W stronę komunikacji medialno-kulturowej. Refleksja metateoretyczna nad praktykami badawczymi humanistycznego medioznawstwa

Dagmara Jaszewska

doi:10.21697/kmt.2025.63.01

Opublikowane: 2025-09-30

Tom 63 Nr 3 (2025)

W stronę komunikacji medialno-kulturowej. Refleksja metateoretyczna nad praktykami badawczymi humanistycznego medioznawstwa

Dagmara Jaszewska

Kultura Media Teologia

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/kmt.2025.63.01

Abstrakt

Tekst pełni podwójną funkcję: stanowi wstęp redakcyjny do drugiej części numeru „Komunikacja kulturowa w mediach – Media w komunikacji kulturowej” oraz metateoretyczną analizę pojęcia komunikacji kulturowej. Pokazuje, jak koncepcja ta – rozumiana zarówno jako praktyka kulturowa, jak i rozwijająca się perspektywa badawcza – wyłaniała się w refleksji Katedry Komunikacji Kulturowej i Artystycznej UKSW (co nadaje tekstowi częściowo autoetnograficzny wymiar), a następnie była rozwijana podczas prac konferencyjnych i redakcyjnych. Artykuły w tomie potraktowano jako studia przypadków rozwijające tę perspektywę. Analiza, wykorzystująca metaanalizę, interpretację i analizę dyskursu, ukazuje, że komunikacja kulturowa tworzy wspólnoty – zarówno sieciowe, jak i instytucjonalne – oraz że media przekształcają ich funkcjonowanie i krążące w nich treści. Wspólnoty podlegają procesom estetyzacji, popularyzacji i zwiększonej widoczności charakterystycznym dla kultury cyfrowej. Wspólnoty online działają jako laboratoria zmiany, a ich praktyki i treści przenikają następnie do większych wspólnot instytucjonalnych. W efekcie tradycyjne wspólnoty – m.in. artystyczne, religijne czy polityczne – ulegają demokratyzacji i przekształcaniu w wspólnoty medialno-kulturowe. Tekst wskazuje dalsze kierunki badań nad relacjami między mediami, kulturą i przemianami współczesnych wspólnot.

Słowa kluczowe:

komunikacja kulturowa, komunikacja medialno-kulturowa, wspólnoty kulturowe, kultura cyfrowa, estetyzacja kultury, demokratyzacja wspólnot, mediatyzacja religii, metaanaliza, autoetnografia instytucjonalna

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Jaszewska, Dagmara. „W Stronę Komunikacji Medialno-Kulturowej. Refleksja Metateoretyczna Nad Praktykami Badawczymi Humanistycznego Medioznawstwa ”. Kultura Media Teologia, t. 63, nr 3, wrzesień 2025, s. 6-28, doi:10.21697/kmt.2025.63.01.

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bal, M. (2002). Travelling concepts in the humanities: A rough guide. Toronto: University of Toronto Press.
Google Scholar

Carey, J. W. (1989). A cultural approach to communication. W J.W. Carey, Communication as culture:
Google Scholar

Essays on media and society (s. 13–36). New York, NY: Routledge.
Google Scholar

Fiske, J. (2008). Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Google Scholar

Flader, K., Jaszewska, D., Kawecki, W., i inni. (2013). Wierzyć i widzieć. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Google Scholar

Gwóźdź, A. (2007). Medioznawstwo – dyskurs czy paradygmat badań kulturoznawczych. Kultura Współczesna, 1(51).
Google Scholar

Ito, M., Gutiérrez, K., Livingstone, S., Penuel, W., Rhodes, J., Salen, K., Schor, J., Sefton-Green, J., & Watkins, S. C. (2013). Connected learning: An agenda for research and design. Digital Media and Learning Research Hub.
Google Scholar

Jabłonowski, M., & Jakubowski, W. (2014). Status teoretyczny nauk o mediach – kilka uwag do dyskusji. Studia Medioznawcze, 4(59). DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2014.59.584
Google Scholar

Jaszewska, D. (2019). Komunikowanie wiary a język filmu – spojrzenie medio- i kulturoznawcze.
Google Scholar

W G. Łęcicki, M. Butkiewicz, P. Drzewiecki, & D. Jaszewska, Pokazać niewidzialne: Film religijny w perspektywie teologii środków społecznego przekazu i języka mediów.Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar

Jaszewska, D. (2024). Komunikacja kulturowa w mediach – w stronę medioznawstwa interdyscyplinarnego. Kultura – Media – Teologia, 60, 9–18. https://doi.org/10.21697/kmt.2023.60.22. DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.2023.60.22
Google Scholar

Jaszewska, D., & Flader, K. (2018). Wiedza o kulturze a nauki o mediach w kontekście studiów dziennikarskich – zarys problematyki. W J. Olędzki (Red.), Teologia środków społecznego przekazu w naukach o mediach (s. xx–xx). Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar

Kawecki, W. (2021). Komunikacja medialno-kulturowa. Warszawa: Wydawnictwo UKSW. DOI: https://doi.org/10.21697/9788380909540
Google Scholar

Kawecki, W., Flader-Rzeszowska, K., i inni. (2013). Miejsca teologiczne w kulturze wizualnej. Kraków– Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar

Kellner, D. (1995). Media culture: Cultural studies, identity, and politics between the modern and the postmodern. London: Routledge.
Google Scholar

Kmita, J. (1985). Społeczne uwarunkowania poznania: Wstęp do relatywistycznej filozofii kultury. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Lévy, P. (1997). Collective intelligence: Mankind’s emerging world in cyberspace. New York, NY: Perseus Books.
Google Scholar

Lisowska-Magdziarz, M. (2019). Media i komunikowanie społeczne: Federacja, ale jaka? Dalsze pytania o przyszłość dyscypliny. Studia Medioznawcze, 20(2/77). DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2019.2.104
Google Scholar

McLuhan, M. (1964). Understanding media: The extensions of man. McGraw-Hill.
Google Scholar

Mikułowski-Pomorski, J. (2012). Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Miller, D., & Slater, D. (2000). The internet: An ethnographic approach. Oxford: Berg.
Google Scholar

Rothenbuhler, W. (2007). Komunikacja rytualna: Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej (E. Tabakowska, tłum.). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Welsch, W. (2005). Estetyka poza estetyką: O nową postać estetyki (K. Wilkoszewska, tłum.). Kraków:
Google Scholar

Universitas. (Oryginał opublikowany w 1996 r.).
Google Scholar

Winkin, Y. (2007). Antropologia komunikacji: Od teorii do badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media. Oxford University Press.
Google Scholar

Dagmara Jaszewska

d.jaszewska@uksw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-5880-9609

Afiliacja:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska

Biogram

Dagmara Jaszewska – doktor nauk humanistycznych, kulturoznawca, socjolog; pracownik naukowy Katedry Komunikacji Kulturowej i Artystycznej (przy Instytucie Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa) Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Autorka książki „Nasza niedojrzała kultura. Postmodernizm inspirowany Gombrowiczem” (Warszawa 2002) oraz prac poświęconych perspektywie teologicznej w analizie kulturowej. Obecnie zajmuje się medioznawczo-kulturoznawczą analizą kina autorskiego, przede wszystkim filmami Roya Anderssona, rozwijając koncepcję komunikacji kulturowej oraz retoryki filmowej. Interesuje ją obraz nowoczesności w tekstach kultury i artystyczna krytyka nowoczesności.