Christ as the Persona Speaking according to Origen’s First Homily on Psalm 15(16)

Józef Grzywaczewski

doi:10.21697/ct.2022.92.2.03

Opublikowane: 2022-05-28

Tom 92 Nr 2 (2022)

Christ as the Persona Speaking according to Origen’s First Homily on Psalm 15(16)

Józef Grzywaczewski

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2022.92.2.03

Abstrakt

Odkrycie komentarza Orygenesa do dziesięciu psalmów w 2012 roku było znaczącym wydarzeniem dla studiów patrystycznych. Komentarze te zredagowane są w formie homilii. Przypuszcza się, że Orygenes opublikował je pod koniec życia. Orygenes posługuje się w nich, podobnie jak wielu innych swych dziełach, alegoryczną metodą interpretacji Pisma Świętego. Autor Psalmu 15 mówi w pierwszej osobie. Dla Orygenesa było rzeczą oczywistą, że tą osobą (prosōpon) jest Chrystus. Istotnie, Psalm 15(16) należy do psalmów mesjańskich. Niniejszy artykuł dotyczy trzech rzeczy: 1) Chrystus jako osoba, której ciało nie doznało rozkładu po śmierci; 2) Chrystus mówiący o Kościele; 3) podwójne dziedzictwo Chrystusa odpowiadające dwu naturom – boskiej i ludzkiej. Syn Boży (wieczny Logos) jest związany z Bogiem Ojcem ontologicznie. Jest on także związany z ludźmi, szczególnie z chrześcijanami. Syn Boży działa na rzecz chrześcijan w Kościele. Jeśli Syn prosi Boga Ojca o protekcję, to prosi o nią dla siebie, a także dla wierzących. W swym Komentarzu do Psalmu 15(16) Orygenes chciał podkreślić jedność Starego Testamentu z Nowym: w centrum obu znajduje się Logos jako Syn Boży, Mesjasz i Chrystus.

Słowa kluczowe:

Logos, Syn Boży, Mesjasz, Chrystus, Kościół, Eucharystia, Hades

Inne teksty tego samego autora

Eugeniusz Sakowicz, Józef Grzywaczewski, Biuletyn misjologiczno-religioznawczy , Collectanea Theologica: Tom 90 Nr 3 (2020)
Józef Grzywaczewski, Zagadnienie Kościoła w kontekście ascetycznym u Marka Eremity , Collectanea Theologica: Tom 89 Nr 1 (2019)
Józef Grzywaczewski, Leon Nieścior, Marek Eremita: biografia i bibliografia , Collectanea Theologica: Tom 89 Nr 1 (2019)

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Grzywaczewski, J. (2022). Christ as the Persona Speaking according to Origen’s First Homily on Psalm 15(16). Collectanea Theologica, 92(2), 65–86. https://doi.org/10.21697/ct.2022.92.2.03

Cited by / Share

Bibliografia

Clemens Alexandrinus, Stromata, in Clément d’Alexandrie, Les Stromates Stromate VI (ed. and trans. P. Descourtieux; Sources Chrétiennes 446; Paris: Cerf 1999).
Google Scholar

Clemens Romanus, Epistula I ad Corinthios, in Clément de Rome, Épître aux Corinthiens (ed. and trans. A. Jaubert; Sources Chrétiennes 167; Paris Cerf 1971).
Google Scholar

Hermae Pastor, in Hermas, Le Pasteur (ed. and trans. R. Joly; Sources Chrétiennes 53; Paris: Cerf 1958).
Google Scholar

Ignatius Antiochenus, Epistulae, in Die apostolischen Väter ((eds. F.X. Funk – K. Bihlmeyer; 2nd ed.; Tübingen: J.C.B. Mohr – Paul Siebeck 1956) 82–113.
Google Scholar

Origenes, Commentarii in Evangelium Joannis, in Origène, Commentaire sur saint Jean. I. Livres I–V (ed. and trans. C. Blanc; Sources Chrétiennes 120 bis; Paris: Cerf 1996).
Google Scholar

Origenes, De oratione, in Origenes, Origenes Werke. II. Contra Celsum V–VIII. De oratione (ed. P. Koetschau; Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte 3; Leipzig: Hinrichs 1899) 297–403 (= GCS 3).
Google Scholar

Origenes, De principiis, in Origène, Traité des principes. I. Livres I et II. Introduction, texte critique de la version de Rufin, traduction (eds. and trans. H. Crouzel – M. Simonetti; Sources Chrétiennes 252; Paris: Cerf 1978).
Google Scholar

Origenes, Homiliae in Psalmos, in Origenes, Origenes Werke. XIII. Die neuen Psalmenhomilien. Eine kritische Edition des Codex Monacensis Graecus 314 (eds. L. Perrone – M. Molin Pradel – E. Prinzivalli – A. Cacciari; Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte. Neue Folge 19; Berlin – München – Boston, MA: de Gruyter 2015) (= GCS.NF 19); English translation: Origen, Homilies on the Psalms: Codex Monacensis Graecus 314 (trans. J.W. Trigg; The Fathers of the Church 141; Washington, D.C.: Catholic University of America Press 2020) (= Trigg). DOI: https://doi.org/10.1515/9783110352788
Google Scholar

Philo Alexandrinus, De opificio mundi, in Philonis Alexandrini opera quae supersunt. I. (ed. L. Cohn; Berlin: de Gruyter 1896) 1–60; English translation: On the creation, www.earlychristianwritings.com/younge/book1.htm; Polish translation: Filon Aleksandryjski, Pisma. I. (intr. and trans. L. Joachimowicz; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1986). DOI: https://doi.org/10.1515/9783112405345-002
Google Scholar

Tertullianus, Adversus Praxean, in Tertullianus Opera. II. Opera montanistica (eds. E. Evans et al.; Corpus Christianorum Series Latina 2; Turnhout: Typographi Brepols 1954) 1157–1205.
Google Scholar

Ayres, L., Nicaea and its legacy. An approach to fourth-century Trinitarian theology (Oxford: Oxford University Press 2006.
Google Scholar

Bardski, K., “Symbolism of God’s Protection over the Chosen People during the Journey to the Promised Land in Origen’s Homilies to Psalm 77(78),” Collectanea Theologica 91/4 (2021) 83–94. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.4.03. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.4.03
Google Scholar

Czyżewski, B., Teocentryzm i antropocentryzm Modlitwy Pańskiej w przekazach patrystycznych (Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw 2012).
Google Scholar

DeClaissé-Walford, N. – Jacobson, A. – LaNeel Tanner, B., The Book of Psalms (New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI – Cambridge: William B. Eerdmans 2014).
Google Scholar

Denzinger, H., Symboles et définitions de la foi catholique (Paris: Cerf 1997).
Google Scholar

Grabowski, S., The Church. An introduction to the Theology of St. Augustine (London: Herder 1957).
Google Scholar

Grillmeier, A., “Der Gottessohn im Totenreich,” Zeitschrift für Katholische Theologie 71/1 (1949) 1–53; 71/2 (1949) 184–203.
Google Scholar

Grzywaczewski, J., La relation du Fils au Père dans les conceptions théologiques des origines au Concile de Nicée (Paris: Téqui 2012).
Google Scholar

Hurtado, L., Lord Jesus Christ. Devotion to Jesus in Earliest Christianity (Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans 2003).
Google Scholar

Jeremias, J., “Hades,” Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament (eds. G. Kittel – G. Friedrich et al.; Stuttgart: Kohlhammer 1957) I, 148–149.
Google Scholar

Kalinkowski, S., “Orygenes o Eucharystii,” Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan (eds. W. Myszor – E. Stanula; Katowice: Księgarnia św. Jacka 1987) 64–75.
Google Scholar

Kelly, J.D., Early Christian Creeds (3rd ed.; London: Continuum 2006).
Google Scholar

Lament, J., “The nature of the hypostatic union,” Heythrop Journal 47/1 (2006) 16–25. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2265.2006.00276.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2265.2006.00276.x
Google Scholar

Łach, S. – Łach, J., Księga Psalmów. Wstęp − przekład z oryginału − komentarz – ekskursy (Pismo św. Starego Testamentu 7/2; Poznań: Pallottinum 1990).
Google Scholar

Nieścior, L., “Theological Themes in Origen’s First Homily on Psalm 76(77) and Their Subsequent Reception,” Collectanea Theologica 91/4 (2021) 63–82. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.4.02. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.4.02
Google Scholar

Orbe, A., Introduction à la théologie des IIème et IIIème siècles (trans. J.M. Lopez de Castro et al.; Paris: Cerf 2012) I–II.
Google Scholar

Peel, M.L., “The ‘Descensus ad Inferos’ in ‘the Teachings of Silvanus’ (Cg Vii, 4)” Numen 26/1 (1979) 23–49. DOI: https://doi.org/10.1163/156852779X00253. DOI: https://doi.org/10.1163/156852779X00253
Google Scholar

Perrone, L., “Abstieg und Aufstieg Christi nach Origenes: Zur Auslegung von Psalm 15 in den Homilien von Codex Monacensis Graecus 314,” Theologie und Philosophie 89/3 (2014) 321–340, https://www.herder.de/thph/hefte/archiv/89-2014/3-2014/abstieg-und-aufstieg-christi-nach-origenes-zur-auslegung-von-psalm-15-in-den-homilien-von-codex-monacensis-graecus-314/.
Google Scholar

Perrone, L., “Codex Monacensis Graecus 314: 29 Psalmenhomilien des Origenes,” in Origenes, Origenes Werke. XIII. Die neuen Psalmenhomilien. Eine kritische Edition des Codex Monacensis Graecus 314 (eds. L. Perrone – M. Molin Pradel – E. Prinzivalli – A. Cacciari; Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte. Neue Folge 19; Berlin – München – Boston, MA: de Gruyter 2015) 1–25.
Google Scholar

Perrone, L., “Et l’homme tout entier devient dieu: La déification selon Origène à la lumière des nouvelles Homélies sur les Psaumes,” Teología y Vida 58/2 (2017) 187–220. DOI: https://doi.org/10.4067/S0049-34492017000200003. DOI: https://doi.org/10.4067/S0049-34492017000200003
Google Scholar

Perrone, L., “Origenes alt and neu: die Psalmenhomilien in der neuentdeckten Münchener Handschrift,” Zeitschrift für antikes Christentum 17/2 (2013) 193–214. DOI: https://doi.org/10.1515/zac-2013-0011. DOI: https://doi.org/10.1515/zac-2013-0011
Google Scholar

Pietras, H., Eschatologia Kościoła pierwszych wieków (Kraków: WAM 2007).
Google Scholar

Pietras, H., “Kerygmatyczna treść formuły ‘zstąpił do piekieł’ w pierwszych ojców,” Ewangelizacja w epoce patrystycznej (eds. F. Drączkowski – J. Pałucki; Lublin: Polihymnia 1994) 103–123.
Google Scholar

Ramelli, I.L.E., “Origen’s anti-subordinationism and heritage in the Nicene and Cappadocian Line,” Vigiliae Christianae 65/1 (2011) 21–49. http://www.jstor.org/stable/41062535. DOI: https://doi.org/10.1163/157007210X508103
Google Scholar

Simonetti, M., Lettera e/o allegoria: un contributo alla storia dell’esegesi patristica (Roma: Institutum Patristicum Augustinianum 1985); Polish translation: Simonetti, M., Między dosłownością a alegorią (trans. T. Skibiński; Kraków: WAM 2000).
Google Scholar

Smentek, I., Eschatologia trynitarna. Prawda o Trójcy Świętej we współczesnej nauce Kościoła katolickiego jako punkt wyjścia eschatologii (Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej 2012).
Google Scholar

Soler, F., “The theological use of eating and drinking in Origen’s De principiis,” Zeitschrift für antikes Christentum 23/1 (2019) 4–20. DOI: https://doi.org/10.1515/zac-2019-0001. DOI: https://doi.org/10.1515/zac-2019-0001
Google Scholar

Starowieyski, M. – Szymusiak, J.M., “Orygenes,” Nowy Słownik Wczesno Chrześcijańskiego Piśmiennictwa (Poznań: Święty Wojciech 2018) 747–766.
Google Scholar

Szram, M., Chrystus – Mądrość Boża według Orygenesa (Lublin: Red. Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1997).
Google Scholar

Szram, M., “Osobowy charakter biblijnego Słowa Bożego według Orygenesa,” Verbum Vitae 7 (2005) 187–200. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1380. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.1380
Google Scholar

Śrutwa, J., Praca w starożytnym chrześcijaństwie afrykańskim (Lublin: Wydawnictwo Tow. Nauk. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1983).
Google Scholar

Wolinski, J., “De l’économie à la théologie,” Le Dieu du Salut: la tradition, la règle de foi et les symboles, l'économie du salut, le développement des dogmes trinitaire et christologique (B. Sesboüé – J. Wolinski; Histoire des dogmes 1; Paris: Desclée 1994) 177–233.
Google Scholar