Czy zaburzenie osobowości typu borderline może stanowić przyczynę nieważności małżeństwa kanonicznego? Analiza w oparciu o orzecznictwo Roty Rzymskiej

Bogumiła  Olejnik

doi:10.21697/im.2022.33.2.02

Opublikowane: 2022-12-27

Tom 33 Nr 2 (2022)

Czy zaburzenie osobowości typu borderline może stanowić przyczynę nieważności małżeństwa kanonicznego? Analiza w oparciu o orzecznictwo Roty Rzymskiej

Bogumiła Olejnik

Ius Matrimoniale

Dział: Rozprawy i artykuły

https://doi.org/10.21697/im.2022.33.2.02

Abstrakt

Zaburzenie osobowości typu borderline jest jedną z dysfunkcji psychicznych powodujących niezdolność do dobrowolnego zawarcia małżeństwa kanonicznego. Jest to zaburzenie trudne do zdiagnozowania, a jednocześnie coraz częściej występujące w po- pulacji. Z tego powodu wątki związane z występowaniem zaburzeń z pogranicza obecne są również w praktyce sądów kościelnych. Przedmiotem analizy w niniejszym artykule jest orzecznictwo Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa z powodu wad zgody małżeńskiej, które spowodowane były występowaniem osobowości z pogranicza. Analizowane wyroki pochodzą z lat 1983-2020. Celem analizy jest ukazanie orzecznictwa Roty Rzymskiej, które ma mieć praktyczne zastosowanie dla sądów niższych instancji przy orzekaniu w sprawach, w których jedna ze stron procesowych ma zaburzenia graniczne.

Słowa kluczowe:

zaburzenie osobowości typu borderline, orzecznictwo Roty Rzymskiej, niezdolność konsensualna, wady zgody małżeńskiej

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Olejnik, B. . (2022). Czy zaburzenie osobowości typu borderline może stanowić przyczynę nieważności małżeństwa kanonicznego? Analiza w oparciu o orzecznictwo Roty Rzymskiej. Ius Matrimoniale, 33(2), 33–89. https://doi.org/10.21697/im.2022.33.2.02

Cited by / Share

Bibliografia

Źródła
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP . II promulgatus, 25.01.1983, AAS 75 (1983), pars II, s. 1-317; Kodeks prawa kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku . Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku. Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.
Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, 27.05.1917, AAS 09 (1917), pars. II, s. 1-594.
Dec. c. Alwan z 15.05.2007, RRD 99 (2014), s. 160-172. Dec. c. Boccafola z 27.02.1989, RRD 81 (1994), s. 151-159.
Dec. c. Caberletti z 23.03.2002, RRD 94 (2010), s. 367-380. Dec. c. Defilippi z 26.07.2005, RRD 97 (2013), s. 456-473. Dec. c. Egan z 22.05.1976, RRD 68 (1976), s. 224-227.
Dec. c. Funghini z 23.04.1997, RRD 89 (2002), s. 352-372. Dec. c. Pinto z 18.12.1979, RRD 71 (1979), s. 590-593.
Dec. c. Sable z 15.04.1999, RRD 91 (2005), s. 286-297.
Dec. c. Sciacca z 18.03.2004, RRD 96 (2013), s. 223-234.
Dec. c. Stankiewicz z 23.03.2000, RRD 92 (2007), s. 249-267.
Dec. c. Turnaturi z 16.11.2006, RRD 98 (2014), s. 351-359.
Ioanni Paulus II, Constitutio apostolica de Romana Curia Pastor Bonus, 28.06.1988,
AAS 80 (1988), s. 841-912. Tekst polski: Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Pastor Bonus o Kurii Rzymskiej, w: P. Majer (red.) Kodeks Prawa Kanonicznego . Komentarz, Kraków 2011, s. 1397-1465.
Kryteria diagnostyczne z DSM-5® . Desk reference, P. Gałecki (red.), Ł. Święcicki (red.), Wrocław 2020.
Kryteria Diagnostyczne Zaburzeń Psychicznych DSM-5®, Wrocław 2019, s. 734-738; Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10-CM, t. I, 2012.
Literatura
Abend S.M., Porder M.S., Willick M.S., Borderline Patients: Psychoanalytic Perspective, New York, 1983.
Alcón J.B., La Jurisprudencia Rotal de 1992 sobre las causas psíquicas de nulidad matrimonial (canon 1095), Anuario Argentino de Derecho Canónico 1 (1994), s. 226-236.
Bączkowicz F., Prawo kanoniczne . Podręcznik dla duchowieństwa, t. III, Opole 1958. Bączkowicz F., Prawo kanoniczne . Podręcznik dla duchowieństwa ̧ t. II, Opole 1958. Biskupski S., Prawo małżeńskie Kościoła Rzymskokatolickiego, t. I, Warszawa 1956. Butcher J.N., Hooley J.M., Mineka S., Psychologia zaburzeń . DSM-5, Sopot 2020. Callieri B., Il paziente borderline sulla linea di confine tra mondo isterico e mondo
narcisista, w: Matrimonium et ius. Studi in onore del Prof. Avv. Sebastiano
Villeggiante, Roma 2006, s. 305-316.
Callieri B., Psicopatologia e nosologia del paziente borderline con riferimento al
consenso matrimoniale, w: AA., Vv., Borderline, nevrosi e psicopatie in riferimento
al consenso matrimoniale canonico, Roma 1981.
Dzierżon G., Geneza kan . 1095, nn . 1-3 KPK, w: W. Góralski, G. Dzierżon (red.),
Niezdolność konsensualna do zawarcia małżeństwa kanonicznego, Warszawa
2001, s. 59-102.
Góralski W., Zgoda małżeńska, w: M. Sitarz (red.), Leksykon Prawa Kanonicz-
nego, Lublin 2019.
Góralski W., Zgoda małżeńska, w: Wielka Encyklopedia Prawa . Prawo kanoniczne,
t. II, G. Leszczyński (red.), Warszawa 2014. Grabowski I., Prawo kanoniczne, Warszawa 1948.
Karłowski K., Z praktyki sądowej: zasady Roty Rzymskiej dotyczące amencji, jako przeszkody małżeńskiej, Prawo Kanoniczne 9 (1966), s. 475-486.
Linehan M.M., Zaburzenie osobowości z pogranicza . Terapia poznawczo-beha- wioralna, Kraków 2007.
Millon T., Davis R., Millon C., Escovar L., Meagher S., Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie, Warszawa 2005.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. III, Olsztyn 1984. Pompedda M.F., Annotazioni sul diritto matrimoniale nel nuovo Codice Canonico,
w: Studi di diritto matrimoniale canonico, Milano, 1993.
Rozkrut T., Sądownictwo kościelne w Polsce w relacji do Trybunału Apostolskiego
Roty Rzymskiej (zagadnienia wybrane), w: U. Nowicka (red.), Praktyczne aspekty
funkcjonowania trybunałów kościelnych, Warszawa 2014, s. 171-196.
Ruiz J.M.S., Algunas sugerencias para la interpretación del canon 1095, n° 2, Anuario
Argentino de Derecho Canónico 1 (1994), s. 65-85.
Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Poznań 2001. Sitarz M., Wada zgody małżeńskiej, w: M. Sitarz, Słownik Prawa Kanonicznego,
Warszawa 2004.
Sobański R., Komentarz do kan . 19, w: J. Krukowski (red.), Komentarz do Kodeksu
Prawa Kanonicznego . Księga I . Normy ogólne, t. I, Poznań 2003.
Świaczny S., Rozwiązanie małżeństwa i stwierdzenie nieważności małżeństwa
w sądach kościelnych po reformie Papieża Franciszka, Warszawa 2019.
Świto L., Od amencji do borderline. Dopuszczanie do małżeństwa osób z zaburze- niem natury pscyhicznej?, Annales Canonici Monographiae 7 (2019), s. 101-117.
Vella G., Psichiatria e psicopatologia, Napoli 1994. Google Scholar