Przepowiadanie homilijne w Polsce: Analiza aspektów treściowych i formalnych wybranych homilii

Stanisław Dyk; Henryk Sławiński; Leszek Szewczyk

doi:10.21697/ct.2023.93.2.07

Data publikacji : 2023-05-24

Tom 93 Nr 2 (2023)

Przepowiadanie homilijne w Polsce

Stanisław Dyk

https://orcid.org/0000-0001-7337-0035

Henryk Sławiński

https://orcid.org/0000-0003-4290-6743

Leszek Szewczyk

https://orcid.org/0000-0003-0504-0426

DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.2.07

Analiza aspektów treściowych i formalnych wybranych homilii

Abstrakt

Celem artykułu jest krytyczna analiza treściowych i formalnych aspektów homilii wygłoszonych w ramach Mszy Świętych transmitowanych przez Internet od 9 maja do 13 czerwca 2021 r. Ocenie poddano 28 homilii zawartych w 38 transmisjach, zarejestrowanych w dwudziestu polskich diecezjach. Przeprowadzone analizy pozwoliły na wyciagnięcie wniosków dających obraz przepowiadania homilijnego w Polsce. Głoszone treści mają zazwyczaj charakter pozytywny i są wolne od błędów doktrynalnych. Brakuje im jednak pogłębienia teologicznego i solidnych analiz tekstów biblijnych. Należałoby zatem poprawić ich teologiczną, biblijną i mistagogiczną jakość. Poważnym mankamentem badanych homilii jest także niski stopień aktualizacji antropologicznej oraz braki w warstwie egzystencjalnej i moralnej. Niedociągnięcia dotyczące strony formalnej rodzą konieczność poprawienia kompetencji homilistów w zakresie operowania żywym słowem.

Słowa kluczowe:

przepowiadanie w Polsce, treści homilii, forma wypowiedzi kaznodziejskiej,, transmisja Mszy Świętej

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Dyk, S., Sławiński, H., & Szewczyk, L. (2023). Przepowiadanie homilijne w Polsce: Analiza aspektów treściowych i formalnych wybranych homilii. Collectanea Theologica, 93(2), 189–225. https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.2.07

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aldazabal, J., El ministerio de la homilía (Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica 2006).

Arocena, F.M., „Liturgia jako symbolon chrześcijańskiego logosu i ethosu”, Teologia liturgiczna. W poszukiwaniu syntezy w teologii (red. B. Migut; Lublin: Wydawnictwo KUL 2013) 27–72.

Benedykt XVI, Adhortacja apostolska o Eucharystii, źródle i szczycie życia i misji Kościoła Sacramentum caritatis (2007).

Benedykt XVI, Adhortacja apostolska o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła Verbum Domini (2010) (= VD).

Biscontin, C., “Incarnazione: Consigli per la predicazione”, Servizio della Parola 403/40 (2008) 25–29.

Biscontin, C., „Kwalifikacje kaznodziei”, Przegląd Homiletyczny 8 (2004) 7–16.

Carrara, A., „La parenesi nel Nuovo Testamento – Come dovrebbe essere oggi?”, Servizio della Parola. Sommario 383 (2006) 16–20.

Chrzanowski, D., Ecce Ego mitto vos. Znaczenie homiletyczne Mowy misyjnej (Mt 10,1–11,1) (Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej „Biblos” 2021).

Corbon, J., Liturgia. Źródło wody żywej (tłum. A. Foltańska; Poznań: „W Drodze” 2005)

Czerwik, S., „Pojęcie liturgii według dokumentów reformy soborowej i nowego Katechizmu Kościoła Katolickiego”, Misterium liturgii w Katechizmie Kościoła Katolickiego, (red. J. Kopeć et al., Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologii UO 1995) 15–33.

D.J., „Dlaczego Polacy odchodzą z Kościoła?”, Więź 23 sierpnia 2022, https://wiez.pl/2022/08/23/cbos-dlaczego-odchodza-z-kosciola/ (dostęp 20.09.2022).

Dyk, S., „Aktualizacja słowa Bożego w przepowiadaniu”, Roczniki Teologiczne 69/1 (2022) 5–26. DOI: https://doi.org/10.18290/rt22691-1. DOI: https://doi.org/10.18290/rt22691-1

Dyk, S., Homilia – droga do żywego poznania misterium Chrystusa (Kielce: Wydawnictwo „Jedność” 2016).

Dyk, S., „Specyfika homilijnej parenezy”, Roczniki Teologiczne 54/4 (2007) 69–83.

Flügge, E., Der Jargon der Betroffenheit. Wie die Kirche an ihrer Sprache verreckt (München: Kösel Verlag 2016).

Franciszek, Adhortacja apostolska o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie Evangelii gaudium (2013) (= EG).

Franciszek, Encyklika Lumen fidei (2013) (= LF).

Gaweł, J., „Język współczesnego kaznodziejstwa”, Sympozjum 16/2 (2012) 55–61.

Gądecki, S., List braterskiej troski Przewodniczącego Episkopatu ws. niemieckiej „drogi synodalnej” (22 luty 2022), https://www.ekai.pl/dokumenty/list-braterskiej-troski-przewodniczacego-episkopatu-ws-niemieckiej-drogi-synodalnej/ (dostęp 30.8.2022).

Głodowski, W., Bez słowa. Komunikacyjne funkcje zachowań niewerbalnych (Warszawa: Hansa Communication 1999).

Gogola, J.W., Teologia komunii z Bogiem. Synteza teologii duchowości (Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych 2012).

Hajduk, R., Ewangelia na forum świata. Od apologetyki do marketingu narracyjnego (Kraków: 3DOM 2013).

Hajduk, R., „Mea res agitur. Egzystencjalny aspekt przepowiadania homilijnego”, Homilia integralna. Studium treści przepowiadania homilijnego, (red. M. Dąbrówka – M. Klementowicz; Tarnów: Wydawnictwo Biblos 2017) 51–61.

Harris, D.E. – Murphy, E.F., Overtaken by the Word. The Theology and Practice of Preaching (Denver, CO: Rubicon Publishing 1990).

Jan Paweł II, Encyklika Redemptor Hominis (1979).

Kamiński, R., Przynależność do parafii katolickiej (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1987).

Katechizm Kościoła Katolickiego (Poznań: Pallottinum 1994) (= KKK).

Kodeks prawa kanonicznego (Poznań: Pallottinum 1984) (= KPK).

Kongregacja ds. Duchowieństwa, Kapłan – głosiciel słowa, szafarz sakramentów i przewodnik wspólnoty w drodze do trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa (1999) (= KGS).

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne (2014) (= DH).

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Instrukcja dotycząca norm sprawowania Eucharystii Redemptionis sacramentum (2004) (= RS).

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego. Z trzeciego wydania Mszału rzymskiego (2004) (= OWMR).

Kram, J., Zarys kultury żywego słowa (Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1995).

Krok, D. – Fortuna, P., „Preferencje wokalne w strukturze słowa kaznodziejskiego. Psychologiczne badania empiryczne”, Przegląd Homiletyczny 7 (2003) 201–212.

Krok, D. – Fortuna, P., „Znaczenie wokalnych elementów struktury kazania dla jego recepcji”, Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 21 (2001) 181–213.

Kudasiewicz, J., „Pismo Św. w teologii i duszpasterstwie: rys historyczno-metodologiczny”, Biblia w nauczaniu chrześcijańskim (red. J. Kudasiewicz; Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1991) 17–47.

Muzolf, R., „Zasady aktualizacji tekstów biblijnych a interpretacja perykopy o uzdrowieniu teściowej Szymona (Mk 1,29–31) w ujęciu o. Adama Szustaka OP”, Collectanea Theologica 92/1 (2022) 63–87. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2022.92.1.03. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2022.92.1.03

Orzoł, M., „Odpowiedź na wezwanie. Treści parenetyczne przepowiadania homilijnego, Homilia integralna (red. M. Dąbrówka – M. Klementowicz; Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej „Biblos” 2017) 117–130.

Panuś, K., „Ani długie, ani krótkie, lecz w sam raz! Przymiot brevitas w kazaniu”, Przegląd Homiletyczny 8 (2004) 145–152.

Pindel, R., „Aktualizacja według Dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej «Interpretacja Biblii w Kościele»”, Z badań nad Biblią (red. T. Jelonek; Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT 2002) V, 9–26.

Pistoia, A., „Storia di salvezza”, Dizionario di Omiletica (red. M. Sodi – A.M. Triacca; Torino – Bergamo: Editrice Elle Di Ci – Velar spa 1998) 1513–1519.

Przyczyna, W., „Jak głosić prawdy wiary”, Prawdy wiary w przepowiadaniu (red. W. Przyczyna; Kraków: Wydawnictwo „M” 2002) 7–21.

Przyczyna, W., „Słowo Boże i ludzkie w kazaniu. Charakterystyczne cechy kazania jako utworu mówionego”, Współczesna polszczyzna w odmianie opracowanej (oficjalnej) (red. Z. Kurzowa – W. Śliwiński; Kraków: Universitas 1994) 167–170.

Przyczyna, W. – Siwek, G., „Język Kościoła w Polsce pod koniec drugiego tysiąclecia”, Ateneum Kapłańskie 132/3 (1999) 335–354.

Schwarz, A., Jak pracować nad kazaniem (Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 1993).

Simon, H., „Homilia jako integralny element Eucharystii”, Współcze¬sna Ambona 15/3 (1987) 106–109.

Siwek, G., Blaski i cienie współczesnego przepowiadania (Kraków: Wydawnictwo „M” 2007).

Siwek, G., „Homiletyka w relacji do teologii pastoralnej”, Studia Pastoralne 1 (2005) 107–125.

Skworc, W., „Słowo wstępne”, Duszpasterstwo w czasie pandemii. Zeszyt specjalny do programu duszpasterskiego Kościoła katolickiego w Polsce na rok 2020/2021 (red. J. Bartoszek – R. Chromy – K. Piechaczek; Katowice: Instytut Media Gość 2020) 5–11.

Sławiński, H., Homilia w zgromadzeniu eucharystycznym. Recepcja współczesnego nauczania Kościoła w „Dyrektorium homiletycznym” (Kraków: Wydawnictwo Salwator 2018). DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.4067012.

Sławiński, H., „Inspiracje Franciszka dla posługi słowa”, Polonia Sacra 25/4 (2021) 43–62. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.4136. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.4136

Sławiński, H., „Troska Kościoła o poprawę jakości homilii: od synodu o Eucharystii i Sacramentum Caritatis do synodu o słowie Bożym i Verbum Domini”, Colloquia Theologica Ottoniana 1 (2012) 37–62.

Sławiński, H., „Wkład Soboru Watykańskiego II w odnowę przepowiadania słowa Bożego”, Humanistyczna recepcja Soboru Watykańskiego II (red. E. Umińska-Tytoń – J. Lewandowicz; Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie 2014) 173–184.

Sobór Watykański II, Dekret o posłudze i życiu kapłanów Presbyterorum ordinis (1965) (= PO).

Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o objawieniu Bożym Dei verbum (1964) (= DV).

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (1964) (= GS).

Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium (1964) (= SC). DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2974

Synod 2021–2033. Synteza krajowa, https://synod.org.pl/synteza-krajowa/ (dostęp 12.09.2022).

Szewczyk, L., „Chrystocentryczne głoszenie zasad życia chrześcijańskiego”, Głosimy Pana Jezusa Chrystusa. Treść przepowiadania (red. H. Sławiński; Kraków: Wydawnictwo naukowe UPJPII 2017) 173–196. DOI: http://dx.doi.org/10.15633/9788374385329.07. DOI: https://doi.org/10.15633/9788374385329.07

Szewczyk, L., Głoszenie słowa Bożego w środowisku zsekularyzowanym (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2019).

Szewczyk, L., Odnowa przepowiadania słowa Bożego w (archi)diecezji katowickiej po Soborze Watykańskim II. Studium homiletyczne (Katowice: Księgarnia św. Jacka 2009).

Szewczyk, L., Recepcja liturgicznego wymiaru homilii (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2003).

Szewczyk, L., „Stała formacja kaznodziejów – między fikcją a koniecznością”, Kapłan w posłudze słowa Bożego (red. L. Szewczyk – W.J. Sztyk; Katowice-Panewniki: Studio Noa 2010) 58–68.

Świerzawski, W., „Kaznodzieja jako mystagog”, Sługa Słowa (red. W. Przyczyna; Kraków: Poligrafia Salezjańska 1997) 109–118.

Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja o należytym wykonywaniu Konstytucji o świętej liturgii Inter oecumenici (1964) (= IOe) DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2999

Twardy, J., „Aktualizacja kerygmatu w głoszeniu homilii”, Przegląd Homiletyczny 7 (2003) 35–44.

Twardy, J., Aktualizacja słowa Bożego w kaznodziejstwie (Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej 2009).

Witaszek, G. – Kamiński, R., „Pismo Święte w duszpasterstwie”, Leksykon teologii pastoralnej (red. R. Kamiński – W. Przygoda – M. Fijałkowski; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2006) 608–615.

Zielińska, H., Kształcenie głosu (Lublin: Polihymnia 1996).