Procedura ułaskawienia w polskim Kodeksie postępowania karnego

Oliwia Walas

doi:10.21697/mj.15636

Opublikowane: 2025-07-14

Nr 1 (2025)

Procedura ułaskawienia w polskim Kodeksie postępowania karnego

Oliwia Walas

"Młody Jurysta" Czasopismo Studentów i Doktorantów Wydziału Prawa i Administracji UKSW

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/mj.15636

Abstrakt

Artykuł przedstawia instytucję prawa łaski jako konstytucyjną prerogatywę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, mającą charakter osobisty i niewymagającą kontrasygnaty. Autorka omawia historyczne ukształtowanie tej instytucji w polskim porządku prawnym oraz jej ewolucję ustrojową i proceduralną. Szczegółowo scharakteryzowano obowiązujące regulacje konstytucyjne oraz przepisy kodeksu postępowania karnego, ze szczególnym uwzględnieniem roli sądu i Prokuratora Generalnego w procedurze ułaskawieniowej. Artykuł porównuje prawo łaski z instytucjami amnestii i abolicji, wskazując na jego indywidualny, uznaniowy charakter. Przedstawiono również warunki formalne wnoszenia i rozpoznawania próśb o ułaskawienie, zakres swobody decyzyjnej Prezydenta oraz funkcję prawa łaski jako wyrazu humanitaryzmu w systemie represji karnej.

Słowa kluczowe:

prawo łaski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, prerogatywa, procedura ułaskawienia, Kodeks postępowania karnego, Konstytucja, humanitaryzm, amnestia, abolicja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Walas, O. (2025). Procedura ułaskawienia w polskim Kodeksie postępowania karnego. "Młody Jurysta" Czasopismo Studentów I Doktorantów Wydziału Prawa I Administracji UKSW, (1), 84–107. https://doi.org/10.21697/mj.15636

Cited by / Share

Bibliografia

Balicki R., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. M. Haczkowska, Warszawa 2014
Google Scholar

Chorążewska A., Biłgorajski A., 5. Granice stadialne prawa łaski, czyli od kiedy Prezydent RP może to prawo zastosować? [w:] Stosowanie prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa prof. Andrzeja Matana, red. G. Łaszczyca, Warszawa 2024
Google Scholar

Czarny P., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, red. P. Tuleja, Warszawa 2023
Google Scholar

Filonik J., Ateńskie procesy o bezbożność do 399 r. p.n.e. – próba analizy, Meander 2014, Polska Akademia Nauk
Google Scholar

Grajewski J., Steinborn S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz aktualizowany do art. 425–673 Kodeksu postępowania karnego, red. L. K. Paprzycki, LEX/el. 2015
Google Scholar

Grajewski J., Steinborn S., Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz do art. 425–673, wyd. III, red. L. K. Paprzycki, Warszawa 2013
Google Scholar

Kubiak P., Damnatio ad bestias i inne kary wykonywane na arenie w antycznym Rzymie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014 DOI: https://doi.org/10.18778/7969-114-2
Google Scholar

Matras J., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, red. K. Dudka, Warszawa 2023
Google Scholar

Murzynowski A., Ułaskawienie w Polsce Ludowej, Warszawa 1965
Google Scholar

Rogoziński P., 2. Postępowanie w sprawie ułaskawienia w systemie postępowania karnego [w:] Instytucja ułaskawienia w prawie polskim, Warszawa 2009
Google Scholar

Rogoziński P., 3. Ułaskawienie w polskim prawie konstytucyjnym od 1989 r. [w:] Instytucja ułaskawienia w prawie polskim, Warszawa 2009
Google Scholar

Stefański R. A., Ułaskawienie w nowych uregulowaniach, Prokuratura i Prawo 9, 1997
Google Scholar

Sobiech J., Indywidualne oraz generalne aspekty prawa łaski w Polsce Ludowej w latach 1944–1956, Studia Prawnoustrojowe (65)
Google Scholar

Sobiech J., Prawo łaski w Rzeczypospolitej Polskiej okresu międzywojennego, Prawo i Więź nr 1 (31), wiosna 2020 DOI: https://doi.org/10.36128/priw.vi31.87
Google Scholar

Sychta K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Zagrodnik, Warszawa 2024
Google Scholar

Świecki D., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2013
Google Scholar

Świecki D., Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II. Art. 425–673, wyd. VII, Warszawa 2024
Google Scholar

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy 22.7.1952 r. (Dz.U. Nr 33 poz. 232)
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)
Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11.7.1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 60 poz. 571)
Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 19.3.1928 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 33 poz. 313)
Google Scholar

Ustawa z 17.3.1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 44, poz. 267 i nr 52, poz. 334)
Google Scholar

Ustawa z 26.3.1982 r. o Trybunale Stanu (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 762 z późn. zm.)
Google Scholar

Ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 46 z późn. zm.)
Google Scholar

Opinia SN z 1.12.2022 r., I KO 88/22, LEX nr 3561894
Google Scholar

Postanowienie SA w Krakowie z 22.07.2020 r., II AKo 86/20, LEX nr 3146635
Google Scholar

Postanowienie SA w Krakowie z 26.04.2007 r., II AKo 113/07, LEX nr 297303
Google Scholar

Postanowienie SN z 2.05.1975 r., II KO 5/75, OSP 1976, nr 4, poz. 73
Google Scholar

Postanowienie SN z 4.01.2024 r., I NSW 1268/23, LEX nr 3649906
Google Scholar

Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 31.05.2017 r., I KZP 4/17, LEX nr 2294441
Google Scholar

https://imperiumromanum.pl/ciekawostka/westalki-i-ich-sluzba/
Google Scholar

https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/1-2-2022/artykul/o-procesie-sadowym-w-starozytnych-atenach-v-i-iv-w.-p.n.e.-na-podstawie-wybranych-mow-demostenesa-ajschinesa-hyperejdesa-i-isajosa
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl/slowniki/humanitaryzm.html
Google Scholar

https://zpe.gov.pl/a/demokratyczne-ateny/D4xMyBA12?utm_source=chatgpt.com
Google Scholar