Duszpasterskie towarzyszenie osobom starszym przebywającym w domach pomocy społecznej na przykładzie działalności Łahiszyńskiego Domu Miłosierdzia w Diecezji Pińskiej na Białorusi

Yanush Charnamorau

doi:10.21697/wsp.2025.2.05

Opublikowane: 2025-11-06

Tom 60 Nr 2 (2025)

Duszpasterskie towarzyszenie osobom starszym przebywającym w domach pomocy społecznej na przykładzie działalności Łahiszyńskiego Domu Miłosierdzia w Diecezji Pińskiej na Białorusi

Yanush Charnamorau

Warszawskie Studia Pastoralne

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/wsp.2025.2.05

Abstrakt

Na Białorusi w ciągu ostatnich 10 lat odsetek osób mających więcej niż 65 lat wzrósł do 17%. Przy całościowej populacji 9,11 mln w 2025 r. oznacza to około 1,55 mln seniorów (17,55%). Przewiduje się, że do 2030 r. ich liczba przekroczy 20%. Rosnący odsetek starzejącego się społeczeństwa stawia przed duszpasterstwem nowe wyzwania. Kościół katolicki na Białorusi będzie musiał podjąć odpowiednie działania, aby skutecznie i adekwatnie do potrzeb wspierać osoby starsze. Według dokumentu Papieskiej Rady ds. Święckich Godność i posłannictwo ludzi starszych w Kościele i świecie z 1998 r., Kościół powinien poszukiwać właściwych metod i form pracy w towarzyszeniu osobom starszym, którego istotę stanowią podstawy te- ologiczne wynikające z Objawienia (s. 501). W artykule przedstawiono sposoby duszpasterskiego towarzyszenia osobom starszym na przykładzie działalności Katolickiego Domu Pomocy Społecznej Łahiszyński Dom Miłosierdzia w diecezji pińskiej na Białorusi. Najpierw przybliżono istotę działalności domów pomocy społecznej oraz prawa do posługi religijnej przebywających tam osób w świetle prawa białoruskiego. Następnie zapre- zentowano teologiczne podstawy dotyczące duszpasterskiego towarzyszenia osobom starszym przebywającym w DPS-ie. Po opisaniu realizowanych w Łahiszyńskim Domu Miłosierdzia metod i form pracy duszpasterskiej sformułowano wnioski i postulaty pastoralne. Zwrócono między innymi uwagę na konieczność całościowego prawnego uregulowania kwestii praw mieszkańców DPS-ów do opieki duszpasterskiej, statusu kapelana oraz wymagań stawianych osobom pełniącym te funkcje. Postulowano też or- ganizację regularnych indywidualnych rozmów duszpasterskich z mieszkańcami DPS-ów oraz angażowanie d

Słowa kluczowe:

osoby starsze, duszpasterskie towarzyszenie osobom starszym, dom pomocy społecznej, kapelan

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Charnamorau, Y. (2025). Duszpasterskie towarzyszenie osobom starszym przebywającym w domach pomocy społecznej na przykładzie działalności Łahiszyńskiego Domu Miłosierdzia w Diecezji Pińskiej na Białorusi . Warszawskie Studia Pastoralne, 60(2), 85–116. https://doi.org/10.21697/wsp.2025.2.05

Cited by / Share

Bibliografia

Benedykt XVI, Encyklika Deus Caritas est, Watykan 2005.
Google Scholar

Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis, Watykan 2007. Benedykt XVI, Orędzie na XVI Światowy Dzień Chorego Eucharystia, Lourdes i duszpasterstwo chorych, Watykan 11.01.2008, w: W trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 412-414. Benedykt XVI, Przemówienie podczas spotkania z uczestnikami XVIII Zgro- madzienia Plenarnego Papieskiej Rady ds. Rodziny Dziadkowie są cen- nym skarbem całej rodziny, Watykan 5.04.2008, https://www.opoka.org.pl/ biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/ przemowienia/dziadkowie_05042008.
Google Scholar

html (dostęp 10.03.2025).
Google Scholar

Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini, Watykan 2010. Bielecki S., Ku pneumatologicznym podstawom duszpasterstwa, „Roczniki Teologiczne” 53 (2006), z. 6, s. 35-53.
Google Scholar

Bejda G., Lewko J., Kulak-Bejda A., Postrzeganie roli kapelana szpitalnego w zespole terapeutycznym, „Medycyna Paliatywna” 9, 3 (2017), s. 157-163. Bartocha W., Formy liturgicznej posługi Kościoła dla osób w podeszłym wieku, w: Seniorzy wyzwaniem dla Kościoła w Polsce, red. T. Wielebski, M. Tutak, Warszawa 2019, s. 141-162.
Google Scholar

Białoruski krajowy komitet statystyczny, Коэффициент старения населения, https://dataportal.belstat.gov.by/osids/indicator-info/10101100013 (dostęp 5.06.2025).
Google Scholar

Białoruski krajowy komitet ochrony socjalnej, Социальная защита пожилых и инвалидов, https://komtsz.gov.by/index.php/grazhdanam/aktivnoe- -dolgoletie/4467-sotsialnaya-zashchita-pozhilykh-i-invalidov-dostizheniya- -i-perspektivy-razvitiya-do-2025-goda (dostęp 18.08.2025).
Google Scholar

Brak autora, Лагішынскі Дом Міласэрнасці, https://ave-maria.by/i/31- -numbers/198/278-dom-milas (dostęp 31.01.2025).
Google Scholar

Brak autora, Лагішынскі Дом Міласэрнасці, https://pinskdiocese.by/ page63438387.html (dostęp 2.04.2025).
Google Scholar

Brak autora, Лагішынскі Дом Міласэрнасці – дом Божага Провіду, https:// ave-maria.by/life/witness/2409-dom-bozhaga-providu (dostęp 2.04.2025).
Google Scholar

Brak autora i tytułu, https://president.gov.by/ru/belarus/social/zashhita-nase- lenija (dostęp 30.01.2025).
Google Scholar

Brak autora, Оказание социальных услуг в социальных пансионатах, https:// www.mintrud.gov.by/special/ru/okazanie-sotsialnih-uslug-socpansionat-ru (dostęp 30.01.2025).
Google Scholar

Brak autora, Социальное обслуживание в стационарных социальных учреждениях, https://komtsz.gov.by/index.php/osnovnye-naprav- leniya-deyatelnosti/gosudarstvennaya-sotsialnaya-podderzhka/ predostavlenie-uslug-domami-internatami/3917-sotsialnoe-obsluzhivanie-v-statsionarnykh-sotsialnykh-uchrezhdeniyakh (dostęp 6.03.2025).
Google Scholar

Brak autora, Стационарное учреждение социального обслуживания, https://ktzszmoik.by/o-nas/ctacionarnye-uchrezhdeniya-socialnogo-obsluzhivaniya/ (dostęp 30.01.2025).
Google Scholar

Chechelski D., Papieska Rada do Spraw Świeckich o duszpasterstwie ludzi starszych, w: Pięknie jest być starszym, red. M. Cholewa, M. Duda, P. Kroczek, Kraków 2018, s. 9-25.
Google Scholar

Franciszek, Przemówienie podczas spotkania z ludźmi starszymi, Watykan 28.09.2014, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2014/ september/documents/papa-francesco_20140928_incontro-anziani.html (dostęp 7.03.2025).
Google Scholar

Franciszek, Przemówienie podczas międzyreligijnego i ekumenicznego spot- kania z młodzieżą Nie lękajcie się marzyć razem z innymi, „L’Osservatore Romano” 2019, nr 6, s. 25-28.
Google Scholar

Front-Dziurkowska K., Dom pomocy społecznej miejscem aktywizacji mieszkańców – badania własne, w: Instytucjonalne i pozainstytucjonalne formy wsparcia osób starszych, red. M. Szyszka, P. Dancak., A. Wąsiński, J. Daszy- kowska, Stalowa Wola–Bratysława 2014, s. 151-174.
Google Scholar

Gwoździewicz T., Posługa kapelana w domu pomocy społecznej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 53, 1 (2020), s. 110-122.
Google Scholar

Гусина Л., Летопись посёлка Логишин, Pińsk 2005.
Google Scholar

Jan Paweł II, List apostolski Salvifici doloris, Watykan 1984.
Google Scholar

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia, Watykan 1984. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, Watykan 1992.
Google Scholar

Jan Paweł II, Posługa kapłańska w sakramencie pojednania. Przemówienie do członków Penitencjarii Apostolskiej, „L’Osservatore Romano” 1993, nr 5-6, s. 43-44.
Google Scholar

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Evangelium vitae, Watykan 1995.
Google Scholar

Jan Paweł II, List apostolski Dies Domini, Watykan 1998.
Google Scholar

Jan Paweł II, Przemówienie do uczestników konferencji zorganizowanej przez Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia O szacunek dla ludzi w podeszłym wieku, Watykan 31.10.1998, w: W Trosce o życie. Wybrane do- kumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 240-243.
Google Scholar

Jan Paweł II, List do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku, Waty- kan 1999, w: W Trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 170-181.
Google Scholar

Jan Paweł II, Orędzie na IX Światowy Dzień Chorego Nowa ewangelizacja a godność człowieka cierpiącego, Castel Gandolfo 22.08.2000, w: W Trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 390-393.
Google Scholar

Jan Paweł II, List do uczestników II Światowego Zgromadzenia poświęconego problemom starzenia się ludności Ludzie starsi w życiu społeczeństwa, Waty- kan 3.04.2002, w: W Trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 186-188.
Google Scholar

Jan Paweł II, Przemówienie do uczestników V Zgromadzenia Plenarnego Pa- pieskiej Rady ds. Duszpastestwa Służby Zdrowia Nieście ludziom Ewangelię miłosierdzia i nadziei, Watykan 2.05.2002, w: W Trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 277-279.
Google Scholar

Kodeks Prawa Kanonicznego, Poznań 1984.
Google Scholar

Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dar powołania do kapłaństwa Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, Watykan 2016, https://www.clerus.va/content/dam/clerus/documenti/ratio-2026/testo-polacco.pdf (dostęp 18.08.2025). Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, Warszawa 2008.
Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Google Scholar

Kalinowski M., Posługa kapelanów hospicyjnych wśród chorych w terminalnym stadium choroby nowotworowej, „Studia Warmińskie” 37, 2 (2000), s. 561-577. Księga ogłoszeń w Łahiszyńskim DPS za 2024 rok.
Google Scholar

Leon XIV, Orędzie na V Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych, Watykan 27.07.2025, https://www.vatican.va/content/leo-xiv/pl/messages/ grandparents/documents/20250626-messaggio-nonni-anziani.html (do- stęp 5.08.2025).
Google Scholar

Łuszczyńska M., Posługa duszpasterska w domu pomocy społecznej, w: Pięknie jest być starszym, red. M. Cholewa, M. Duda, P. Kroczek, Kraków 2018, s. 49-66.
Google Scholar

Mielczarek A., Człowiek stary w domu pomocy społecznej, Toruń 2010. Misiurek J., Kierownictwo duchowe, w: Encyklopedia katolicka, t. 8, red. A. Szostek i in., Lublin 2000, kol. 1412-1416.
Google Scholar

Papieska Rada ds. Świeckich, Godność i posłannictwo ludzi starszych w Kościele i świecie, Watykan 1998, w: W Trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. J. Brusiło, t. 2, Tarnów 2012, s. 499-516.
Google Scholar

Papieska Rada ds. Służby Zdrowia, Nowa Karta Pracowników Służby Zdrowia, Katowice 2017.
Google Scholar

Przygoda W., Wyzwania duszpasterskie wobec osób w podeszłym wieku, https://journals.indexcopernicus.com/api/file/viewByFileId/1009160 (dostęp 5.08.2025).
Google Scholar

Prawo Republiki Białoruś No 395-З „О социальном обслуживании”, https://etalonline.by/document/?regnum=h10000395, (dostęp 31.01.2025).
Google Scholar

Prawo Republiki Białoruś No 334-З, О свободе совести и религиозных организациях, https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=V19202054 (dostęp 18.03.2025), art. 1.
Google Scholar

II Sobór Watykański, Dekret o posłudze i życiu prezbiterów Presbyterorum ordinis, Watykan 1965.
Google Scholar

Sakramenty chorych. Obrzędy i duszpasterstwo, Katowice 2015.
Google Scholar

Stefański J., Sakrament Chorych w dziejach i życiu Kościoła, Gniezno 2000. Statut domu pomocy społecznej „Łahiszyński Dom Miłosierdzia”, Łahiszyn 2011.
Google Scholar

Wielebski T., Teologiczne podstawy duszpasterstwa ludzi starych, w: Seniorzy wyzwaniem dla Kościoła w Polsce, red. T. Wielebski, M. Tutak, Warszawa 2019, s. 87-116.
Google Scholar

Wielebski T., Wokół duszpasterskiej posługi kapelanów szpitalnych w Polsce, https://bazawiedzy.uksw.edu.pl/docstore/download/@UKSW99 a2f101323b4f66923495f1c6a33dee/Wielebski_Homo_viator_2022_Wokol_ duszpasterskiej_poslugi.pdf (dostęp 18.08.2025).
Google Scholar

Zbyrad T., Od instytucji totalnej ku demokratycznej? Domy pomocy społecznej w Polsce, Kraków 2014.
Google Scholar

Yanush Charnamorau

https://orcid.org/0009-0006-0099-3649

Afiliacja:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Białoruś

Biogram

Ks. Yanush Charnamorau – kapłan diecezji pińskiej na Białorusi; ukończył studia magisterskie na kierunku teologia ogólna na Katolickim Uniwersyte- cie Jana Pawła II w Lublinie (2019); proboszcz w parafii p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Narowli, parafii p.w. św. Jakuba w Jelsku, parafii p.w. Najświętszego Serca Jezusowego w Gruszówce (diecezja pińska, Białoruś); absolwent podyplomowych studiów z teologii praktycznej na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (2025); doktorant na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie; zainteresowania badawcze: działalność charytatywna Kościoła katolickiego, duszpasterstwo ludzi starszych.