Święci, herosi, superbohaterowie Jan Paweł II i ks. Jerzy Popiełuszko w komiksie – modelu multimedialnej struktury wizualnej

Jarosław Janowski

doi:10.21697/an.16226

Opublikowane: 2025-12-29

Nr 9 (2025)

Święci, herosi, superbohaterowie Jan Paweł II i ks. Jerzy Popiełuszko w komiksie – modelu multimedialnej struktury wizualnej

Jarosław Janowski

Artifex Novus

Dział: Artykuły tematyczne

https://doi.org/10.21697/an.16226

Abstrakt

Artykuł ukazuje komiks jako autonomiczne medium multimedialne łączące cechy malarstwa, literatury, filmu, fotografii oraz przekazu ustnego, zachowujące przy tym własny, unikalny język wizualnej narracji. Autor dowodzi, że komiks nie tylko zapożycza techniki znane z innych mediów, lecz przetwarza je we własnej logice narracyjnej – operując montażem przestrzennym, narracyjną elipsą, kognitywnym domykaniem i rytmiką kadrów, aktywizuje czytelnika jako współtwórcę znaczeń. Przedmiotem analizy są dwa komiksy biograficzne: Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Cena wolności oraz The Life of Pope John Paul II. Obie publikacje – powstałe przed oficjalną kanonizacją swych bohaterów – traktowane są jako współczesne hagiografie, które adaptują religijne schematy narracyjne do języka kultury masowej. W artykule ukazano, jak komiks przekształca schematy mitu, legendy i średniowiecznego żywotu świętego, wykorzystując ich strukturalną sekwencyjność i symbolikę. Autor wskazuje, że komiks – jako medium eliptyczne i wizualno-narracyjne – może służyć nie tylko opowiadaniu historii, ale także przekazywaniu wartości duchowych i etycznych. Wnioskiem płynącym z analizy jest uznanie komiksu za pełnoprawne medium epoki audiowizualnej, zdolne do integracji dawnych form opowieści z nowoczesnymi środkami obrazowania.

Słowa kluczowe:

Multimedialność, montaż przestrzenny, narracja eliptyczna, sekwencyjność, Gestalt

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Janowski, J. (2025). Święci, herosi, superbohaterowie Jan Paweł II i ks. Jerzy Popiełuszko w komiksie – modelu multimedialnej struktury wizualnej. Artifex Novus, (9), 162–194. https://doi.org/10.21697/an.16226

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Boyer Pascal, I człowiek stworzył bogów... Jak powstała religia?, tłum. Krystyna Szeżyńska-Maćkowiak, Warszawa 2005.
Google Scholar

Doré Gustaw, Dzieje świętej Rusi. Malownicze, Dramatyczne i karykaturalne, na podstawie tekstów kronikarzy i historyków Nestora, Sylvestre’a, Karmazina, Segura etc. w rysunkach z komentarzami, tłum. Józef Waczków, Gdańsk 2003.
Google Scholar

Gasnick Roy, Duffy Mary Jo – scenariusz, Buscema John, Severin Marie – rysunki, Francis, Brother of the Universe, New York 1980.
Google Scholar

Grant Steven – scenariusz, Tartaglione John – rysunki, The Life of Pope John Paul II, New York 1982.
Google Scholar

Jasiński Maciej – scenariusz, Wyrzykowski Krzysztof – rysunki, Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Cena wolności, Toruń 2022 (wersja czarno-biała) https://issuu.com/kujawsko-pomorskie/docs/ksiadz_jerzy_popieluszko_gra_wolnos [dostęp 4 VII 2025].
Google Scholar

Jasiński Maciej – scenariusz, Wyrzykowski Krzysztof – rysunki, Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Cena wolności, Poznań 2023 (wersja barwna).
Google Scholar

Kurosawa Akira, 夢 (Yume), Tokyo 1990.
Google Scholar

McCloud Scott, Uderstanding Comics. The Invisible Art, New York 1994. https://archive.org/details/understanding-comics/mode/2up [dostęp 4 VII 2025].
Google Scholar

Alberti Leon B., O malarstwie, oprac. Maria Rzepińska, tłum. Leokadia Winniczuk, Wrocław 1963.
Google Scholar

Voragine Jakub, Złota legenda. Wybór, tłum. Janina Pleziowa, oprac. i red. Marian Plezia, Warszawa 1983.
Google Scholar

Adams Mac, The Narrative Void, w: Extract of his intervention in the international colloquium „Fiction face to intermediality: Pictures in stories, stories in pictures”, Centre d’étude et de recherch arts plastiques, UFR 04, Université Paris I – Panthéon-Sorbonne, November 27th–28th 2009, https://www.academia.edu/10074888/Narrative_Void [dostęp 4 VII 2025].
Google Scholar

Bagiński Dobrosław, Obraz – zagadka wzrokowa, gramatyka języka wizualnego, Lublin 2021.
Google Scholar

Cameron Eric, Mac Adams: The „Mysteries”, „Artforum”, vol. 15, 1976, no 2, s. 46–48.
Google Scholar

Campbell Joseph, Bohater o tysiącu twarzy, tłum. Andrzej Jankowski, Poznań 1997.
Google Scholar

Campbell Joseph, Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem, tłum. Ireneusz Kania Kraków 2022.
Google Scholar

Cassirer Ernst, Esej o człowieku, Wstęp do filozofii kultury, tłum. Anna Staniewska, Warszawa 1977.
Google Scholar

Copik Ilona, Historia z komiksem! – o edukacyjnych walorach komiksu jako medium, „Nauczyciel i Szkoła”, t. 65, 2018, nr 1, s. 151–166.
Google Scholar

Gąsowski Paweł, Komiks i mit, Poznań 2021.
Google Scholar

Gąsowski Paweł, Wprowadzenie do kognitywnej poetyki komiksu, Poznań 2016.
Google Scholar

Gombrich Ernst, O sztuce, tłum. Monika Dolińska, Irena Kossowska, Poznań 2009.
Google Scholar

Hitchcock / Truffaut, tłum. Tadeusz Lubelski, Izabelin 2005.
Google Scholar

Jackiewicz Danuta, Wojna krymska w fotografii Jamesa Robertsona, Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie, https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/eseje/159 [dostęp 4 VII 2025].
Google Scholar

Kowalczyk Marcin, Człowiek i superbohater – Marvelowskie spojrzenie na Jana Pawła II, „Images”, t. 35, 2023, nr 44, s. 117–133. DOI: https://doi.org/10.14746/i.2023.35.44.7
Google Scholar

Kurc Bartosz, Komiks. Opowiadanie obrazem. Od narracji do znaku, Koluszki 2023.
Google Scholar

Lacassin Francis, The Comic Strip and Film Language, „Film Quarterly”, vol. 26, 1972, no. 1, s. 11–23. DOI: https://doi.org/10.2307/1211407
Google Scholar

Lefèvre Pascal, Narration in Comics, „IMAGE & NARRATIVE. Online Magazine of the Visual Narrative”, 2000 https://www.imageandnarrative.be/inarchive/narratology/pascallefevre.htm [dostęp 4 VII 2025].
Google Scholar

McCloud Scott, Zrozumieć komiks, tłum. Michał Błażejczyk, Warszawa 2021.
Google Scholar

McLuhan Marshall, Galaktyka Gutenberga, w: tenże, Wybór tekstów, red. Eric McLuhan, Frank Zingrone, tłum. Ewa Różalska, Jacek M. Stokłosa, Poznań 2001, s. 136–208.
Google Scholar

Szyłak Jerzy, Coś więcej czegoś mniej. Poszukiwania formuły powieści graficznej w komiksie 1832–2015, Poznań 2016.
Google Scholar

Żaglewski Tomasz, Superkultura. Geneza fenomenu superbohaterów, Kraków 2021.
Google Scholar