Głosy sprzed stu lat, czyli o potrzebie reformy kształcenia i wychowania  w rzymskokatolickich seminariach duchownych  na ziemiach polskich na początku XX w.

Krzysztof Lewalski

doi:10.26142/stgd-2023-020

Published: 2023-12-27

Vol. 53 (2023)

Voices from a Hundred Years Ago. On the Need to Reform Education and Upbringing in Roman Catholic Seminaries on Polish Lands at the beginning of the Twentieth Century

Krzysztof Lewalski

Gdańsk Studies

Section: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2023-020

Abstract

The article concerns the issues that found expression in the church press and during clergy meetings at the beginning of the 20th century. Then a discussion broke out on the need to reform education and upbringing in theological seminaries. The reasons for the failures of the seminary system, included unfavorable political conditions, low requirements for candidates, short study period, incompatibility of curricula with the changing requirements of social life, lack of appropriate textbooks and teaching methods, and a small and constantly changing number of lecturers. Students of theological seminaries in the Kingdom of Poland usually did not have thorough theological education or a passion for learning. Therefore, there was a demand to raise the intellectual level and education standards of the clergy so as to strengthen the weakening bond between Catholicism and the intelligentsia. It was considered very important to introduce lectures on sociology and pedagogy into seminars. In order to deepen the intellectual and spiritual formation of the students, it was also proposed to raise the requirements for the seminary staff and to ensure more frequent contacts between superiors and students.

Keywords:

theological seminary, ratio studiorum, education and upbringing

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Lewalski, K. (2023). Voices from a Hundred Years Ago. On the Need to Reform Education and Upbringing in Roman Catholic Seminaries on Polish Lands at the beginning of the Twentieth Century. Gdańsk Studies, 53, 109–122. https://doi.org/10.26142/stgd-2023-020

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bilczewski, J. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 3 (nr 267), s. 1*.
Google Scholar

Caban, W., Przeniosło, M. 1998, Wstęp, w: Rokoszny J., Diariusz Wielkiej Wojny 1914-1915, cz. 1, Caban, W., Przeniosło, M. (oprac., wstęp i przypisy), Kielce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego, s. VIII-IX.
Google Scholar

Czerkawski, W. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 302-303.
Google Scholar

Dukała, J. 1984, „Ratio studiorum” w seminariach diecezjalnych pod zarządem księży misjonarzy (1675‒1864), Nasza Przeszłość, t. 61, s. 149‒231
Google Scholar

Firlej, W. 2013, Bibliografia piśmiennictwa profesorów Seminarium sandomierskiego (Ks. Jan Kanty Gajkowski, Ks. Władysław Gąsiorowski), Studia Sandomierskie, nr 1, s. 245.
Google Scholar

Fulman, M. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 185.
Google Scholar

Gajewski, S. 2009, Wiara i Kościół w świetle modernistycznych poglądów Izydora Kajetana Wysłoucha, Echa Przeszłości, t. 10, s. 219.
Google Scholar

Hospes, [Nowowiejski, J.,] 1927, Konferencje Episkopatu Prowincji Warszawskiej 1906-1918, Włocławek.
Google Scholar

Kalina, A. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 90, z. 4 (nr 268), s. 65*.
Google Scholar

Klecki, K. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 285.
Google Scholar

Kowalski, J. M. 2016, Ksiądz Józef Rokoszny (1870-1931) – muzealnik, bibliotekarz, archiwista, Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych, nr 1, s. 75-76
Google Scholar

Kumor, B. 1982, Nowakowski Wawrzyniec, w: Wyczawski, E. H. (red.) Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 3, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, s. 222.
Google Scholar

Leon XIII 1997a, Encyklika „De Educatione Cleri”, w: Mysłek, W., Siwiec, M., Drozdowicz, B. (oprac.), Encykliki Leona XIII, 1997, cz. 2, Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 394-397.
Google Scholar

Leon XIII 1997b, Encyklika „Fin dal principio”, w: Mysłek, W., Siwiec, M., Drozdowicz, B. (oprac.), Encykliki Leona XIII, 1997, cz. 2, Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 437-440.
Google Scholar

Lewalski, K. 2008, Kościół rzymskokatolicki a władze carskie w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Likowski, E. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 4*.
Google Scholar

Michalski, J. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 264-265.
Google Scholar

Miodoński, A. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 90, z. 4 (nr 268), s. 34*.
Google Scholar

Muszalski, W. 2015, Dziennik (1905-1912), Lewalski K. (wstęp, oprac. i przypisy), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Google Scholar

Pamiętnik i dziennik ks. Jana Gajkowskiego, zeszyt I, s. 63-64, Biblioteka Seminarium Duchownego w Sandomierzu, sygn. 531.
Google Scholar

Petrani, A. 1969, Szkolnictwo teologiczne w Polsce, w: Rechowicz, M. (red.), Księga tysiąclecia katolicyzmu w Polsce, cz. 1, Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL, s. 306-308, 311.
Google Scholar

Prejs, R. 2012, Administracja diecezjalna w Królestwie Polskim w latach 1864-1918. Studium prozopograficzne, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Rokoszny, J. 1921, Wychowanie i nauka w polskich seminariach duchownych, Radom.
Google Scholar

Szech, A.,[Wysłouch, I. K.,] 1906, W sprawie mankietnictwa, Kraków.
Google Scholar

Temata, które mając być rozwiązane na Kongregacji Dekanalnej według swego poglądu skreślił ksiądz Wawrzyniec Nowakowski, proboszcz parafii Pacanów roku 1906, k. 22-31, Archiwum Diecezjalne w Kielcach, Akta kurialne ogólne. Konferencje dekanalne (referaty, ankiety) 1906-1909 r., OD-2/1.
Google Scholar

Teodorowicz, J. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 14*.
Google Scholar

Uchwały I Wiecu diecezjalnego duchowieństwa w Włocławku odbytego 26 i 27 kwietnia 1906 roku, k. 212-213v., Archiwum Diecezjalne we Włocławku, Różne I, nr 49.
Google Scholar

[Uwagi ks. Karola Barcza w kwestii seminariów i kandydatów do stanu duchownego 1906 r.], k. 97-102v, Archiwum Diecezjalne w Kielcach, Akta kurialne ogólne. Konferencje dekanalne (referaty, ankiety) 1906-1909 r., OD-2/1.
Google Scholar

Wicherkiewicz, B. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 3 (nr 267), s. 49*.
Google Scholar

Wodzianowska, I. 2007, Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Zbyszewski, L. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 278.
Google Scholar

Zdziechowski, M. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 2 (nr 266), s. 290.
Google Scholar

Zwierowicz, S. 1906, Ankieta »Przeglądu Powszechnego«, Przegląd Powszechny, R. 23, t. 89, z. 3 (nr 267), s. 3*-4*.
Google Scholar