Abstrakt

Umiejętność rozróżnienia przeszkód małżeńskich tajnych (impedimenta occulta) i przeszkód publicznych (impedimenta publica) okazuje się konieczna przy stosowaniu norm prawa kanonicznego Kościoła katolickiego. Do tego podziału odwołują się przepisy KPK 1983 i KKKW dotyczące: dyspensowania od przeszkód małżeńskich (kan. 1079 § 3 KPK/83, kan. 796 § 2 KKKW), zapisu faktu udzielenia dyspensy (kan. 1082 KPK/83, kan. 799 KKKW), a także uważnienia małżeństwa (kan. 1158-1159 KPK/83, kan. 845-846 KPK/83).

Dostrzegając brak jednomyślności wśród współczesnych kanonistów co do tego, jak należy interpretować ustawową definicję przeszkody publicznej i tajnej, zapisaną w kan. 1074 KPK/83 i kan. 791 KKKW, autor niniejszego artykułu postanowił przeanalizować kształtowanie się doktryny i dyscypliny Kościoła katolickiego w tej materii w latach 1917- 1983, czyli w okresie obowiązywania norm ogłoszonych w kodeksie Pio-Benedyktyńskim. Metoda ta wydaje się odpowiednia ze względu na fakt, że we wszystkich kodeksach Kościoła katolickiego promulgowanych po 1917 roku ustawodawca w ten sam sposób definiował przeszkodę publiczną i przeszkodę tajną (Publicum censetur impedimentum, quod probari in foro externo potest; secus est occultum). Wnioski z badań przeprowadzonych na potrzeby niniejszego opracowania ukazują również przyczyny, które miały wpływ na brak jednoznaczności w określeniu zakresu przywołanych przeszkód w doktrynie i dyscyplinie Kościoła w latach 1917-1983.