Działania podejmowane przez władze diecezjalne w związku z dekretem Rady Państwa PRL z dnia 9 lutego 1953 r. o obsadzeniu duchownych stanowisk kościelnych na przykładzie wybranych diecezji

Marek Stępień

doi:10.21697/wsp.2016.11.3.32.07

Published: 2018-01-07

Vol. 3 No. 32 (2016)

Diocesan Authorities Action Taken in Connection with the Decree of the State Council of the People’s Republic of Poland of 9 February 1953 on Appointing to Clerical Positions in the Church, Based on the Examples of Diocese

Marek Stępień

Warszawskie Studia Pastoralne

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/wsp.2016.11.3.32.07

Abstract

After World War II, the Communists assumed power in Poland. Their actions were aimed at rapid implementation of the principles of Marxist philosophy through, among others, reducing and then preventing the functioning of the opposition. At the front of the ideological struggle stood also the Catholic Church, whose activity was considered by the state as a major obstacle in achieving the set goals. The pastoral activity of the Church in Poland was curbed considerably at that time, and in many cases was even impossible. On 9 February 1953, the State Council of the People‘s Republic of Po- land issued a Decree on appointing to clerical positions in the Church. The article describes diocesan authorities action taken in connection with this Decree based on the examples of selected dioceses. The Church of Poland did not expect the new regulations and immediately intervened with the state authorities, rightly judging that the issued legislation would serve to repress the clergy. While the Decree of the State Council of February 1953 was in force, the bishops repeatedly protested against the way it was being implemented, and gave examples showing that the state officials enforcing the provisions of the decree were very often breaking the law.

Keywords:

diocesan authorities, the Decree of the State Council of the People’s Republic of Poland of 9 February 1953 on appointing to clerical positions in the Church, the pastoral activity, the Church in Poland

Download files

PDF (Język Polski) PDF

Citation rules

Stępień, M. (2018). Diocesan Authorities Action Taken in Connection with the Decree of the State Council of the People’s Republic of Poland of 9 February 1953 on Appointing to Clerical Positions in the Church, Based on the Examples of Diocese. Warszawskie Studia Pastoralne, 3(32), 121–150. https://doi.org/10.21697/wsp.2016.11.3.32.07

Cited by / Share

References

Źródła:
Google Scholar

Dekret Rady Państwa z dnia 9 lutego 1953 r. o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych, w: Dz. U. 1953, Nr 10, poz. 32.
Google Scholar

Notatka bpa Z. Choromańskiego. Konferencja Episkopatu Polski. Warszawa, 1966 r. AKEP, sygn. I 013.
Google Scholar

Pismo. Abp R. Jałbrzykowski do bpa Z. Choromańskiego. Białystok, 14-06- 1954. AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Pismo. Bp F. Jop do bpa Z. Choromańskiego. Kraków, 23-05-1955. AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Pismo. Bp F. Jop do bpa Z. Choromańskiego. Kraków, 23-02-1956 (L.1174/56). AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Pismo. Bp F. Jop do bpa Z. Choromańskiego. Kraków, 01-03-1956. AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Pismo. Bp F. Jop do bpa Z. Choromańskiego. Kraków, 05-03-1956 (L.1343/56). AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Pismo. Ks. P. Rynkiewicz do bpa Z. Choromańskiego. Bydgoszcz, 15-05- 1956. AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Pismo. Ks. S. Bross do bpa Z. Choromańskiego. Gniezno, 19-08-1955 (L.dz. 6026/55/W). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Pismo. M. Zygmanowski do bpa Z. Choromańskiego. Warszawa, 13-07-1956 (Nr II 1c/72/56). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Porozumienie zawarte między przedstawicielami Rządu RP i Episkopatu Polskiego. Warszawa, 14-04-1950 (uwierzytelniona kopia). AKEP, sygn. I 0304/I.
Google Scholar

Poświadczona kopia Notatki Służbowej sporządzonej przez ks. Edmunda Palewodzińskiego. Gniezno, 16-03-1955. AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia Notatki sporządzonej przez ks. Piotra Rynkiewicza. Bydgoszcz, 26-03-1955. AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. A. Markun do Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie. Bydgoszcz, 19-04-1955 (Nr Wz./21/395/55/R). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Abp R. Jałbrzykowski do A. Bidy. Białystok, 09-02-1954 (Nr 71/54). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Abp R. Jałbrzykowski do A. Bidy. Białystok, 27-03-1954 (Nr 208/54). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Abp R. Jałbrzykowski do J. Cyrankiewicza. Białystok, 27-03-1954. AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Abp R. Jałbrzykowski do J. Cyrankiewicza. Białystok, 11-06-1954 (Nr 326/54). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Abp R. Jałbrzykowski do M. Moczara. Białystok, 14-06-1954. AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Abp S. Wyszyński do Rady Państwa. Warszawa, 14-03-1953. AKEP, sygn. I 10-19.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Jop do ks. E. Kowalczyka. Kraków, 03-10- 1955 (L.5688/55). AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Jop do ks. T. Topy. Kraków, 04-10-1955 (L.5717/55). AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do J. Izydorczyka. Kielce, 20-01-1955 (XM.XXXI-29/55). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do M. Zygmanowskiego. Kielce, 05-09-1956 (XJ.VIII-20/56). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 23-09-1953 (L.OW.16/53). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 20-02-1954. AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 17-05-1954 (XM.XXXI-29/54). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 05-10-1954 (XM.XXXI-29/54). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 07-10-1955 (XM.XXXI-29/55). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 21-03-1956 (XM.XLIII-27/56). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp F. Sonik do Urzędu do Spraw Wyznań. Kielce, 05-09-1956 (XJ.VIII-20/56). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp P. Kałwa do A. Bidy. Lublin, 27-06-1953 (Nr 872/Gł/53). AKEP, sygn. I 10-9.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp P. Kałwa do J. Izydorczyka. Lublin, 14-11- 1954. AKEP, sygn. I 10-9.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp Z. Choromański do bpa Jopa. Warszawa, 15-06-1955 (Nr 720). AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp Z. Choromański do M. Zygmanowskiego. Warszawa, 14-06-1956 (Nr 900). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Bp Z. Choromański do M. Zygmanowskiego. Warszawa, 03-08-1956 (Nr 1010). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. E. Wychowaniec do bpa F. Sonika. Kielce, 23- 08-1956 (Nr WZ.II-5/169/56). AKEP, sygn. I 10-6.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. J. Domiński do ks. P. Rynkiewicza. Bydgoszcz, 22-08-1955 (Nr Wz./32/605/55/R). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. J. Domiński do Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie. Bydgoszcz, 19-07-1955 (Nr Wz./18/334/55/R). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. J. Domiński do Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie. Bydgoszcz, 09-12-1955 (Nr Wz./81/1648/55/R). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. J. Szczęśniak do Kurii Diecezjalnej w Białym- stoku. Białystok, bez daty (Nr 24/56). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. J. Szczęśniak do Kurii Diecezjalnej w Białymstoku. Białystok, bez daty (Nr 59/56). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. J. Szczęśniak do Kurii Diecezjalnej w Białym- stoku. Białystok, 03-02-1956 (Nr 114/56). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Kozioł do Kurii Diecezjalnej w Białymstoku. Białystok, 12-03-1954 (Nr 53/54). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Kozioł do Kurii Diecezjalnej w Białymstoku. Białystok, 22-03-1954 (Nr 300/54). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. A. Sawicki, wikariusz generalny do J. Izydorczyka. Białystok, 11-03-1955 (Nr 207/55). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. A. Sawicki, wikariusz generalny do M. Zygmanowskiego. Białystok, 16-02-1956 (Nr 121/56). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. E. Kowalczyk do Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Krzyszkowice, 03-10-1955. AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. F. Pieściuk do J. Cyrankiewicza. Choroszcz, 28-08-1953. AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. P. Rynkiewicz do Urzędu do Spraw Wyznań. Bydgoszcz, 16-12-1955. AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. S. Bross do bpa Z. Choromańskiego. Gniezno, 12-04-1956 (L.dz. 3241/56/W). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. S. Bross do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Gniezno, 10-05-1955 (L.dz. 3790/55/W). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. S. Bross do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Gniezno, 04-08-1955 (L.dz. 5606/55/W). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. S. Bross do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Gniezno, 07-11-1955 (L.dz. 9167/55/W). AKEP, sygn. I 10-4.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Ks. T. Topa do Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Gdów, 04-10-1955. AKEP, sygn. I 10-7.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. M. Moczar przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku do Kurii Diecezjalnej w Białymstoku. Białystok, 25-05-1954. AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Referat do Spraw Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku do Kurii Diecezjalnej w Białymstoku. Białystok, 15-02-1955 (Nr 5/9/55). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Referat do Spraw Wyznań Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku do Kurii Diecezjalnej w Białymstoku. Białystok, 16-02-1955 (Nr 7-0/545). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczona kopia pisma. Urząd do Spraw Wyznań do Kurii Arcybiskupiej w Białymstoku. Warszawa, 19-04-1955 (II.Ic42/55). AKEP, sygn. I 10-1.
Google Scholar

Poświadczony odpis notatki sporządzonej przez bpa P. Kałwę w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie. Lublin, 16-06-1953. AKEP, sygn. I 10-9.
Google Scholar

Ustawa z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zmianie organizacji naczelnych władz państwowych w zakresie gospodarki komunalnej i administracji pub- licznej, w: Dz. U. 1950, Nr 19, poz. 156.
Google Scholar

Zarządzenie Nr 61 Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 maja 1953 r. w sprawie wykonania dekretu o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych, w: M.P. 1953, Nr 43, poz. 522.
Google Scholar

Literatura:
Google Scholar

Feliciani G., Le Conferenze Episcopali, Bolgna 1974.
Google Scholar

Stępień M., Działania Konferencji Episkopatu Polski podejmowane w związku z dekretem Rady Państwa PRL z dnia 9 lutego 1953 r. o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych, „Warszawskie Studia Pastoralne” VIII 19 (2013) nr 2, s. 189-214.
Google Scholar

Stępień M., Pozycja prawna Konferencji Episkopatu Polski. Studium prawno-historyczne, Łomża 2014.
Google Scholar

Marek Stępień

blazejszostek@gmail.com

Bio Statement (e.g., department and rank)

Ks. Marek Stępień po otrzymaniu święceń kapłańskich został skierowany na studia z zakresu prawa kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie w otrzymał stopień doktora. Od 2007 r. pracuje na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W tym samym roku został przewodniczącym Uniwersyteckiej Komisji Wyborczej i funkcję tę pełni do chwili obecnej. Za monografię zatytułowaną Pozycja prawna Konferencji Episkopatu Polski. Studium prawno-historyczne, wydaną w Łomży w 2014 r., otrzymał stopień doktora habilitowanego w dyscyplinie prawo kanoniczne.