Abstract

Genezy instytucji biskupów tytularnych należy doszukiwać się w okolicznościach historycznych, a mianowicie na skutek pojawienia się religii islamskiej. Inwazyjne nastawienie wyznawców tej religii względem chrześcijańskiego Wschodu i Afryki Północnej sprawiło, że wielu biskupów tamtejszych diecezji musiało opuścić swoje stolice biskupie. Chroniąc się przed prześladowaniami przenosili się do innych krajów chrześcijańskich, zwłaszcza europejskich, w których stolice biskupie były obsadzone. Początkowo uważano, że biskupi ci nie utracili opuszczonych stolic, a jedynie możność aktualnego sprawowania jurysdykcji. Nie byli jednak uważani za pełnoprawnych pasterzy diecezji w nowym miejscu pobytu. Od początku pojawienia się tych biskupów istniały, więc duże kontrowersje wokół ich pozycji prawnej, a szczególnie zadań i kompetencji. Byli, więc mianowani na diecezje, które opuścili z nadzieją powrotu do nich, który nie następował/ Pełnili, więc oni funkcje pomocnicze, służąc pomocą biskupom rezydencjalnym, zwłaszcza w wypełnianiu obowiązków wynikających z sakry biskupiej. Szybko sprawdziła się ich przydatność, a nawet konieczność w nowych diecezjach. Z biegiem czasu wytworzył się zwyczaj mianowania biskupów nierezydencjalnych z tytułami diecezji aktualnie nieistniejących, którzy pomagali w pracy pasterskiej biskupom diecezjalnym. Przez długi jednak czas status prawny tych biskupów był niedookreślony pod względem prawnym. Radykalna zmiana ich pozycji dokonała się w ramach prac i doktryny II Soboru Watykańskiego na temat sakramentalności sakry biskupiej i kolegialności biskupów. Sobór przyznał wszystkim biskupom zasadniczą równość w Kościele. Także ich pozycja w Kościele partykularnym uległa zmianie. Postanowienia nowego Kodeksu znacznie dowartościowały ich pozycję prawną. Pełnią oni obecnie wiele ważnych urzędów i funkcji w Kościele.