Święci władcy Słowian południowych

Jerzy Strzelczyk

doi:10.21697/sc.2019.26.2.3

Opublikowane: 2020-01-12

Tom 26 Nr 2 (2019)

Święci władcy Słowian południowych

Jerzy Strzelczyk

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2019.26.2.3

Abstrakt

The problem of the sanctity of rulers, lively discussed in science, especially in the times closer to us, due to the extent of the issue, was only signaled in the introductory part of the article. In the science to date, at least outside the Balkans, this question has been raised rather exceptionally and briefly. It deserves attention, however, since the phenomenon of the cult of the rulers, as far as medieval Slavdom is concerned, occurred in more developed forms (apart from the case of St. Wenceslas in Bohemia) only in Kievan Rus, during the period of Mongolian domination, and (again apart from the isolated and questionable case of Carantania) in two regions of southern Slavdom: to a modest extent in the early Bulgarian state and on a much larger scale in Serbia. The article depicts the development of the cult of the holy rulers in these countries, factors conducive to it, their importance in spiritual life, and political turmoil (especially after the conquest of the Ottoman Turks - the tradition of the Battle of Kosovo), also gives some examples of relevant hagiographic literature, mainly developed by the Serbs.

Inne teksty tego samego autora

Jerzy Strzelczyk, Mundus vult decipi. O fałszerstwach i mistyfikacjach w dziejach , Saeculum Christianum: Tom 2 Nr 30 (2023)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Strzelczyk, J. (2020). Święci władcy Słowian południowych. Saeculum Christianum, 26(2), 28–49. https://doi.org/10.21697/sc.2019.26.2.3

Cited by / Share

Bibliografia

-lecie bitwy na Kosowym Polu, red. K. Baczkowski, Kraków 1992.
Google Scholar

Angenendt A., Heilige und Reliquien. Die Geschichte ihres Kultes vom frühen Christentum bis zur Gegenwart, München 1994 (wyd. 2, 2007).
Google Scholar

Braun M., „Kosovo”. Die Schlacht auf dem Amselfelde in geschichtlicher und epischer Überlieferung, Leipzig 1937.
Google Scholar

Brzozowska Z. A., Leszka M. J., Maria Lekapene Empress of the Bulgarians. Neither a Saint nor a Malefactress, Łódź-Kraków 2017. DOI: https://doi.org/10.18778/8142-028-0
Google Scholar

Corbet P., Les saints Ottoniens. Sainteté dynastique, sainteté royale et sainteté féminine autour de l’an Mil, Sigmaringen 1986.
Google Scholar

Czamańska I., Leśny J., Bitwa na Kosowym Polu 1389, Poznań 2015.
Google Scholar

Dar słowa ze starej literatury serbskiej, wybór i oprac. A. E. Naumow, Łódź 1983.
Google Scholar

Dujčev I., Slawische Heilige in der byzantinischen Hagiographie, „Südost-Forschungen”, 1960, nr 19, s. 71-8.
Google Scholar

Eisler R., Die Legende vom heiligen Karantanenherzog Domitianus, „Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung”, 1907, nr 28, s. 52-116 DOI: https://doi.org/10.7767/miog.1907.28.jg.52
Google Scholar

Folz R., Les saintes reines du Moyen Age en Occident (VIe – XIIIe s.), Bruxelles 1992.
Google Scholar

Folz R., Les saints rois du Moyen Age en Occident (VIe – XIIIe s.), Bruxelles 1984.
Google Scholar

Frančić V., Jan Włodzimierz (Jovan Vladimir), w: Słownik Starożytności Słowiańskich, II, red. W. Kowalenko, G. Labuda, T. Lehr-Spławiński, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964, s. 318.
Google Scholar

Gieysztor A., Politische Heilige im hochmittelalterlichen Polen und Böhmen, w: Politik und Heiligenverehrung im Hochmittelalter, red. J. Petersohn, Sigmaringen 1994, s. 325-341 (przekład polski Święci polityczni w Polsce i Czechach w okresie pełnego średniowiecza, w: A. Gieysztor, Władza, symbole i rytuały, Warszawa 2016, s. 189-211).
Google Scholar

Glaser F., Domicianus dux. Eine historische Persönlichkeit aus der Zeit Karls des Großen, „Archäologie Österreichs“, 1993, nr 4/2, s. 21-22.
Google Scholar

Glaser F., Eine Marmorinschrift aus der Zeit Karls des Großen in Millstatt, „Carinthia”, 1993, nr I.183, s. 303-318.
Google Scholar

Górski K., Le naissance des etats et le “roi-saint”. Problème de l’idéologie féodale, w: L’Europe aux IXe – XIe s. Aux origines des Etats nationaux, Varsovie 1968, s. 425-432.
Google Scholar

Graus F., Volk, Herrscher und Heiliger im Reich der Merowinger. Studien zur Hagiographie der Merowingerzeit, Praha 1965.
Google Scholar

Hafner S., Serbisches Mittelalter. Altserbische Herrscherbiographien, 1: Stefan Nemanja nach den Viten des hl. Sava und Stefan des Erstgekrönten, 2: Danilo II. und sein Schüler. Die Königsbiogaphien („Slavische Geschichtsschreiber”, 1962, nr 2; 1976, nr 9).
Google Scholar

Hafner S., Studien zur altserbischen dynastischen Historiographie, München 1964.
Google Scholar

Hoffmann E., Die heiligen Könige bei den Angelsachsen und den skandinavischen Völkern. Königsheiliger und Königshaus, Neumünster 1975.
Google Scholar

Kahl H.D., Der Millstätter Domitian. Abklopfen einer problematischen Klosterüberlieferung zur Missionierung der Alpenslawen Oberkärntens, Stuttgart 1999.
Google Scholar

Kämpfer F., Der Kult des heiligen Serbenfürsten Lazar. Textinterpretationen zur Ideologiegeschichte des Spätmittelalters, „Südost-Forschungen”, 1972, nr 31, s. 81-139.
Google Scholar

Kämpfer F., Herrscher, Stifter, Heiliger. Politische Heiligenkulte bei den orthodoxen Südslaven, w: Politik und Heiligenverehrung im Hochmittelalter, red. J. Petersohn, Sigmaringen 1994, s. 423-445.
Google Scholar

Kämpfer F., Nationalheilige in der Geschichte der Serben, „Forschungen zur osteuropäischen Geschichte”, 1973, nr 20, s. 7-22.
Google Scholar

Klaniczay G., Holy Rulers and Blessed Princesses. Dynastic Cult in Medieval Central Europe, Cambridge 2002.
Google Scholar

Leśny J., Żywoty św. Symeona [Stefana Nemanji], w: Słownik Starożytności Słowiańskich, VII, 1, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982, s. 321-323.
Google Scholar

Leśny J., Żywoty św. Sawy, w: Słownik Starożytności Słowiańskich, VII, 1, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982, s. 318-321.
Google Scholar

Leśny J., Historia Królestwa Słowian, czyli Latopis Popa Duklanina, Warszawa 1988.
Google Scholar

Leśny J., Stefan Zawida, syn Urosza I – ojcem Stefana Nemani, „Roczniki Historyczne”, 54/1988, s. 63-74.
Google Scholar

Leśny J., Studia nad początkami serbskiej monarchii Nemaniczów (połowa XI – koniec XII w.), Wrocław 1989.
Google Scholar

Leśny J., Żywot Jana Włodzimierza, w: Słownik Starożytności Słowiańskich, VII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982, s. 301-302.
Google Scholar

Leszka M. J., Symeon I Wielki a Bizancjum. Z dziejów stosunków bułgarsko-bizantyńskich w latach 893-927, Łódź 2013. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-814-1
Google Scholar

Lis I., Święci w kulturze duchowej i ideologii Słowian prawosławnych w średniowieczu (do XV w.), Kraków 2004.
Google Scholar

Mihaljčić R., Lazar Hrbeljanović. Istorija – kult – predanje, Beograd 1984.
Google Scholar

Mihaljčić R., The Battle of Kosovo in History and Popular Tradition, Belgrade 1989.
Google Scholar

Nikolasch F., Die Entwicklung der Legende des Domitian von Millstatt, w: Symposium zur Geschichte von Millstatt und Kärtnten, red. F. Nicolasch, Millstatt 1993, s. 29-58.
Google Scholar

Nikolasch F., Domitian von Millstatt – eine Erfindung des 12. Jahrhunderts?, „Carinthia”, 1990, nr I.180, s. 235-253.
Google Scholar

Pac G., Ograniczenia żeńskiej świętości królewskiej we wczesnym średniowieczu, „Przegląd Historyczny”, 2018, nr 3, s. 439-455.
Google Scholar

Pac G., Problem świętości władców we wczesnym i pełnym średniowieczu – przypadek Polski na tle europejskim, „Historia Slavorum Occidentis”, 2016, nr 2(11), s. 90-121. DOI: https://doi.org/10.15804/hso160204
Google Scholar

Piotr I święty car bułgarski (ok. 912-969). Maria Lekapena caryca bułgarska (ok. 912-?963), red. Z. A. Brzozowska, M. Lesza, K. Marinow, Kraków 2019.
Google Scholar

Politik und Heiligenverehrung im Hochmittelalter, red. J. Petersohn, Sigmaringen 1994.
Google Scholar

Ridyard S. J. , The royal saints of Anglo-Saxon England, Cambridge 1988. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511560187
Google Scholar

Rollason D. W., The cults of murdered royal saints in Anglo-Saxon England, „Anglo-Saxon England”, 1983, nr 11, s. 1-22. DOI: https://doi.org/10.1017/S0263675100002544
Google Scholar

Schimmelpfennig B., Heilige Päpste – päpstliche Kanonisationspolitik, w: Politik und Heiligenverehrung im Hochmittelalter, red. J. Petersohn, Sigmaringen 1994, s. 73-100.
Google Scholar

Šuica M., Bitwa na Kosowym Polu w 1389 r. U źródeł serbskiej tożsamości narodowej, w: Wojna, pamięć, tożsamość. O bitwach i mitach bitewnych, red. J. M. Piskorski, Warszawa 2012, s. 293-316, 406-409.
Google Scholar

Swoboda W., Piotr [syn Symeona], w: Słownik Starożytności Słowiańskich, IV, 1, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 108-109.
Google Scholar

Swoboda W., Piotr, w: Słownik Starożytności Słowiańskich, IV, cz. 1, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 109.
Google Scholar

Swoboda W., Symeon, w: Słownik Starożytności Słowiańskich, V, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, s. 504-506.
Google Scholar

Wasilewski T., Stefan Nemanja, w: Słownik Starożytności Słowiańskich, V, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, s. 414-415.
Google Scholar

Hawkesworth C., Voices in the Shadows. Women and Verbal Art in Serbia and Bosnia, Budapest 2000. DOI: https://doi.org/10.7829/j.ctv1z7kj0f
Google Scholar

Brzozowska Z., Twórczość literacka kobiet w średniowiecznej Serbii (XIII-XV w.), „Vade Nobiscum”, 2011, nr 7, s. 41-49.
Google Scholar

Strzelczyk J., Pióro w wątłych dłoniach. O twórczości kobiet w dawnych wiekach, t. 3: Różnorodność (od Agnieszki Blannbekin do Małgorzaty z Nawarry), Warszawa 2017.
Google Scholar