https://doi.org/10.21697/im.2023.34.1.05
Ojcowie II Soboru Watykańskiego w konstytucji Sacrosanctum Concilium postulowali reformę obrzędu zawarcia małżeństwa. W rezultacie obrzędy małżeństwa umieszczone w Rituale Romanum z 1952 roku zostały zniesione poprzez promulgację Ordo celebrandi matrimonium w 1969 roku. Do roku 1988 roku – poza Bractwem Kapłańskim Świętego Piusa X – zasadniczo nie celebrowano małżeństwa według wcześniejszego ry- tuału. Dopiero po powołaniu Papieskiej Komisji Ecclesia Dei w 1988 r. zaczęto wydawać zezwolenia na celebrację małżeństwa według Rytuału Rzymskiego. Poszczególnych zezwoleń udzielały Dykasterie Kurii Rzymskiej, a szczególnie wspomniana Komisja. Erygowano również wspólnoty, które wyposażono w prawo specjalne celebracji według
Rituale Romanum z 1952 roku. Biskupi diecezjalni także wydawali zezwolenia ad casum, erygowali parafie personalne i inne wspólnoty. Taki stan prawny trwał do wydania motu proprio Summorum Pontificum Benedykta XVI w 2007 roku, kiedy wprowadzono prawo powszechne na celebrację małżeństw według wcześniejszego rytuału według określonych zasad.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Bibliografia
Sources
Google Scholar
Benedictus XVI, Litterae Apostolicae ‘Motu Proprio’ datae de usu extraordina- rio antiquae formae Ritus Romani Summorum Pontificum, 7.07.2007, AAS 99 (2007), p. 777-781.
Google Scholar
Benedictus XVI, Epistula ad Episcopos Catholicae Ecclesiae Ritus Romani Con grande fiducia, 7.07.2007, AAS 99 (2007), p. 795-799.
Google Scholar
Caeremoniale Episcoporum, Clementis VIII ., Innocentii X . et Benedicti XIII ., jussu editum, Benedicti XIV . et Leonis XIII . auctoritate recognitum, Editio typica, Ratisbona 1886.
Google Scholar
Caeremoniale Episcoporum, Clementis VIII, Innocentii X et Benedicti XIII, jussu editum, Benedicti XIV et Leonis XIII auctoritate recognitum, Editio tertia post typicam, Taurini-Marietti-Romae 1948.
Google Scholar
Caeremoniale Episcoporum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Ioannis Pauli PP . II promulgatum, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1984.
Google Scholar
Charriére F., Décret d’érection de la ‘Fraternité Sacerdotale Internationale Saint Pie X’, 1.11.1970, in: Y. Montagne, L’évêque suspens: Mgr . Lefebvre, Rome 1977, p. 27.
Google Scholar
Codex Iuris Canonici, Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, 25.03.1917, AAS 9 (1917) no. 2, p. 1-456.
Google Scholar
Codex Iuris Canonici, Auctoritate Ioannis Pauli PP . II promulgatus; Kodeks Prawa Kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku . Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku . Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.
Google Scholar
Collectio Rituum ad instar appendicis ritualis romani pro omnibus Germaniae dioecesibus a Sancta Sede approbata, Editio prima, Ratisbonae 1950.
Google Scholar
Collectio Rituum continens excerpta e Rituali Romano Ecclesiis Poloniae adaptato, Katowice 1963.
Google Scholar
Collectio Rituum: Pro Dioecesibus Civitatum Foederatarum Americae Septentrio- nalis, Editio prima, Collegeville-Minnesota 1964.
Google Scholar
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Decretum Ritus celebrandi Matrimonium, 19.03.1990, Prot. N. CD 1068/89, Notitiae 26 (1990), p. 300.
Google Scholar
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Decretum, 4.05.1993, Prot. CD 1255/92, in: Obrzędy Sakramentu Małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2016, p. 7.
Google Scholar
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Lettera a Mons . Gaetano Bonicelli, Arcivescovo di Siena, 11.06.1999, Prot. N. 947/99/L, in: http:// www.unavox.it/doc11.htm [access 31.12.2022].
Google Scholar
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Responsio generalis ad epistulas receptas quae ‘Risposte Ufficiali’ Congregationis de Cultu Divino diei 3 iulii 1999, Prot . 1411/99 spectant, 18.10.1999, Prot. N. 1411/99, in: https://www.ecclesiadei.nl/docs/PROT1411_18-10-99_001.gif (p. 1) and https:// www.ecclesiadei.nl/docs/PROT1411_1810 99_002 .gif (p. 2) [access 13.12.2022].
Google Scholar
Congregatio pro Clericis, Carta de autorização para o ministério da Administração fora da Diocese de Campos, 16.11.2002, Prot. N. 1029/2002, in: M.A. Soares, A trajetória da Igreja Local de Campos no Pós Concílio . Estudo Teológico Pastoral sobre os seus atuais desafios e exigências, Rio de Janeiro 2010, p. 139-141.
Google Scholar
Congregatio pro Doctrina Fidei, Lettre au R .P . Gérard Calvet prieur du monastère Sainte-Madeleine du Barroux, 25.07.1988, Prot. N. 75/83, La Docu- mentation Catholique 85 (1988), p. 931-932.
Google Scholar
Congregatio pro Doctrina Fidei. Pontificia Commissio Ecclesia Dei, In- structio ad exsequendas Litteras Apostolicas ‘Summorum Pontificum’ a S.S. Benedicto PP. XVI Motu Proprio Universae Ecclesiae, 30.04.2011, AAS 103 (2011), p. 413-420.
Google Scholar
Congregatio pro Episcopis, Decretum de Administratione Apostolica personali Sancti Ioannis Mariae Vianney condenda Animarum bonum, 18.01.2002, Prot. N. 1026/2001, AAS 94 (2002), p. 305-308.
Google Scholar
Constitutions of the Priestly Fraternity of Saint Peter, 29.06.2003, Fribourg 2013, in: Vademecum of the Priestly Fraternity of Saint Peter, Fribourg 2021, p. 2-35.
Google Scholar
Donoghue J.F., Decree of Establishing St . Francis de Sales Catholic Church, 27.01.1999, in: https://stfrancisdesalesparish.files.wordpress.com/2014/07/parish-decree.jpg [access 1.10.2018].
Google Scholar
George F., Decree approving the Statutes and erecting The Society of Saint John Cantius as a public diocesan association of the faithful with juridic personality, 23.12.1999, in: http://www.canons-regular.org/go/about/decree-of-erection/ [access 7.11.2022].
Google Scholar
Ioanneses Paulus II, Litterae Apostolicae Motu Proprio datae quibus Commis- sio quaedam ad plenam ecclesialem communionem Fraternitatis sacerdotalis a sancto Pio X sodalium vel eidem coniunctorum expediendam instituitur Ecclesia Dei adflicta, 2.07.1988, AAS 80 (1988), p. 1495-1498.
Google Scholar
Konferencja Episkopatu Polski, List Pasterski wydany w związku z wprowadze- niem od Święta Zmartwychwstania Pańskiego 1963 roku nowego wydania Rytuału, zatwierdzonego przez Stolicę Apostolską, in: Vademecum Nadzwyczajnej Formy Rytu Rzymskiego, P. Wulgaris (ed.), Gdańsk 2015, p. 217-219.
Google Scholar
Mamie P., Lettre à Mgr Lefebvre concernant la décision de suspension de la FSSPX, 6.05.1975, La Documentation Catholique 72 (1975), p. 615.
Google Scholar
Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Concilii Tridentini restitutum, S . Pii V Pont . Max . iussu editum, aliorum Pontificum cura recognitum, a Pio X reformatum et SS .mi D .N . Benedicti XV auctoritate evulgatum, Typis Polyglottis Vaticanis 1920.
Google Scholar
Missale Romanum ex decreto SS . Concilii Tridentini restitutum Summorum Pontifi- cum cura recognitum, Editio typica 1962, M. Sodi, A. Toniolo (ed.), Monumenta Liturgica Piana 1, Libreria Editrice Vaticana 2007.
Google Scholar
Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Consilii Vaticani II instau- ratum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum, Ordo Missae, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1970.
Google Scholar
Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instaura- tum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum Ioannesis Pauli PP . II cura recognitum, Editio typica tertia, Typis Vaticanis 2002.
Google Scholar
Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instaura- tum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum Ioannesis Pauli PP . II cura recognitum, Editio typica tertia reimpressio emendata, Typis Vaticanis 2008.
Google Scholar
Navarro C.A., Decreto, 25.08.1982, in: https://fratresinunum.com/tag/padres-de- -campos [access 21.12.2022].
Google Scholar
Paulus VI, Litterae Apostolicae Motu Proprio datae. Decernitur ut praescripta quaedam Constitutionis de Sacra Liturgia a Concilio Oecumenico Vaticano II probatae vigere incipiant Sacram liturgiam, 25.01.1964, AAS 56 (1964), p. 139-144.
Google Scholar
Paulus VI, Constitutio Apostolica. Officium divinum ex decreto Concilii Oecu- menici Vaticani II instauratum, promulgatur Laudis canticum, 1.11.1970, AAS 63 (1971), p. 527-535.
Google Scholar
Pequeno Ritual Romano . Collectio Rituum pro omnibus Brasiliae Dioecesibus, Rio de Janeiro 1958.
Google Scholar
Pontificale Romanum . Editio typica 1961-1962, M. Sodi, A. Toniolo (ed.), Monu- menta Liturgica Piana 3, Libreria Editrice Vaticana 2008.
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Private response concerning celebration of the ‘Tridentine’ Mass, 5.09.1995; Prot. N. 106/95, in: http://www.catholicliturgy. com/index. cfm/FuseAction/DocumentContents/Index/2/SubIndex/11/Docu- mentIndex/413 [access 12.12.2022].
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Private response concerning celebration of the ‘Tridentine’ Mass, 31.01.1997, in: http://www.catholicliturgy.com/index.cfm/ FuseAction/ DocumentContents/Index/2/SubIndex/11/DocumentIndex/414 [access 25.12.2022].
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Decretum de liturgia secundum editiones typicas librorum anno 1962 per FSSP Pontificia Commissio, 10.09.1988, pro manuscripto.
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Rescriptum ex audientia SS.mi quo Car- dinali Praesidi Pontificiae Commissionis ‘Ecclesia Dei’ speciales tribuuntur facultates, foras datur Quia peculiare munus, 18.10.1988, Prot. N. 233/88, AAS 82 (1990), p. 533-534.
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Decretum erectionis ‘Fraternitatis Sacer- dotalis Sancti Petri’ Pontificia Commissio, 18.10.1988, Prot. N. 234/88, in: Ordo Administrativus ad usum Cleri Fraternitatis Sacerdotalis Sancti Petri 2022, Fribourg 2022, p. 156.
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Decretum erectionis ‘Instituti a Bono Pa- store’ Pastorem et Episcopum, 8.09.2006, Prot. N. 118/2006, pro manuscripto.
Google Scholar
Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Risposta riguardo ai sacramenti, 16.10.2006, Prot. N. 131/2006, in: http://www.unavox.it/Documenti/doc0164_CED_Matrim. htm [access 14.11.2022].
Google Scholar
Rey D., Décret d’ériger une paroisse à Toulon, 15.09.2005, in: https://drive.google. com/file /d/0B4_xHxezC4PzckFTcnBRRTNJTVU/view [access 10.11.2022].
Google Scholar
Rituale Parvum . Rituel Latin-Francais, Turonibus 1948.
Google Scholar
Rituale Parvum ad usum Dioecesium Gallicae linguae, Editio secunda, Turonibus
Google Scholar
Rituale Romanum Pauli V . Pont . Max . iussu editum, Papiae 1614.
Google Scholar
Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi iussu editum aliorum Pontificum cura
Google Scholar
recognitum, atque auctoritate SS .mi D .N . Pii Papae XI ad Normam Codicis Iuris
Google Scholar
Canonici accomodatum, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1925. Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi jussu editum aliorumque pontificum cura recognitum atque auctoritate SSmi D .N . Pii Papae XI ad normam Codicis Juris Canonici accommodatum Ecclesiis Poloniae adaptatum et ab eodem Ssmo
Google Scholar
D .N . Pio Papa XI approbatum, Editio typica, Katoviciis 1927.
Google Scholar
Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi iussu editum aliorumque Pontificum cura recognitum atque ad normam Codicis Iuris Canonici accomodatum, SS-mi D .N . Pii Papae XII auctoritate ordinatum et auctum, Editio typica, Typis Poly-
Google Scholar
glottis Vaticanis 1952.
Google Scholar
Rituale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instau- ratum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum . Ordo celebrandi matrimonium, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1969.
Google Scholar
Rituale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instau- ratum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum . Ordo celebrandi matrimonium, Editio typica altera, Typis Polyglottis Vaticanis 1991.
Google Scholar
Roman Catholic Marriage Missal and Rite of Betrothal, Angelus Press 1962. Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Instructio de Constitutione Apostolica ‘Missale Romanum’ gradatim ad effectum deducenda Constitutione Apostolica,
Google Scholar
10.1969, Prot. N. 1399/69, AAS 61 (1969), p. 749-753. – 124 –
Google Scholar
Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Notificatio de Missali Romano, Liturgia Horarum et Calendario, 14.06.1971, AAS 63 (1971), p. 712-715.
Google Scholar
Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Rescript for England and Wales His Holiness, 5.11.1971, Prot. N. 1897/71, in: https://lms.org.uk/heenan-indult [access 15.11.2022].
Google Scholar
Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Decretum, 16.11.1972, Prot. N. 1535/72, in: Obrzędy Sakramentu Małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 1974, p. 6.
Google Scholar
Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Epistula de usu Missalis Romani iuxta editionem typicam anni MCMLXII Quattuor abhinc annos, 3.10.1984, Prot. N. 686/84, AAS 76 (1984), p. 1088-1089.
Google Scholar
Sacra Congregatio Rituum, Decretum novam Ritualis Romani editionem appro- bans Hanc Ritualis, 10.06.1925, AAS 17 (1925), p. 326.
Google Scholar
Sacra Congregatio Rituum, Decretum, 14.12.1927, in: Rituale Romanum (1927), p. VII.
Google Scholar
Sacra Congregatio Rituum, Decretum adprobationis novae editionis typicae Ritualis Romani Cum denuo excudenda, 25.01.1952, Ephemerides Liturgicae 66 (1952), p. 220.
Google Scholar
Sacra Congregatio Rituum, Rescriptum Ad Christifidelium, 23.10.1959, Prot. N. 2/957, Notificationes 50 (1962), p. 147-148.
Google Scholar
Sacra Congregatio Rituum. Consilium, Instructio ad exsecutionem Consti- tutionis de Sacra Liturgia recte ordinandam Inter oecumenici, 26.09.1964, AAS 56 (1964), p. 877-900.
Google Scholar
Sacra Congregatio Rituum. Consilium, Decretum Ordo celebrandi matrimo- nium, 19.03.1969, Prot. R. 23/969, Notitiae 5 (1969), p. 203.
Google Scholar
Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio de Sacra Liturgia Sacrosanctum Concilium, 4.12.1963, AAS 56 (1964), p. 97-138.
Google Scholar
Statuts de l’Institut du Bon Pasteur, 8.09.2006, Courtalain 2006.
Google Scholar
Statuts de la Fraternité des Apotres de Jesus et Marie, 1.11.1970, Fribourg 1970, in: http://laportelatine.org/quisommesnous/statuts/001_statuts.php [access
Google Scholar
11.2022].
Google Scholar
Supplementum Ritualis Romani ad usum cleri Americae Septentrionalis Foederatae,
Google Scholar
New York 1953.
Google Scholar
Wyszyński S., Dekret ogłaszający wprowadzenie ‘Collectio Rituum’ dla Polski,
Google Scholar
03.1962, Prot. N. 1544/62/P., in: Collectio Rituum (1963), p. 5-6.
Google Scholar
Literature
Google Scholar
Baranowski Z., Małżeństwo, Sakramenty Święte. Omówienia i teksty liturgiczne, vol. VII, Poznań-Warszawa-Lublin 1955.
Google Scholar
Biskupski S., Prawo małżeńskie Kościoła Rzymskokatolickiego, Warszawa 1956. Brandys M., Pizzoni I., Mutationes et additiones in hac nova ‘Ritualis Romani’
Google Scholar
editione, Ephemerides Liturgicae 66 (1952), p. 220-224. Bugnini A., La riforma liturgica (1948-1975), Roma 1997.
Google Scholar
Catechismus Catholicae Ecclesiae, Libreria Editrice Vaticana 1992.
Google Scholar
Człapa S., Liturgia sakramentu małżeństwa, Studia Pelplińskie 12 (1981), p. 139-152. Fortescue A., O’Connell J.B., The Ceremonies of the Roman Rite Described,
Google Scholar
London 2009.
Google Scholar
Fulman M., Rytuał Rzymski a Piotrkowski . Studyum prawno-liturgiczne, Warszawa
Google Scholar
Glendinning C.J., ‘Summorum Pontificum’ and the use of the extraordinary form of
Google Scholar
the Roman Rite: a canonical analysis in light of the current liturgical law, Ottawa
Google Scholar
, pro manuscripto.
Google Scholar
Greniuk F., Reforma liturgii sakramentu małżeństwa, Collectanea Theologica 40
Google Scholar
(1970), p. 91-96.
Google Scholar
I.W., Zmiany rubryk w Mszale z 1962 r ., Miesięcznik Pasterski Płocki 47 (1962),
Google Scholar
p. 107-111.
Google Scholar
Kaliankara E.X., Marriage and Eucharist: A theological investigation in the light
Google Scholar
of the Magisterial Teachings from Vatican II to Synod on the Eucharist 2005,
Google Scholar
Roma 2011.
Google Scholar
Kołodziej M., Adaptacje i akomodacje prawa liturgicznego według kan . 838 KPK,
Google Scholar
Warszawa 2021, pro manuscripto.
Google Scholar
Kilanowicz R., Obrzędy sakramentu małżeństwa w ujęciu wymogów Kodeksu
Google Scholar
Prawa Kanonicznego z 1983 roku, Ius Matrimoniale 30 (2019) no. 2, p. 79-93. Le Vavasseur L.-M., Haegy J.-A., Stercky L., Manuel de liturgie et cérémonial
DOI: https://doi.org/10.21697/im.2019.30.2.05
Google Scholar
selon le rit romain, vol. II, Paris 1940.
Google Scholar
Liturgia Tridentina . Fontes – Indices – Concordantia 1568-1962, in: M. Sodi, A. To-
Google Scholar
niolo, P. Bruylants (ed.), Monumenta Liturgica Piana 5, Libreria Editrice
Google Scholar
Vaticana 2010.
Google Scholar
Małaczyński F., Nowy rytuał dla Polski, Ruch Biblijny i Liturgiczny 4 (1963),
DOI: https://doi.org/10.21906/rbl.2939
Google Scholar
p. 211-219.
Google Scholar
Martinucci P., Manuale sacrarum caeremoniarum, in libros acto digestum, pars
Google Scholar
I-II, Roma 1911-1915.
Google Scholar
Milcarek P., De Sacramento Matrimonii . Krótkie objaśnienie obrzędów Sakramentu
Google Scholar
Małżeństwa w starszej formie rytu rzymskiego, Dębogóra 2019.
Google Scholar
Milcarek P., Małżeństwo, Chrzest i pogrzeb . Pierwsze posoborowe zmiany w Rytuale
Google Scholar
Rzymskim, Christianitas 55 (2014), p. 121-164.
Google Scholar
Nowak W., Akomodacja liturgii sakramentu małżeństwa nowego Rytuału Rzym-
Google Scholar
skiego Pawła VI do potrzeb diecezji polskich, Collectanea Theologica 47 (1977)
Google Scholar
no. 3, p. 181-186.
Google Scholar
Nowak W., Elementy Agendy Marcina Kromera w odnowionej liturgii sakramentu
Google Scholar
małżeństwa dostosowanej do zwyczajów diecezji polskich, Ruch Biblijny i Litur-
Google Scholar
giczny 32 (1979) no. 2-3, p. 149-156.
DOI: https://doi.org/10.1901/jeab.1979.32-149
Google Scholar
Nowowiejski A.J., Ceremonjał parafjalny . Przewodnik liturgiczny dla duchowień-
Google Scholar
stwa pasterstwem dusz zajętego, vol. 2, Płock 1912.
Google Scholar
Nowowiejski A.J., Wykład Liturgii Kościoła Katolickiego, vol. 3, Ząbki 2009-2010.
Google Scholar
Pietras D., Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego . Status prawny liturgii i wspólnot, Dębogóra 2021.
Google Scholar
Rocca G., Bilancio a quasi ventidue anni dall’istituzione . Una finestra aperta sull’attività dell’Ecclesia Dei, L’Osservatore Romano 107 (2010), p. 7.
Google Scholar
Rosset M., De Sacramento Matrimonii: Tractatus Dogmaticus, Moralis, Canonicus, Liturgicus et Judiciarius, vol. V, Sabaudia, 1895.
Google Scholar
Schenk W., Liturgia sakramentów świętych, vol. II, Towarzystwo Naukowe Kato- lickiego Uniwersytetu Lubelskiego 74, Lublin 1964.
Google Scholar
Soria Jiménez A., Los principios de interpretación del ‘Motu Proprio Summorum Pontificum’, Madrid 2014.
Google Scholar
Stevenson K., Nuptial Blessing: A Study of Christian Marriage Rites, London 1982. St. Louis-Sanchez A., The nuptial blessing: changes in the new law, Ottawa 2013, in: https://www.academia.edu/3024981/The_Nuptial_Blessing_Changes_in_
Google Scholar
the_New_Law [access 12.12.2022].
Google Scholar
Syczewski T., Problematyka liturgiczna w przygotowaniu do małżeństwa, Studia
Google Scholar
Teologiczne 11 (1993), p. 149-165.
Google Scholar
The Commentary on the Constitution and on the Instruction on the Sacred Liturgy,
Google Scholar
A. Bugnini, C. Braga (ed.), New York 1965.
Google Scholar
Toniolo A., Il ‘Rituale Romanum’ del 1952 nella collana ‘monumenta liturgica piana’,
Google Scholar
La Rivista Liturgica 95 (2008), p. 634-642.
Google Scholar
Triacca A.M., Matrimonio e verginità . Teologia e celebrazione per una pienezza
Google Scholar
di vita in Christo, M. Sodi, F. Attard (ed.), Monumenta Studia Instrumenta
Google Scholar
Liturgica 39, Libreria Editrice Vaticana 2005, p. 96-151.
Google Scholar
Van der Stappen J.F., Sacra Liturgia . Tractatus de administratione sacramentorum
Google Scholar
et de sacramentalibus, vol. IV, Mechliniae 1905.
Google Scholar
Vere P.J., Canon 36 . Liturgical Adaptations to the 1962 Roman Missal, in: Ro-
Google Scholar
man Replies and CLSA Advisory Opinions 2002, S. Pedone, J.I. Donlon (ed.), Washington 2002, p. 59-63.
Google Scholar
English
Język Polski
