), https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89097208888 (dostęp 1.02.2023).

Kantyka, P., Ku wspólnemu rozumieniu Kościoła. Eklezjologia dialogu katolicko-metodystycznego (Lublin: Wydawnictwo KUL 2008).

Kantyka, P., „«Nieważne i niebyłe». Problem uznania przez Rzym ważności święceń anglikańskich”, Sukcesja i urząd biskupa. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka (Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2018) 79–87.

Kantyka, P., „W kierunku jedności. Dialog katolicko-anglikański: historia i stan aktualny”, Wspólnota Anglikańska a ekumenia. Wokół konstytucji apostolskiej „Anglicanorum coetibus” Benedykta XVI (red. T. Kałużny – Z. Kijas; Biblioteka Ekumenii i Dialogu 33; Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie 2010) 17–34.

„Katolicka odpowiedź na Raport końcowy Międzynarodowej Komisji Anglikańsko-Rzymskokatolickiej”, L’Osservatore Romano [wyd. pol.] 7 (1992) 51–54.

Ker, I., John Henry Newman: A Biography (Oxford: Oxford University Press 2009). DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199569106.003.0001

Ker, I., Newman on Vatican II (Oxford: Oxford University Press 2014). DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198717522.001.0001

Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów, „Chrzest. Eucharystia. Posługiwanie duchowne. Tekst Dokumentu z Limy (1982)”, Chrzest. Eucharystia. Posługiwanie duchowne. Dokument z Limy 1982. Tekst i komentarze (red. P. Kantyka – S. Pawłowski, M. Składanowski; tłum. W. Hryniewicz – J.S. Gajek – P. Jaskóła – S.J. Koza; wyd. 2. popr. i uzup.; Teologia w Dialogu 13; Lublin: Wydawnictwo KUL 2012) 17–68.

Kongregacja Nauki Wiary, „Norme Complementari alla Costituzione Apostolica «Anglicanorum coetibus»”, 19.03.2019, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20190319_norme-anglicanorum-coetibus_it.html (dostęp 1.02.2023).

Kułaga, R., Johna Henry’ego Newmana idea Kościoła: od pierwszych badań do przystąpienia do Kościoła Rzymskokatolickiego (1816–1845) (Rozprawy Doktorskie – Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, Wydział Teologiczny; Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne 2005).

Lamb, C., „Cardinal Calls for Newman to Be Made «Doctor of the Church»”, The Tablet 12.10.2019, https://www.thetablet.co.uk/news/12120/cardinal-calls-for-newman-to-be-made-doctor-of-the-church- (dostęp 1.02.2023).

Locke, C., „England and the Holy See: An Essay towards Reunion. Spencer Jones”, The American Journal of Theology 7/1 (1903) 165–166. DOI: https://doi.org/10.1086/478322. DOI: https://doi.org/10.1086/478322

McInroy, M., „Catholic Theological Receptions”, The Oxford Handbook of John Henry Newman (red. F.D. Aquino – B.J. King; Oxford: Oxford University Press 2018) 495–515. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.25. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.25

Międzynarodowa Komisja Wspólna do spraw Dialogu Teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym, „Uniatyzm, metoda unijna przeszłości a obecne poszukiwanie pełnej wspólnoty”, Balamand, 23 czerwca 1993.

Misner, P., „Newman and the Tradition concerning the Papal Antichrist”, Church History 42/3 (1973) 377–395. DOI: https://doi.org/10.2307/3164393. DOI: https://doi.org/10.2307/3164393

Newman, J.H., An Essay on the Development of Christian Doctrine (Longmans, Green, and Co. 1909), https://www.newmanreader.org/works/development/ (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Apologia pro Vita Sua (tłum. S. Gąsiorowski; wyd. 2, popr.; Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne „Fronda” 2009). DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511711275

Newman, J.H., Apologia pro Vita Sua being a History of his Religious Opinions (Longmans, Green, and Co. 1908), https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.213696/page/n1/mode/2up (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., „The Church of the Fathers”, Historical Sketches (New impression; Longmans, Green, and Co. 1906) II, 1–216, https://www.newmanreader.org/works/historical/volume2/fathers/index.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., The Idea of a University (Longmans, Green, and Co. 1907), https://www.newmanreader.org/works/idea/ (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., „Lecture 9. Righteousness the Fruit of Our Lord’s Resurrection”, Lectures on the Doctrine of Justification (Longmans, Green, and Co. 1908) 202–222. https://www.newmanreader.org/works/justification/lecture9.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Letters and Correspondence of John Henry Newman During His Life in the English Church with a Brief Autobiography (red. A. Mozley; Longmans, Green, and Co. 1903) I.

Newman, J.H., O rozwoju doktryny chrześcijańskiej (tłum. J.W. Zielińska; Warszawa: Fronda 1998).

Newman, J.H., Select Treatises of St. Athanasius in Controversy with the Arians (wyd. 9; Longmans, Green, and Co. 1903) II.

Newman, J.H., „Sermon 3. The Incarnation”, Parochial and Plain Sermons (New impression; Longmans, Green, and Co. 1908) II, 26–40, https://www.newmanreader.org/works/parochial/volume2/sermon3.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., „Sermon 10. The Spiritual Presence of Christ in the Church”, Parochial and Plain Sermons (New impression; Longmans, Green, and Co. 1907) VI, 120–135, https://www.newmanreader.org/works/parochial/volume6/sermon10.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., „Sermon 13. The Invisible World”, w: Parochial and Plain Sermons, New impression; Longmans, Green, and Co. 1907) IV, 200–213, https://www.newmanreader.org/works/parochial/volume4/sermon13.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Słowo, które nie przemija: Ewangelia w kazaniach kardynała J. H. Newmana (red. A. Coupet; tłum. T. Mieszkowski; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1969).

Newman, J.H., Tract 1. Thoughts on the Ministerial Commission, Respectfully Addressed to the Clergy (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), http://www.newmanreader.org/works/times/tract1.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Tract 2. The Catholic Church (wyd. 4; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), http://www.newmanreader.org/works/times/tract2.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Tract 3. Thoughts Respectfully Addressed to the Clergy on Alterations in the Liturgy (wyd. 5; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), http://www.newmanreader.org/works/times/tract3.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Tract 7. The Episcopal Church Apostolical (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract7.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Tract 11. The Visible Church (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract11.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Tract 19. On Arguing concerning the Apostolical Succession (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract19.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Tract 20. The Visible Church. Letters to a Friend No. III (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract20.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., „Tract 90. Remarks on Certain Passages in the Thirty-Nine Articles”, The Via Media of the Anglican Church Illustrated in Lectures, Letters and Tracts Written Between 1830 and 1841 (New impression; Longmans, Green, and Co. 1908) II, 261–348, https://www.newmanreader.org/works/viamedia/volume2/tract90/index.html (dostęp 1.02.2023).

Newman, J.H., Verses on Various Occasions (Longmans, Green, and Co. 1903).

Nockles, P.B., „The Oxford Movement”, The Oxford Handbook of John Henry Newman (red. F.D. Aquino – B.J. King; Oxford: Oxford University Press 2018) 7–26. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.001.0001. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.1

„Papers of Philip Wynter as Fellow and President of St. John’s College, Oxford, and as Vice-Chancellor of the University” (Oxford: Bodleian Library 1835–1844), MS.Eng.c.6071.

Pawłowski, S., „Ekumeniczne vademecum dla biskupów. Komentarz teologiczny”, Studia Oecumenica 20 (2020) 437–452. DOI: https://doi.org/10.25167/so.3096. DOI: https://doi.org/10.25167/so.3096

Rabiej, S., „Eklezjologia konfesyjna wobec współczesnych wyzwań ekumenicznych – perspektywa rzymskokatolicka”, Credo Domine, adiuva incredulitatem meam. Księga jubileuszowa dedykowana Ojcu Profesorowi Jackowi Salijowi OP (red. J. Kupczak – C. Smuniewski; Poznań: W drodze 2017) 401–417,

https://repo.uni.opole.pl/docstore/download/UOf94f34f3df764754bdfad1e6445e1de6/RabiejS.-EklezjologiaKonfesyjna.pdf?entityType=article (dostęp 1.02.2023).

Radziukiewicz, A., „Iluzja zjednoczenia chrześcijan”, Przegląd Prawosławny, 29.11.2022, https://przegladprawoslawny.pl/2022/11/29/iluzja-zjednoczenia-chrzescijan/ (dostęp 1.02.2023).

Ratzinger, J., „Presentation by Card. Ratzinger on the 1st Centenary of Card. Newman’s Death”, 28.04.1990, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19900428_ratzinger-newman_en.html (dostęp 1.02.2023).

Rowell, G., „Anglican Theological Receptions”, The Oxford Handbook of John Henry Newman (red. F.D. Aquino – B.J. King; Oxford: Oxford University Press 2018) 517–537. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.26. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.26

Rowell, G., „Newman, the Church of England and the Catholic Church”, New Blackfriars 1038 (2011) 130–143. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741-2005.2010.01406.x

Sobór Watykański II, „Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen Gentium»”, Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje (Poznań: Pallottinum 2008) 144–263.

Sobór Watykański II, „Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym «Dei Verbum»”, Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje (Poznań: Pallottinum 2008) 540–565.

Sokołowski, P., Objawiona miłość. Agapetologiczna wiarygodność chrześcijaństwa (Źródła i Monografie; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2011).

Surowiec, P.R., „Będąc dla Boga – być dla innych. O Johnie Henrym Newmanie”, Colloquia Communia 99 (2015) 101–115. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.1481784.

Surowiec, P.R., „Mistrz i uczeń. Newmanowska koncepcja autorytetu”, Człowiek – istota relacyjna. Spojrzenie interdyscyplinarne (red. S. Zieliński – J. Kapłańska – M. Biolik-Moroń; Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 95; Katowice: Księgarnia św. Jacka 2022) 88–97. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.6330153.

Tomaszewski, J., „Ruch Oksfordzki ponad epokami. Przeczucie wiarygodności katolickiej od Newmana po Ratzingera”, Christianitas 60–61 (2015) 191–208.

Wyszyński, S., Wypowiedź po powrocie z trzeciej sesji Soboru, 8.01.1964, cyt. za: Ł. Białk, „Lud Boży,” https://e-civitas.pl/pl/kosciol/lud-bozy (dostęp 3.11.2022).

Życiński, W., „Johna H. Newmana koncepcja rozwoju doktryny chrześcijańskiej”, Serce mówi do serca. Bł. John Henry Newman (1801-1890) (red. K. Pek; Lublin: Wydawnictwo KUL 2013) 67–86.