Love, Mercy and Social Justice in the Context of Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalist Concept of Social Life

Ryszard Ficek

doi:10.21697/ct.2021.91.1.05

Opublikowane: 2021-03-30

Tom 91 Nr 1 (2021)

Love, Mercy and Social Justice in the Context of Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalist Concept of Social Life

Ryszard Ficek

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.05

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest ukazanie miłości, miłosierdzia i sprawiedliwości społecznej z perspektywy personalizmu chrześcijańskiego prezentowanego przez Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dokonana przez autora interpretacja materiałów źródłowych ma na celu ukazanie powyższych wartości jako fundamentalnych cnót chrześcijańskich o charakterze komplementarnym, kształtujących dobro osoby ludzkiej – zarówno w wymiarze indywidualnym, jak też społecznym. W rozumieniu personalistyczno-prakseologicznym, tak miłość, miłosierdzie, jak i sprawiedliwość społeczna – ujmowane jako postawy oznaczające zobowiązanie i wierność – kształtowane są przede wszystkim w przestrzeni chrześcijańskiej rzeczywistości życia codziennego, zwłaszcza w wymiarze rodziny i narodu. Autor artykułu stawia pytanie, czy aretologia personalistycznej koncepcji Kardynała Wyszyńskiego może być aplikowana do konkretnych realiów współczesnej rzeczywistości życia społecznego? Odpowiedź na tak postawione kwestie jest niezwykle istotna, zwłaszcza w kontekście głoszonego obecnie „pluralizmu ideowego” charakterystycznego dla współczesnej kultury postmodernistycznej podkreślającej moralną ambiwalentność „płynnej” ponowoczesności.

Słowa kluczowe:

miłość, miłosierdzie, sprawiedliwość społeczna, personalizm, postmodernizm, Kardynał Stefan Wyszyński

Inne teksty tego samego autora

Ryszard Ficek, Patriotism as Love of the Homeland or Another Form of Nationalism? Devotedness, Allegiance, and Loyalty to the Native Country in the Thought of Cardinal Stefan Wyszyński , Collectanea Theologica: Tom 91 Nr 2 (2021)

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Ficek, R. (2021). Love, Mercy and Social Justice in the Context of Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalist Concept of Social Life. Collectanea Theologica, 91(1), 101–132. https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.05

Cited by / Share

Bibliografia

Bartnik, C.S., „Chrześcijańska pedagogia narodowa według Stefana Wyszyńskiego,” in: C.S. Bartnik (ed.), Polska teologia narodu, Lublin 1988, 183–242.
Google Scholar

Bartnik, C.S., Teologia kultury, Lublin 1999.
Google Scholar

Bauman, Z., Etyka ponowoczesna, J. Bauman, J. Tokażewska-Bakir (transl.), Warszawa 1996.
Google Scholar

Benedict XVI, Deus caritas est, http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est.html (access 6.02.2021).
Google Scholar

Bernyś, M., “Miłosierdzie jako przymiot Boga,” in: L. Balter, S. Dusza, A. Piętka (eds.), Bóg bogaty w miłosierdzie (Kolekcja Communio 15), Poznań 2003, 44–58.
Google Scholar

Chudy, W, “Krąpiec Mieczysław Albert,” in: Powszechna encyklopedia filozofii, vol. 6, Lublin 2005, 43–48.
Google Scholar

Ficek, R., “(Post-) Modernity and Christian Culture: In the Context of the Personalism of Stefan Cardinal Wyszyński,” Roczniki Kulturoznawcze 11 (2020), 49–89. DOI: https://doi.org/10.18290/rkult20112-3
Google Scholar

Ficek, R., Christians in Socio-Political Life: An Applied Analysis of the Theological Anthropology of Cardinal Stefan Wyszyński, Primate of Poland, Toruń 2020. DOI: https://doi.org/10.15633/sts.3864
Google Scholar

Forycki, R., “Czas i czasy miłosierdzia,” in: L. Balter, S. Dusza, A. Piętka (eds.), Bóg bogaty w miłosierdzie (Kolekcja Communio 15), Poznań 2003, 331–341.
Google Scholar

Francis, Evangelii gaudium, http://www.vatican.va/content/francesco/en/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20131124_evangelii-gaudium.html (access 6.02.2021).
Google Scholar

Graczyk, M., “Miłość miłosierna zasadą życia chrześcijańskiego,” Studia Theologica Varsaviensia 31 (1993), 189–196.
Google Scholar

Huyssen, A., After the Great Divide: Modernism, Mass Culture, Postmodernism, New York (NY) 1988.
Google Scholar

Iwan, R., Polska, ale jaka?, Kilonia 1993.
Google Scholar

John Paul II, Letter to Families Gratissimam sane, http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/letters/1994/documents/hf_jp-ii_let_02021994_families.html (access 6.02.2021).
Google Scholar

Jonas, H., “Heidegger und die Theologie,” in: G. Noller (ed.), Heidegger und die Theologie: Beginn und Fortgang der Diskussion, München 1967, 207–233.
Google Scholar

Kowalczyk, S., Człowiek a społeczność: zarys filozofii społecznej, Lublin 1994.
Google Scholar

Kowalczyk, S., „Etyka postmodernizmu,” Idō – Ruch dla Kultury 4 (2004), 333–339.
Google Scholar

Kowalczyk, S., Współczesny kryzys ideowo-aksjologiczny, Lublin 2011.
Google Scholar

Lewandowski, J., Eucharystia. Sakrament osoby i wspólnoty w nauczaniu Prymasa Wyszyńskiego, Warszawa 1988.
Google Scholar

Mounier, E., Wprowadzenie do egzystencjalizmów, Kraków 1964.
Google Scholar

Nitecki, P., Socjalizm, komunizm i ewangelizacja, Lublin 1998.
Google Scholar

Nossol, A., “Personalistyczno-humanistyczny aspekt w doznawaniu i świadczeniu miłosierdzia,” in: W. Słomka (ed.), Miłosierdzie w postawie ludzkiej (Homo Meditans 5), Lublin 1989, 45–52.
Google Scholar

Podsiad, A., Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 2001.
Google Scholar

Stasiak, S.J., “Sprawiedliwość Boża a usprawiedliwienie z wiary w Liście do Rzymian,” Biblica et Patristica Thoruniensa 11 (2018), 269–289. DOI: https://doi.org/10.12775/BPTh.2018.013
Google Scholar

Tarnowski, J., “Filozofia współczesna i chrześcijaństwo,” Więź 1 (1983), 9–24.
Google Scholar

Ure, M., “The Politics of Mercy, Forgiveness and Love: A Nietzschean Appraisal,” South African Journal of Philosophy 26 (2007), 56–69.
Google Scholar

Warchoł, P., Miłosierny Bóg i miłosierny człowiek. Teologiczna interpretacja miłosierdzia w nauczaniu Jana Pawła II, Wrocław 2007.
Google Scholar

Waśkiewicz, H., “Prawa człowieka w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego,” Chrześcijanin w świecie 2 (1982), 3–12.
Google Scholar

Wojtyła, K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1982.
Google Scholar

Wojtyła, K., “Podmiotowość i «to co nie redukowalne» w człowieku,” Ethos 1 (1988), no. 2–3, 21–28.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Aby byli jedno. Słowo ekumeniczne 27 I 1966,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 272–275.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Aktualność «Kazania na górze». Do Poloni rzymskiej 1 XI 1980,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 966–970.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Budowanie Wrocławia z żywych i wybranych kamieni. Wrocław – kościół św. Wojciecha 15.10.1966,” in: S. Wyszyński, Z rozważań nad kulturą ojczystą, Warszawa 1998, 101–108.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Chrystusowa odnowa społeczeństwa świata współczesnego. Na zakończenie Dni Społecznych w Poznaniu 21 XI 1971,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 471–476.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Człowiek we wspólnocie Kościoła odpowiedzialny za Kościół Chrystusowy. List pasterski na wielki post 1978,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 815–821.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Do rodziców w sprawie katolickiego wychowania młodzieży,” in: S. Wyszyński, Listy Pasterskie Prymasa Polski 1946–1974, Paris 1975, 172–176.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Duch Ewangelii w organizacji życia społeczno-zawodowego i publicznego w Polsce. Do wiernych w archikatedrze warszawskiej 6 I 1978,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 801–809.
Google Scholar

Wyszyński, S., “In principio erat Verbum... W 600-lecie powstania Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków – kościół św. Anny 5.09.1964,” in: S. Wyszyński, Z rozważań nad kulturą ojczystą, Warszawa 1998, 56–68.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Jakiej chcecie Polski? Do młodzieży akademickiej w Warszawie 22.03.1972,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 488–493.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Kamienie węgielne budowania na górach świętych. Na Jasnej Górze po powrocie z uwięzienia 2.11.1956,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 62–67.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Kim ma być człowiek w świecie współczesnym. Słowo pasterskie na XXXII Tydzień Miłosierdzia 15.08.1976,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 743–746.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Kościół nie walczy z władzą, tylko z jej nadużyciami. Podczas uroczystości Świętego Stanisława w Krakowie 11 V 1975,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 642–647.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Krzyż na szlaku Warszawy: Warszawa – kościół świętego Aleksandra 8.09.1973,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. XXXVI, 15–28.
Google Scholar

Wyszyński, S., „Kształtowanie kultury społeczno-katolickiej w Polsce. Do prawników 15.01.1971,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 436–444.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Mater plorans gaudet de Filio… Kraków–Skałka 11.05.1980,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. LXIV, 196–199.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Miłosierdziem budujemy Kościół Boży. List pasterski na XXXIII Tydzień Miłosierdzia 2–8.10.1977,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 786–790.
Google Scholar

Wyszyński, S., Miłość i sprawiedliwość społeczna. Rozważania społeczne, Poznań 1993.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Modlitwa do Chrystusa na ulicach Warszawy. Podczas procesji Bożego Ciała 9. 06. 1977,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 783–785.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Najważniejszą wartością na świecie jest człowiek, Do delegacji NSZZ “Solidarność” Region Mazowsze 19.10.1980,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 960–965.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Nie dać sobie wydrzeć ziemi! Do Solidarności wiejskiej rolników indywidualnych. Warszawa–Miodowa 2.04.1981,” in: S. Wyszyński, Kościół w służbie narodu, Rome 1981, 268–278.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Nie trzeba się bać Ewangelii. Do kapłanów stolicy 24.12.1976,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 764–768.
Google Scholar

Wyszyński, S., “O chrześcijańskim wyzwoleniu człowieka. List pasterski na adwent 1946,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 14–28.
Google Scholar

Wyszyński, S., “O katolickiej woli życia. List pasterski na Wielkanoc 1947,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 29–40.
Google Scholar

Wyszyński, S., “O rozwoju ludów – De populorum progressione promovenda. Warszawa – kościół św. Anny 5.06.1967,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. XXVI, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, 3–17.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Odpowiedzialność – obowiązki – prawa w życiu narodu. Podczas uroczystości Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze 26.08.1980,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 948–954.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Ojcze nasz. Do Instytutu Prymasowskiego podczas rekolekcji. Warszawa 4–8.12.1961,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. XIX, 312–436.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Orędzie o prawie do nauczania religii,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. LII, 314–318.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Pacem in terris. Konferencja II. Warszawa – kościół św. Anny 27.01.1964,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. XVI, 122–127.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Płock – Czerwińsk – Grunwald – Konstancja – Jasna Góra,” in: S. Wyszyński, Z rozważań nad kulturą ojczystą, Warszawa 1998, 109–117. DOI: https://doi.org/10.1016/S1053-8127(96)00243-6
Google Scholar

Wyszyński, S., “Prymat człowieka na globie. Do prawników. Warszawa 28.12.1969,” in: S. Wyszyński, “Idzie nowych ludzi plemię...,” Poznań 2001, 42–45.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Prymat osoby nad rzeczą. Z okazji 30 rocznicy powstania Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL 7 III 1976,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 714–718.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Przed Soborem Watykańskim II. Warszawa – kościół św. Anny 25.09.1962,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. XII, 165–188.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Przywódca ludu rolniczego. Poświęcenie tablicy ku czci Wincentego Witosa. Warszawa 28.12.1975,” in: S. Wyszyński, “Nie rzucim ziemi...” Z przemówień do rolników, Warszawa 1984, 19–30.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Rodzina–Naród–społeczeństwo, Kazanie świętokrzyskie 18.01.1976,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 686–693.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Społeczność przyrodzona i nadprzyrodzona. II Konferencja Akademicka. Warszawa – kościół św. Anny 16.02.1957,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. II, 57–79.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Tajemnica więzi z ojczyzną. Do młodzieży polskiej z Londynu 7.01.1972,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 483–487.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Uniwersytet katolicki w społeczeństwie polskim. Warszawa – archikatedra św. Jana 18. 04. 1971,” in: S. Wyszyński, Z rozważań nad kulturą ojczystą, Warszawa 1998, 182–191.
Google Scholar

Wyszyński, S., Uświęcenie pracy zawodowej, Paris 1963.
Google Scholar

Wyszyński, S., “W obronie religii Chrystusowej i bezpieczeństwa ojczyzny. Podczas uroczystości Królowej Polski na Jasnej Górze 3 V 1973,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 547–549.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Wiecznie oporny – człowiek Boży. Do aktorów i pracowników pióra. Warszawa – kościół św. Anny 15.05.1977,” in: S. Wyszyński, Prymas Tysiąclecia, Paris 1982, 248–250.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Społeczna krucjata miłości. Warszawa 21.03.1969,” in: S. Wyszyński, “Idzie nowych ludzi plemię...,” Poznań 2001, 221–229.
Google Scholar

Wyszyński, S., “O pokoju na ziemi Kazanie świętokrzyskie 11.01.1976,” in: S. Wyszyński, Nauczanie społeczne 1946–1981, Warszawa 1990, 672–683.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Jasnogórskie zobowiązania... Bydgoszcz 19.12.1956,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. I, 301–308.
Google Scholar

Wyszyński, S., “Kościół wspólnototwórczy, Warszawa–Miodowa 4.08.1970,” in: S. Wyszyński, Kazania i przemówienia autoryzowane 1956–1981, vol. I–LXVII, Archiwum Instytutu Prymasowskiego w Warszawie, vol. XXXIV, 145–156.
Google Scholar