CZY POLSKA PSYCHOLOGIA MA SWOJĄ HISTORIĘ? RÓŻNE OBLICZA HISTORII PSYCHOLOGII

WŁODZISŁAW ZEIDLER

doi:10.21697/sp.2016.16.1.01

Published : 2016-02-16

Vol 1 No 16 (2016)

Does history of Polish psychology exist? Multiple facets of the history of psychology

WŁODZISŁAW ZEIDLER

DOI: https://doi.org/10.21697/sp.2016.16.1.01

Section: Commentaries

Abstract

The reason for the question in the title is that during the First World War, Poland was not an independent country so there was no official Polish psychology contribution in the war effort. Nevertheless, psychology was allowed to be developed at two universities (Cracow and Lvov) as an academic discipline. On the other hand, in the areas under Russian jurisdiction the development of psychology started as a practical discipline (organization of psychologists – Polish Psychological Society, care for children with special needs – Szyc, Grzegorzewska). In the areas that would soon become Polish again, as early as at the beginning of the 20th century, psychology was being developed in Polish language and it served exclusively peaceful purposes (education, manufacturing) for the future independent state. That means, that as opposed to other “European psychologies” before and after the First World War, Polish psychology did exist and was developed strictly for peaceful purposes.

Keywords

history of psychology and their models ; history of psychological thought ; empirical and experimental psychology ; psychology in religious and ideological contexts ; record and interpretation ; brentanism in Austrian-Hungarian monarchy

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Polish)
PDF

Zasady cytowania

ZEIDLER, W. (2016). Does history of Polish psychology exist? Multiple facets of the history of psychology. Studia Psychologica: Theoria Et Praxis, 1(16), 5–21. https://doi.org/10.21697/sp.2016.16.1.01

Altmetric indicators

References

Antonelli, M. (2011). Die Deskriptive Psychologie von Anton Marty. Wege und Abwege eines Brentano-Schülers. W: M. Antonelli, J.C. Marek (red.), Anton Marty, Deskriptive Psychologie (s. 11–83). Würzburg: Verlag Königshausen & Neumann.

Antonelli, M., Marek, J.C. (red.). (2011). Anton Marty. Deskriptive Psychologie. Würzburg: Verlag Königshausen & Neumann.

Baumgarten, F. (1927). Kłamstwo dzieci i młodzieży. Warszawa: „Nasza Księgarnia” Spółki Akc. Związku Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.

Baumgarten, F. (1928). Die Berufseignungsprüfung. Theorie und Praxis. München: Oldenbourg. [Wydanie polskie: Baumgarten, F. (1930). Badanie uzdolnień zawodowych. Lwów–Warszawa: Książnica–Atlas].

Benetka, G. (1995). Psychologie in Wien. Wiedeń: WUV-Universitätsverlag.

Benetka, G. (2009). Wiedeński Instytut Psychologii w okresie międzywojennym. Studia Psychologica, 9, 167–178.

Brentano, F. (1999). Psychologia z empirycznego punktu widzenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Przekład i wstęp Włodzimierz Galewicz.

Brett, G.S. (1969). Historia Psychologii (opr. R.S. Peters). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Celińska, K. (2009). Powstanie i początki działalności Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. W: W. Zeidler (red.), Psychologia europejska w okresie międzywojennym (s. 61–76). Warszawa: VIZJA PRESS & IT.

Daub, E. (1996). Franziska Baumgarten: Eine Frau zwischen akademischer und praktischer Psychologie. Frankfurt am Main: Peter Lang.

Daub, E. (2011). Franziska Baumgarten-Tramer: Für die Wissenschaftlichkeit praktischer Psychologie. W: S. Volkmann-Raue, H.E. Lück (red.), Bedeutende Psychologinen des 20. Jahrhunderts (s. 223–234). Wiesbaden: Springer VS Verlag für Sozialwissenschaften. (Tł. na polski: Daub, E. (2015). Franziska

Baumgarten-Tramer: o naukowość psychologii praktycznej. W: S. Volkmann-Raue, H.E. Lück (red.), Najwybitniejsze kobiety w psychologii XX wieku (s. 269–282), (tł. W. Zeidler). Sopot: GWP.

Dessoir, M. (1902/reprint 1964). Geschichte der Neueren Deutschen Psychologie. Amsterdam: Verlag E.J. Bonset.

Ebbinghaus, H. (1910). Abriss der Psychologie. Leipzig: Verlag von Veit & Comp.

Feigel, H. (1962). Philosophical Embarrassment of Psychology. Psychologische Beiträge, 6(3–4), 340–364.

Fischer, F. (1961). Griff nach der Weltmacht. Die Kriegszielpolitik des kaiserlichen Deutschland 1914/1918. Düsseldorf: Droste.

Galewicz, W. (1999). Brentana anatomia życia psychicznego. W: F. Brentano, Psychologia z empirycznego punktu widzenia (s. 13–65). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gołąb, A. (2015). Alina Szemińska: niedoceniona odkrywczyni. W: S. Volkmann- Raue, H.E. Lück (red.), Najwybitniejsze kobiety w psychologii XX wieku (s. 363–385). Sopot: GWP.

Heinrich, W. (1988). U podstaw psychologii i inne pisma. Warszawa: PWN.

Herrmann, Th., Zeidler, W. (red.). (2012). Psychologen in autoritären Systemen. Frankfurt am Main: Peter Lang.

Herzfeld, H. (1991). Erster Weltkrieg und Friede von Versailles. W: G. Mann (red.), Propyläen Weltgeschichte. IX (s. 75–127). Berlin, Frankfurt am Main: Propyläen Verlag.

Hildebrandt, H., Scheerer, E. (1990). Einleitung. W: H. Hildebrandt, E. Scheerer (red.), H. Münsterberg: Frühe Schriften zur Psychologie (s. 11–48). Berlin, New York: Springer-Verlag.

Hoeres, P. (2004). Krieg der Philosophen. Die deutsche und britische Philosophie im Ersten Weltkrieg. Paderborn, München, Wien, Zürich: Verlag Ferdinand Schöningh.

Hryniewiecka, A. (2015). Maria Grzegorzewska: psychologia wobec niepełnosprawności. W: S. Volkmann-Raue, H.E. Lück (red.), Najwybitniejsze kobiety w psychologii XX wieku (s. 341–362). Sopot: GWP.

Hunt, M. (2007). The Story of Psychology. New York: AnchorBooks.

Izdebski, P. (2015). Józefa Joteyko: testy psychologiczne. W: S. Volkmann-Raue, H.E. Lück (red.), Najwybitniejsze kobiety w psychologii XX wieku (s. 321–340). Sopot: GWP.

Köhler, W. (1958). Dynamische Zusammenhänge in der Psychologie (org. ang. Dynamics in Psychology – 1940). Bern, Stuttgart: Verlag Hans Huber.

Köhne, J.B. (2014). Papierne Psychen. Zur Psychographie des Frontsoldaten nach Paul Plaut. W: U. Heikaus, J.B. Köhne (red.), Krieg! Juden zwischen den Fronten 1914–1918 (s. 65–104). München: Jüdisches Museum München.

Leonhard, J. (2014). Die Büchse der Pandora. Geschichte des Ersten Weltkrieges. München: Verlag C.H. Beck.

Linz, J.J. (2009). Totalitäre und autoritäre Regime. Potsdam: WeltTrends.

Lück, H. (2008). Historia Psychologii: orientacje, szkoły, kierunki rozwoju. Warszawa: VIZJA PRESS & IT.

Martynkiewicz, W. (2009). Salon Deutschland. Geist und Macht 1900–1945. Berlin: Aufbau Verlag.

Panczyk, P., Zeidler, W. (2011). Jak powstawała polska naukowa terminologia psychologiczna: koncepcja abstrakcji Kazimierza Twardowskiego. W: W. Zeidler, H. Lück (red.), Psychologia europejska w okresie międzywojennym: sylwetki, osiągnięcia, przykłady (s. 245–270). Warszawa: VIZJA PRESS & IT.

Ratajczak, Z. (2011). Nauka Pawłowa a polska psychologia. W: T. Rzepa, C. W. Domański (red.), Na drogach i bezdrożach historii psychologii (s. 205–228). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Roback, A. (1970). Weltgeschichte der Psychologie und Psychiatrie. Olten und Freiburg im Breisgau: Walter Verlag (tł. K. Thiele-Dohrmann). Org.: History of Psychology and Psychiatry (1961).

Rzepa, T. (1997). Psychologia w szkole lwowsko-warszawskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rzepa, T. (2013). W poszukiwaniu ideologicznego piętna. W: T. Rzepa, C. W. Domański (red.), Na drogach i bezdrożach historii psychologii (s. 193–208). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Rzepa, T., Dobroczyński, B. (2009). Historia polskiej myśli psychologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Scheerer, E. (1989). Kämpfer des Wortes: Die Ideologie deutschen Psychologen im Ersten Weltkrieg und ihr Einfluß auf die Psychologie der Weimarer Zeit. Psychologie und Geschichte, 1(3), 12–22.

Schultz D.P., Schultz, S.E. (2008). Historia współczesnej psychologii. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Sprawozdanie (1908). Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa badań nad dziećmi. Warszawa: Drukarnia Naukowa.

Stachowski, R. (2000). Historia współczesnej myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Stachowski, R. (2011). Pierwszy polski kwestionariusz psychologiczny. W: W. Zeidler (red.), Kwestionariusze w psychologii. Postępy, zastosowania, problemy (s. 139–160). Warszawa: VIZJA PRESS & IT.

Tatarkiewicz W. (2001), Historia Filozofii, T. III. Filozofia XIX wieku i współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wundt, W. (1913). Die Psychologie im Kampf ums Dasein. Leipzig: Kröner. Wundt, W. (1915). Die Nationen und ihre Philosophie. Ein Kapitel zum Weltkrieg. Leipzig: Alfred Kröner Verlag.

Zeidler, W. (2003). O różnych sposobach uprawiania historii psychologii. Edukacja Humanistyczna, 1–2, 49–63.

Zeidler, W. (red.). (2009). Psychologia europejska w okresie międzywojennym. Warszawa: VIZJA PRESS & IT.

Zeidler, W. (2011). Kwestionariusze w psychologii: kierunki rozwoju i pierwsze filiacje teoretyczne. W: W. Zeidler (red.), Kwestionariusze w psychologii. Postępy, zastosowania, problemy (s. 15–78). Warszawa: VIZJA PRESS & IT.

Zeidler, W., Lück, H. (red.). (2011). Psychologia europejska w okresie międzywojennym. Sylwetki, osiągnięcia, problemy. Warszawa: VIZJA PRESS & IT.