The Interpretation of Nicene Christology at the Council of Alexandria (c. 370) and Its Revision

Włodzimierz Wołyniec

doi:10.21697/ct.2024.94.4.02

Published: 2024-11-13

Vol. 94 No. 4 (2024)

The Interpretation of Nicene Christology at the Council of Alexandria (c. 370) and Its Revision

Włodzimierz Wołyniec

Collectanea Theologica

Section: Articles

https://doi.org/10.21697/ct.2024.94.4.02

Abstract

Although the Council of Nicaea (325) has already been copiously discussed, the document of the Council of Alexandria (370) still offers a fresh insight into the interpretation of the former Council’s teaching and into its reception. This article is a theological analysis of the conciliar document, written by Athanasius of Alexandria: Letter to the African Bishops against the Arians. The document draws attention to the concept of substance (ousia), which was rejected by the Arians as not biblical. The Council disagreed with the Arians’ claim, presented the biblical foundation of this term and used the formula: “the Son is of the substance of God,” which means that the Son is consubstantial (homoousios) with the Father. Ultimately, the Council of Alexandria agreed on the Homoiousian formula of the Son’s resemblance “in substance” to the Father (kat’ ousian). A revision of the conciliar teaching allows us to discover in God the permanent basis (substance) of life and the Greatest Good (hyparxis), incomparable with other goods (Jer 9:9 and Heb 10:34).

Keywords:

ousia, substance, homoousios, consubstantial, hyparxis, resemblance kat’ ousian

Most read articles by the same author(s)

Włodzimierz Wołyniec, The Theology of Similarity in the Teaching of the Synod of Ancyra (358) , Collectanea Theologica: Vol. 91 No. 1 (2021)

Download files

PDF

Citation rules

Wołyniec, W. (2024). The Interpretation of Nicene Christology at the Council of Alexandria (c. 370) and Its Revision. Collectanea Theologica, 94(4), 35–55. https://doi.org/10.21697/ct.2024.94.4.02

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Acta Synodalia ab anno 50 ad annum 381 (ed. A. Baron – H. Pietras; Synodi et Collectiones Legum 1; 2nd ed.; Kraków: Wydawnictwo WAM 2006) (= AS I).
Google Scholar

Athanasius Alexandrinus, De Decretis, https://www.newadvent.org/fathers/2809.htm (access 04.12.2023).
Google Scholar

Attridge, H.W., La Lettera agli Ebrei. Commento storico esegetico (Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1999).
Google Scholar

Ayres, L., Nicaea and its Legacy. An Approach to Fourth-Century Trinitarian Theology (Oxford: Oxford University Press 2006).
Google Scholar

Baron, A., “Krytyka homojuzji Bazylego z Ancyry przez Mariusza Wiktoryna”, E-Patrologos. Kwartalnik patrystyczny 1/1 (2015) 35–54.
Google Scholar

Benedict XVI, Encyclical Letter Spe salvi (2007).
Google Scholar

Congar, Y., “La ‘réception’ comme réalité ecclesiologiqué,” Revue des Sciences Philosophiques et Théologiques 56 (1972) 369–403.
Google Scholar

DelCogliano, M., “The Influence of Athanasius and the Homoiousians on Basil of Caesarea’s Decentralization of Unbegotten,” Journal of Early Christian Studies 19/2 (2011) 197–223.
Google Scholar

DelCogliano, M., rev. of L. Dînca, Le Christ et la Trinitè chez Athanase d’Alexandrie (Patrimonies christianisme; Paris: Cerf 2012), Theological Studies 74 (2013) 521–522.
Google Scholar

Dokumenty Soborów Powszechnych (ed. A. Baron – H. Pietras; Kraków: Wydawnictwo WAM 2003) I.
Google Scholar

Giulea, D.A., “Divine Being’s Modulations: Ousia in the pro-Nicene Context of the Fourth Century,” St Vladimir’s Theological Quarterly 59/3 (2015) 307–337.
Google Scholar

Grzywaczewski, J., “Poglądy Bazylego z Ancyry jako przedstawiciela homojuzjan na podstawie deklaracji Synodu w Ancyrze,” Warszawskie Studia Teologiczne 27/1 (2014) 143–160.
Google Scholar

Haag, E., Das Buch Jeremia (Geistliche Schriftlesung 5/1; Düsseldorf: Patmos Verlag 1973).
Google Scholar

“Hyparxis”, Wiktionary. The free dictionary, https://en.wiktionary.org/wiki/hyparxis.
Google Scholar

Kelly, J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej (trans. J. Mruwkówna; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1988).
Google Scholar

Kochańczyk-Bonińska, K., “Bazyli Wielki, Przeciw Eunomiuszowi,” Eunomiusz i jego adwersarze. I. Aecjusz, Traktacik; Eunomiusz, Dzieła; Bazyli Wielki, Przeciw Eunomiuszowi (ed. M. Przyszychowska – T. Stępień – K. Kochańczyk-Bonińska; Seria wydawnicza Fundamenta 2; Warszawa: Instytut Nauki o Polityce 2021) 113–127.
Google Scholar

Kochańczyk-Bonińska, K., “Defining substance/essence in Basil the Great’s dispute with Eunomians about the incomprehensibility of God,” E-patrologos 4/1 (2019) 93–103.
Google Scholar

Lacoste, J.Y., “Sostanza,” Dizionario Critico di Teologia (ed. J.Y. Lacoste – P. Coda; Roma: Borla – Città Nuova 2005) 1276.
Google Scholar

Lemański, J., Księga Wyjścia. Wstęp. Przekład z oryginału. Komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 2; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2009) II.
Google Scholar

Malina, A., List do Hebrajczyków. Wstęp. Przekład z oryginału, Komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 15; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2018).
Google Scholar

Mulenga, R., The Arian Controversy vis-à-vis the Council of Nicaea and inculturation of the faith (MTh thesis; Universität Wien; Wien 2017).
Google Scholar

Nowy słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa (ed. M. Starowieyski – W. Stawiszyński; 2nd ed.; Poznań: Św. Wojciech 2018).
Google Scholar

Osmański, M., “Filon z Aleksandrii,” Powszechna Encyklopedia Filozofii (Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2002) III, 440–449.
Google Scholar

Osmański, M., Logos i stworzenie. Filozoficzna interpretacja traktatu “De opificio mundi” Filona z Aleksandrii (Lublin: Wydawnictwo KUL 2001).
Google Scholar

Pelikan, J., Tradycja chrześcijańska. Historia rozwoju doktryny. I. Powstanie wspólnej tradycji (100–600) (trans. M. Höffner; Mysterion; Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008).
Google Scholar

Philo of Alexandria, The Works of Philo Judaeus, the Contemporary of Josephus (English trans. C.D. Yonge; 4 vols.; London: Henry G. Bohn 1854–1855; BibleWorks 8.0).
Google Scholar

Pietras, H., “Pojmowanie synostwa Bożego Jezusa Chrystusa w IV wieku,” E-Patrologos. Kwartalnik patrystyczny 1/1 (2015) 6–19.
Google Scholar

“Profession of Faith of the 318 Fathers”, Decrees of the Ecumenical Councils [ed. P. Norman Tanner; London: Sheed & Ward – Washington, DC: Georgetown University Press 1990, https://www.papalencyclicals.net/councils/ecum01.htm (access 04.12.2023)].
Google Scholar

Przyszychowska, M., „Historia sporu eunomiańskiego,” Eunomiusz i jego adwersarze. I. Aecjusz, Traktacik; Eunomiusz, Dzieła; Bazyli Wielki, Przeciw Eunomiuszowi (ed. M. Przyszychowska – T. Stępień – K. Kochańczyk-Bonińska; Seria wydawnicza Fundamenta 2; Warszawa: Instytut Nauki o Polityce 2021) 15–50.
Google Scholar

Schatz, K., Sobory Powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła Schatz (trans. J. Zakrzewski; Kraków: Wydawnictwo WAM 2001).
Google Scholar

Schneider, J.H.J., “Substanz,” Lexikon für Theologie und Kirche (ed. W. Kasper; Freiburg –Basel – Rome – Wien 2000) IX, 1077–1080.
Google Scholar

Sesboüé, B. – Wolinski, J., Bóg zbawienia. Historia dogmatów (trans. P. Rak; Kraków: Wydawnictwo M 1999).
Google Scholar

Simonetti, M., La crisi ariana nel IV secolo (Roma: Institutum Patristicum “Augustinianum” 1975).
Google Scholar

Stachowiak, L., Księga Jeremiasza. Wstęp – Przekład z oryginału. Komentarz (Pismo Święte Starego Testamentu X/1; Poznań: Pallottinum 1967).
Google Scholar

Starowieyski, M., “Rodzące się chrześcijaństwo wobec filozofii,” Warszawskie Studia Teologiczne, special issue (2017) 186–205.
Google Scholar

Starowieyski, M., Sobory Kościoła niepodzielonego (Tarnów: Biblos 1994).
Google Scholar

“To the Bishops of Africa. Letter of Ninety Bishops of Egypt and Libya, including Athanasius” [trans. A. Robertson; From Nicene and Post-Nicene Fathers 4; Buffalo, NY: Christian Literature Publishing Co. 1892, https://www.newadvent.org/fathers/2819.htm (access 01.12.2023)].
Google Scholar

Weiser, A., Das Buch des Propheten Jeremia (Das Alte Testament Deutsch. Neues Göttinger Bibelwerk 20; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1960).
Google Scholar

Werbick, J., Dottrina trinitaria (ed. T. Schneider; Nuovo corso di dogmatica 2; Italian edition: G. Canobbio – A. Maffeis; Brescia: Queriniana 1995) 573–683.
Google Scholar