W trosce o szkołę z opieką lekarską. Wskazania higieniczno-pedagogiczne Adolfa Klęska w przekazie „Przyjaciela Szkoły” (1922–1936)

Grzegorz Michalski

doi:10.21697/fp.2019.1.04

Published: 2019-09-04

Vol. 9 No. 1 (2019)

Out of Concern for Schools with Medical Care: Hygienic and Educational Recommendatios of Adolf Klęsk in the Publications of “Przyjaciel Szkoły” (1922–1936)

Grzegorz Michalski

Pedagogical Forum

Section: Topic

https://doi.org/10.21697/fp.2019.1.04

Abstract

W Polsce międzywojennej ważną rolę w kształceniu i doskonaleniu pedagogicznym nauczycieli odgrywały programowo sprofilowane w tym celu czasopisma. Do jednych z nich należał wydawany w Poznaniu przez Leonarda Borkowskiego w latach 1922–1939 dwutygodnik „Przyjaciel Szkoły”. W przeciwieństwie do innych ukazujących się wówczas tego typu periodyków, w każdym kolejnym numerze redakcja wyjątkowo dużo miejsca przeznaczała na teksty krakowskiego lekarza – Adolfa Klęska, który przedstawiał czytelnikom wybrane aspekty funkcjonowania szkoły oraz obowiązki i różne zakresy działalności nauczycieli, ukazując te zagadnienia w kontekście konieczności przestrzegania zasad higieny i dbania o ochronę zdrowia uczniów. Nie tylko dokładnie tłumaczył, na czym polega rola i zadania lekarza szkolnego oraz jego współpraca w tym zakresie z nauczycielami, ale przekazywał także szereg praktycznych porad dotyczących poznania dziecka i zapewnienia mu odpowiednich warunków do rozwoju i nauki, uwarunkowań i organizacji nauczania oraz udzielania uczniom pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Michalski, G. (2019). Out of Concern for Schools with Medical Care: Hygienic and Educational Recommendatios of Adolf Klęsk in the Publications of “Przyjaciel Szkoły” (1922–1936). Pedagogical Forum, 9(1), 45–56. https://doi.org/10.21697/fp.2019.1.04

Cited by / Share

References

Higjena szkolna: podręcznik zbiorowy dla kierowników szkół, nauczycieli i lekarzy szkolnych (1921). Kopczyński S. (red). Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Google Scholar

Jachowski J. (1970). Wspomnienia o wybitnych księgarzach. „Księgarz”, nr 2.
Google Scholar

Klęsk A. (1922a). Szkoła a zdrowie. „Przyjaciel Szkoły”, nr 14.
Google Scholar

Klęsk A. (1922b). Rozwój duchowy dziecka. „Przyjaciel Szkoły”, nr 18.
Google Scholar

Klęsk A. (1922c). Co pamiętamy ze szkół? „Przyjaciel Szkoły”, nr 10.
Google Scholar

Klęsk A. (1923a). Higjena szkolna a nauczyciel. „Przyjaciel Szkoły”, nr 14.
Google Scholar

Klęsk A. (1923b). Pedologia. „Przyjaciel Szkoły”, nr 13.
Google Scholar

Klęsk A. (1923c). Umysłowość dziecka. „Przyjaciel Szkoły”, nr 7–8.
Google Scholar

Klęsk A. (1923d). Małoletni geniusze. „Przyjaciel Szkoły”, nr 10.
Google Scholar

Klęsk A. (1924a). Przesądy rodziców co do stanu zdrowia ich dzieci. „Przyjaciel Szkoły”, nr 8.
Google Scholar

Klęsk A. (1924b). Kilka uwag o pamięci. „Przyjaciel Szkoły”, nr 12.
Google Scholar

Klęsk A. (1924c). Naśladownictwo u dzieci. „Przyjaciel Szkoły”, nr 2.
Google Scholar

Klęsk A. (1924d). Uwalnianie z gimnastyki i ćwiczeń cielesnych. „Przyjaciel Szkoły”, nr 13.
Google Scholar

Klęsk A. (1928a). Pedagogika lecznicza. „Przyjaciel Szkoły”, nr 7.
Google Scholar

Klęsk A. (1928b). Współpraca nauczyciela z lekarzem szkolnym. „Przyjaciel Szkoły”, nr 18.
Google Scholar

Klęsk A. (1928c). Wpajanie zasad higjeny dobrym przykładem. „Przyjaciel Szkoły”, nr 20.
Google Scholar

Klęsk A. (1928d). Czy szkoła ma prawo leczyć dzieci wbrew woli czy wiedzy rodziców. „Przyjaciel Szkoły”, nr 14.
Google Scholar

Klęsk A. (1928e). Zwalczanie pewnych przesądów w leczeniu dzieci przy pomocy nauczyciela. „Przyjaciel Szkoły”, nr 8.
Google Scholar

Klęsk A. (1928f). Uczenie się na pamięć. „Przyjaciel Szkoły”, nr 1.
Google Scholar

Klęsk A. (1929a). Nauczyciel a medycyna. „Przyjaciel Szkoły”, nr 10.
Google Scholar

Klęsk A. (1929b). Kulturalny wpływ szkoły na rodziców, „Przyjaciel Szkoły”, nr 18.
Google Scholar

Klęsk A. (1930a). Do jakich granic ma szkoła obowiązek dbać o zdrowie powierzonych jej opiece dzieci? „Przyjaciel Szkoły”, nr 8.
Google Scholar

Klęsk A. (1930b). O pewnych przesądach co do szkodliwego wpływu szkoły na zdrowie dzieci. „Przyjaciel Szkoły”, nr 9.
Google Scholar

Klęsk A. (1930c). Czystość powietrza w sali szkolnej. „Przyjaciel Szkoły”, nr 13.
Google Scholar

Klęsk A. (1930d). Apteczka szkolna i pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. „Przyjaciel Szkoły”, nr 2.
Google Scholar

Klęsk A. (1931). Czy szkoła wywołuje jakie choroby. „Przyjaciel Szkoły”, nr 15.
Google Scholar

Klęsk A. (1932a). Lekarz szkolny a zdrowie dzieci. „Przyjaciel Szkoły”, nr 13.
Google Scholar

Klęsk A. (1932b). Jak dzieci zapatrują się na swoje zdrowie. „Przyjaciel Szkoły”, nr 8.
Google Scholar

Klęsk A. (1933). Ważne społeczne znaczenie lekarza w szkole. „Przyjaciel Szkoły”, nr 6.
Google Scholar

Klęsk A. (1934a). Leczenie czy zapobieganie. „Przyjaciel Szkoły”, nr 16.
Google Scholar

Klęsk A. (1934b). Leczenie po szkołach. „Przyjaciel Szkoły”, nr 5.
Google Scholar

Klęsk A. (1934c). Aktualne i piekące sprawy zdrowotności dzieci szkolnych. „Przyjaciel Szkoły”, nr 6.
Google Scholar

Klęsk A. (1934d). Paralelizm duchowy i cielesny w rozwoju dziecka. „Przyjaciel Szkoły”, nr 7.
Google Scholar

Klęsk A. (1935a). O kilku ciekawych faktach z działu higjeny. „Przyjaciel Szkoły”, nr 15.
Google Scholar

Klęsk A. (1935b). Teoria a praktyka na punkcie zdrowia i higjeny w szkole. „Przyjaciel Szkoły”, nr 1–2.
Google Scholar

Klęsk A. (1936a). Szkoła i dom o lekarzu szkolnym. „Przyjaciel Szkoły”, nr 19.
Google Scholar

Klęsk A. (1936b). Czy i jak dzieci szkolne dbają o swe zdrowie? „Przyjaciel Szkoły”, nr 12.
Google Scholar

Klęsk A. (1936c). Udzielanie pierwszej pomocy w nagłych wypadkach w szkole. „Przyjaciel Szkoły”, nr 8.
Google Scholar

Klęsk A. (1936d). Najczęstsze nagłe wypadki u dzieci w szkole. „Przyjaciel Szkoły”, nr 12.
Google Scholar

Klęsk A. (1937). Co nauczyciel powinien wiedzieć o stanie zdrowia swych uczniów. „Przyjaciel Szkoły”, nr 11.
Google Scholar

Kuzaj A. (2014). Dr med. Adolf Eugeniusz Klęsk (1876–1935). Zapomniany lekarz, społecznik, pionier neurochirurgii i rehabilitacji z Krakowa. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Medyczne Alfa Press.
Google Scholar

Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (1928). Rozporządzenia i okólniki w sprawach higjeny szkolnej i wychowania fizycznego za lata 1918–1928. Warszawa: Nakładem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Google Scholar

Od Wydawnictwa (1922a). „Przyjaciel Szkoły”, nr 1–2.
Google Scholar

Paciorek M. (2006). Problematyka rozwoju polskiego czasopiśmiennictwa medycznego w latach międzywojennych ze szczególnym uwzględnieniem prasy higienicznej. „Medycyna Nowożytna”, 1–2.
Google Scholar

Ś. P. dr Adolf Klęsk, red. (1935). „Przyjaciel Szkoły”, nr 15.
Google Scholar

Tadeusiewicz H., Treichel I. (1993). Straty osobowe księgarstwa polskiego w latach 1939–1945. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, nr 4. Zeszyt Pamiątkowy „Przyjaciela Szkoły” (1932).
Google Scholar

Grzegorz Michalski

isia.m7@wp.pl
http://orcid.org/0000-0003-2711-676X

Affiliation:

Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytet Łódzki Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Kierownik Katedry Historii Wychowania i Pedeutologii na Wydziale Nauk o Wychowaniu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się przede wszystkim wokół problemów oświaty, opieki i edukacji XIX i XX wieku, nauczycielskiego ruchu związkowego oraz czasopiśmiennictwie jako źródle do dziejów oświaty i edukacji. Jest autorem książek: Zygmunt Mysłakowski (1890–1971) – działalność i twórczość pedagogiczna (Łódź 1994), Działalność Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych 1921–1939 (Łódź 2001) oraz współautorem książki Wychowanie przez teatr szkolny w II Rzeczypospolitej (Warszawa 1994; 1999). Ponadto jest współredaktorem 16 książek naukowych oraz autorem przeszło 100 rozpraw i artykułów. Adres do korespondencji: Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii UŁ, ul. Pomorska 46/48, 91-408 Łódź.