Moralność działalności politycznej w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Janusz Szulist

doi:10.26142/stgd-2025-002

Opublikowane: 15-12-2025

Tom 56 (2025)

Moralność działalności politycznej w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Janusz Szulist

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2025-002

Abstrakt

Artykuł wskazuje na moralność w działalności politycznej na podstawie nauczania Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Niemiecki papież kontynuuje nauczanie swoich poprzedników, podkreślając znaczenie współdziałania rozumu i wiary oraz ukazując pozytywne znaczenie religii w państwie. Przyjęcie postulatów moralności chrześcijańskiej wyznacza ludzki charakter struktur społecznych. Polityka rozumiana jako walka o władzę jest domeną wiernych świeckich. W teologii Ratzingerowskiej zakładana jest owartość rozumu na wiarę w celu holistycznego oglądu rzeczywistości, jak też doboru najwłaściwszych środków, by spełniać postulaty dobra wspólnego, co jest przecież sensem istnienia państwa jako wspólnoty politycznej. W ramach polityki może być urzeczywistniany Logos jako odwieczna wola Boga, wyznaczająca ramy integralnego rozwoju. Racjonalizm moralny – realizowany na niezmiennym fundamencie etycznym – chroni systemy społeczne i polityczne przed dominacją pozytywizmu prawnego, programową eliminacją religii ze sfery publicznej oraz przewagą ideologii generujących redukcjonistyczne koncepcje człowieka i świata. Powyżej wskazane czynniki kwestionują holistyczny charakter prawa naturalnego jako podstawy dla wartości takich jak sprawiedliwość i pokój, wyznaczających moralny fundament działalności politycznej, ukierunkowanej na rozwój.

Słowa kluczowe:

polityka, racjonalizm moralny, wiara, rozum, logos, prawo naturalne, ideologie, pozytywizm prawny

Inne teksty tego samego autora

Janusz Szulist, Początek transformacji ustrojowej w Polsce na łamach polskiego wydania „L’Osservatore Romano” , Studia Gdańskie: Tom 45 (2019)
Janusz Szulist, Jarosław Babiński, Pojednanie jako kategoria społeczna w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI , Studia Gdańskie: Tom 49 (2021)
Janusz Szulist, Zasada prawdy w nauczaniu społecznym Benedykta XVI , Studia Gdańskie: Tom 42 (2018)

Podobne artykuły

1 2 3 > >>

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szulist, J. (2025). Moralność działalności politycznej w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Studia Gdańskie, 56, 18–31. https://doi.org/10.26142/stgd-2025-002

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bauman, Z. 1991. Ideologia. W: A. Kojder i in. (red.), Encyklopedia socjologii, T. 1. Warszawa: Oficyna Naukowa, 297–301.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2006a. Jak naprawić demokrację? L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 27(9–10), 34–35.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2006b. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju (2006), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/peace/documents/hf_ben-xvi_mes_20051213_xxxix-world-day-peace.html (20.07.2025).
Google Scholar

Benedykt XVI. 2006c. Trzeba budować pokój oparty na prawdzie. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 27(4), 20–23.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007a. Encyklika „Spe salvi”. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007b. Katolicy winni w sposób szczególny służyć wspólnemu dobru narodu. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(7–8), 16–17.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007c. Kościół liczy na świadectwo chrześcijan w życiu politycznym. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(12), 15–16.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007d. Miłość bliźniego i sprawiedliwość w stosunkach międzynarodowych i międzypaństwowych. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(7–8), 5–7.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007e. Niezbywalna wartość naturalnego prawa moralnego. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(12), 18–19.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007f. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju (2007), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/peace/documents/hf_ben-xvi_mes_20061208_xl-world-day-peace.html (20.07.2025).
Google Scholar

Benedykt XVI. 2007g. Wartości uniwersalne ukształtowane przez chrześcijaństwo są duszą Europy. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(6), 34–35.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2008a. Brońmy razem życia i wolności religijnej w świecie. L’Osservatore Ro-mano (wyd. pol.), 29(5), 52–53.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2008b. Prawa człowieka są wyrazem sprawiedliwości. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 29(5), 55–58.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2010a. Osoba ludzka i dobro wspólne w centrum zarządzania sprawami pu-blicznymi. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 31(3–4), 11–12.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2010b. Prawa uzyskiwane przez migrantów wiążą się z obowiązkami. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 31(8–9), 27–28.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2010c. Przemówienie w Parlamencie Brytyjskim (17.09.2010), https://www.ekai.pl/dokumenty/przemowienie-benedykta-xvi-w-parlamencie-brytyjskim-o-miejscu-religii-w-procesie-politycznym-17-wrzesnia-2010-r/ (26.06.2025).
Google Scholar

Benedykt XVI. 2010d. Trzy sposoby propagowania prawdy moralnej w życiu publicznym. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 31(8–9), 10–11.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2011a. Bądźcie promotorami współpracy, solidarności i humanizmu. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 32(5), 18–19.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2011b. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju (2011), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/peace/documents/hf_ben-xvi_mes_20101208_xliv-world-day-peace.html (21.07.2025).
Google Scholar

Benedykt XVI. 2011c. Prawo do wolności religijnej jest pierwszym z praw. L’Osservatore Ro-mano (wyd. pol.), 32(2), 39–43.
Google Scholar

Benedykt XVI. 2011d. Przemówienie w Bundestagu (22.09.2011), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/speeches/2011/september/documents/hf_ben-xvi_spe_20110922_reichstag-berlin.html (26.06.2025).
Google Scholar

Benedykt XVI. 2011e. Sprawiedliwy i pokojowy ład społeczny w świecie jest możliwy i nieo-dzowny. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 32(2), 21–23.
Google Scholar

Bertone, T. 2007. Człowiek drogą Kościoła. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(7–8), 53–57.
Google Scholar

Dziwisz, S. 2009. Misja Kościoła w Europie Środkowowschodniej 20 lat po upadku systemu komunistycznego (1989–2009). L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 30(4), 47–49.
Google Scholar

Franciszek. 2020. Encyklika „Fratelli tutti”. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Góźdź, K. 2011. Chrystologia Logosu według Josepha Ratzingera. Teologia w Polsce, 5 (2), 237–247.
Google Scholar

Góźdź, K. 2013. Logosowy charakter wiary według Josepha Ratzingera – Benedykta XVI. Polonia Sacra, 17(2), 43–52.
Google Scholar

Guerriero, E. 2018. Świadek prawdy. Biografia Benedykta XVI, tłum. J. Tomaszek. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Hervada, X. 2011. Prawo naturalne. Wprowadzenie, tłum. A. Dorabialska. Kraków: Petrus.
Google Scholar

Jan Paweł II. 1991. Encyklika „Centesimus annus”. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Jan Paweł II. 1995. Encyklika „Evangelium vitae”. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Kowalczyk, J. 2007. Solidaryzujemy się z wszystkimi w trosce o dobro człowieka. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 28(3), 55–56.
Google Scholar

Machinek, M. 2007. Kard. Joseph Ratzinger – w poszukiwaniu pokoju. Forum Teologiczne, 8, 133–148.
Google Scholar

Mastej, J. 2024. Jezus jest Sensem. Fundamentalna chrystologia sensu inspirowana twórczo-ścią Josepha Ratzingera. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Mering, W. 1993. Wstęp do filozofii, Pelplin: Bernardinum.
Google Scholar

Radomski, G. 2022. Idee polityczne. Rozważania dotyczące delimitacji pojęć i metod badaw-czych. W: W. Cichosz, J. Szulist, J.J. Woźniak (red.), Wiara a ideologia. Joseph Ratzinger – Benedykt XVI wobec wyzwań współczesności. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, 127–141.
Google Scholar

Ratzinger, J. 1996. Wprowadzenie w chrześcijaństwo, tłum. Z. Włodkowa. Kraków: Znak.
Google Scholar

Ratzinger, J. 2001. Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach. Z kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Peter Seewald, tłum. G. Sowiński. Kraków: Znak.
Google Scholar

Ratzinger, J. 2005a. Europa Benedykta w kryzysie kultur, tłum. W. Dzieża. Częstochowa: Świę-ty Paweł.
Google Scholar

Ratzinger, J. 2005b. Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik. Kielce: Jedność.
Google Scholar

Ratzinger, J. 2005c. Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum. R. Zajączkowski. Kielce: Jedność; Herder.
Google Scholar

Ratzinger, J. 2013. Raport o stanie wiary. Rozmowa Vittorio Messori’ego przeprowadzona z ks. kardynałem Josephem Ratzingerem – prefektem Kongregacji Nauki Wiary – obecnym papie-żem Benedyktem XVI, tłum. Z. Oryszyn. Marki: Michalineum.
Google Scholar

Ratzinger, J. 2018. Co jest spoiwem świata? Przedpolityczne podstawy moralne państwa libe-ralnego. W: J. Ratzinger/Benedykt XVI, P. Azzaro, C. Grandos (red.) Uwolnić wolność. Wiara a polityka w trzecim tysiącleciu, (Teksty wybrane – J. Ratzinger/Benedykt XVI; 5). Lublin: Fundacja Rozwoju KUL, 152–162.
Google Scholar

Re, G.B. 2011. Jan Paweł II, Europa i korzenie chrześcijańskie. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 32(8-9), 51–53.
Google Scholar

Sobór Watykański II. 2002. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. W: Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Nowe tłumaczenie. Poznań: Pallotti-num, 526–606.
Google Scholar

Szacka, B. 2008. Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Szulist, J. 2016. Teologia państwa w pismach Josepha Ratzingera (Benedykta XVI). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Szulist, J. 2021. Prawo naturalne w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Pelplin: Bernardinum.
Google Scholar

Świątek, J. 2008. Demokracja w nauczaniu papieży, Człowiek w Kulturze, 20, 85–100. https://www.czlowiekwkulturze.pl/index.php?option=com_phocadownload&view=category&id=11&Itemid=275&lang=pl.
Google Scholar

Wolska, B., Pąkciński, M. 2012. Tabu i wstyd w literaturze i kulturze. Napis, 18, 3–7. https://rcin.org.pl/dlibra/publication/64961/edition/53869/content.
Google Scholar