Opublikowane: 2020-05-27

Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skarbimierza – krakowska szkoła prawa i polski wkład w kształtowanie się praw narodów

Jacek Grzybowski
Chrześcijaństwo-Świat-Polityka
Dział: Temat numeru
https://doi.org/10.21697/CSP.2020.24.1.18

Abstrakt

Formowanie się średniowiecznych wspólnot narodowych jest podstawą politycznej i kulturowej historii Europy. Dziś zapomina się jednak, że szczególny poważny wkład w refleksję nad suwerennością narodów mieli także Polacy. Postaciami często nieznanymi w środowisku Zachodnim są średniowieczni krakowscy prawnicy i filozofowie – Stanisław ze Skarbimierza (Stanislaus de Scarbimiria – 1365-1431) i Paweł Włodkowic (Paulus Vladimiri – 1370-1435). Obaj zabrali głos w jednym z najważniejszych dla europejskiej kultury politycznej konfliktów. Spór jaki miał miejsce w XV wieku pomiędzy Polską Jagiellonów a obecnym na ziemiach Pruskich Zakonem Krzyżackim, stał się podstawą do stworzenia przez polskich prawników teorii praw człowieka i praw narodów . Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic – uczeni tworzący na Akademii Krakowskiej polską szkołę prawa – w swoich pismach i listach z całą stanowczością dowodzili niesprawiedliwości, krzywd i złamania podstawowych praw ludzkich, jakich dopuszczali się w tamtych czasach Krzyżacy, zarówno wobec Prusów, Jadźwingów, Litwinów, jak i Polaków . Dostrzegli to i twórczo opracowali najważniejsze problemy prawa i relacji pomiędzy ówczesnymi ludami i narodami – praw człowieka, praw narodów do samostanowienia, wojny sprawiedliwej, poszanowania własności i godności osoby. Krakowski akademik Stanisław ze Skarbimierza w swoim sławnym kazaniu De bellis iustis (O wojnach sprawiedliwych), jako jeden z pierwszych w świecie mówił z całą stanowczością, że nie wolno wywoływać nieuzasadnionej wojny, nie wolno bez słusznego powodu walczyć z człowiekiem, a walka zbrojna może być usprawiedliwiona tylko pod określonymi warunkami. Doktryna polskiej szkoły prawa międzynarodowego, której współtwórcami byli Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skarbimierza, miała i wciąż ma olbrzymie znaczenie dla zrozumienia praw człowieka i praw narodów. W ich tekstach, pracach i kazaniach widać bowiem tęsknotę do międzynarodowej sprawiedliwości, godziwej racji stanu, modelu Europy jako „rodziny wolnych i suwerennych narodów”, gdzie wspólna koegzystencja zostaje uzasadniona chrześcijańską antropologią człowieka obdarzonego przez Boga godnością i wolnością . Stąd średniowieczne prace krakowskich mistrzów powinny w Polsce budzić podziw i poczucie dumy, a w Europie zainteresowanie i twórczy namysł.

Słowa kluczowe:

filozofia prawa, Paweł Włodkowic, prawa narodów, Stanisław ze Skarbimierza, średniowiecze

Zasady cytowania

Grzybowski, J. (2020). Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skarbimierza – krakowska szkoła prawa i polski wkład w kształtowanie się praw narodów. Chrześcijaństwo-Świat-Polityka, (24), 25–38. https://doi.org/10.21697/CSP.2020.24.1.18

Cited by / Share


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.