Abstract

Ius dicendo iudex quaestionem disputatam de re litigiosa solvit et veritatem de obiecto controverso reperit et declarat, lam decretistae problema de veritate materiali et veritate formali perceperunt et disputarunt. Veritati formali faventes confitebantur causas spirituales indole sua diiudicandas esse veritate materiali enucleata et ratione habita. Item in allocutionibus Pii  II in mentem revocatur: omnes - iudices, partes, patroni, vinculi defensor - in unitate actionis ad rei veritatem detegendam tendere debent. Permagni momenti erat allocutio de die 1.10.1942 de certitudine morali circa rem ad pronuntiationem sententiae de nullitate matrimonii necessaria.
Summus Pontifex accentuât, veritatem materialem unam tantum esse, ideoąue etiam certitudo una tantum esse potest.

In relatione quaestio de natura veritatis de qua agitur sublevatur. Veritas in processu matrimoniali declarata plerumque est veritas obiectiva de statu subiectivo contrahentis, scilicet de causis psychicae nullitatis, de errore, de actu simulationis.... Problema crescit ob dispositionem cl 095 n.3. Tensio emergit inter ius ad matrimonium ineundum et conditione ad matrimonium ineundum ex ipsius natura requisita. Exempli gratia: nulta matrimonia accusantur ob immaturitatum affectivam. Quid significat immaturitas affectiva et quaenam sunt eius criteria quae iudicium de obiectiva veritate in easu proferri sinerent? In fine relationis ad allocutionem Benedicti XVI ad Rota recurritur.