Polska adaptacja narzędzia do badania subiektywnej witalności w ujęciu Ryana i Fredericka

Karolina Mudło-Głagolska

Published: 2022-04-11

Vol. 20 No. 1 (2020)

Polska adaptacja narzędzia do badania subiektywnej witalności w ujęciu Ryana i Fredericka

Karolina Mudło-Głagolska

Abstract

W ostatnich latach zwraca się uwagę na fenomenologiczną jakość witalności. Konstrukt subiektywnej witalności jako marker dobrostanu psychicznego ma tę nad nim przewagę, że jest bardziej dostępny w doświadczeniu fenomenologicznym, jest niezależny od zewnętrznych kryteriów dobrostanu, takich jak obiektywny sukces, zdrowie, wsparcie czy osiągnięcia i wykracza znaczeniowo poznane dotychczas w Polsce konstrukty, takie jak afekt pozytywny, zaangażowanie w pracę, flowczy satysfakcja z życia. Dotąd możliwość oceny subiektywnej witalności była ograniczona, zatem aby wypełnić tę lukę przetestowano trafność i rzetelność polskiej wersji Skali Subiektywnej Witalności(Ryan i Frederick 1997), która pozwala na ocenę subiektywnej witalności na poziomie cechy. W próbie 709 osób badanych oceniono trafność czynnikową trzech wersji: 7-, 6- i 5-pozycyjnej (Kawabata i in. 2017) w języku polskim. Najlepszym dopasowaniem modelu do danych cechowała się wersja 5-pozycyjna. Analiza wartości współczynnika αCronbacha (0,80-0,89 w zależności od wersji skali i próby) i mocy dyskryminacyjnej pozycji wykazały, że skalę można uznać za rzetelną. Przetestowano trafność w aspekcie zbieżnym i różnicowym na podstawie zależności subiektywnej witalności z wymiarami zmęczenia przewlekłego, negatywnym i pozytywnym afektem, satysfakcją z życia i witalnością w innej konceptualizacji, liczbą godzin poświęcanych na zajęcia rekreacyjne oraz zaspokojeniem potrzeb psychologicznych w ogóle oraz w odniesieniu do pracy w trzech grupach osób badanych – pracowników, studentów i sportowców. Analiza różnic międzygrupowych przeprowadzona w próbie 40 osób cierpiących na dyskopatię i dobranej grupy kontrolnej wykazała, że osoby chore i zdrowe somatycznie różniły się istotnie wynikiem subiektywnej witalności. Wartości RMSEA i χ²/dfodbiegały od oczekiwanych, świadcząc o niedopasowaniu modelu do danych. Jednak mając na uwadze pozostałe wyniki oraz te uzyskane przez innych badaczy należy uznać Skalę Subiektywnej Witalnościjako narzędzie trafne i rzetelne. Zalecane jest stosowanie 5-pozycyjnej wersji Skali Subiektywnej witalności.

Download files

Citation rules

Mudło-Głagolska, K. (2022). Polska adaptacja narzędzia do badania subiektywnej witalności w ujęciu Ryana i Fredericka. Studia Psychologica: Theoria Et Praxis, 20(1), 21–40. Retrieved from https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/sp/article/view/6293

Cited by / Share

References

Adie, J. W., Duda, J. L., Ntoumanis, N. (2012). Perceived coach-autonomy support, basic need satisfaction and the well-and ill-being of elite youth soccer players: A longitudinal investigation. Psychology of Sport and Exercise, 13(1), 51–59.
Akaike, H. (1987). Factor analysis and AIC. W Selected papers of hirotugu akaike (s. 371–386). Springer.
Arkes, H. R., Herren, L. T., Isen, A. M. (1988). The role of potential loss in the influence of affect on risk-taking behavior. Organizational behavior and human decision processes, 42(2), 181–193.
Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological bulletin, 107(2), 238.
Benyamini, Y., Idler, E. L., Leventhal, H., Leventhal, E. A. (2000). Positive affect and function as influences on self-assessments of health: Expanding our view beyond illness and disability. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 55(2), P107–P116.
Bostic, T. J., Rubio, D. M., Hood, M. (2000). A validation of the subjective vitality scale using structural equation modeling. Social Indicators Research, 52(3), 313–324.
Brzozowski, P., Watson, D. B., Clark, L. A. (2010). Skala uczuć pozytywnych i negatywnych SUPIN: polska adaptacja skali PANAS Davida Watsona i Lee Ann Clark: Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Cohen, S., Alper, C. M., Doyle, W. J., Treanor, J. J., Turner, R. B. (2006). Positive emotional style predicts resistance to illness after experimental exposure to rhinovirus or influenza A virus. Psychosomatic medicine, 68(6), 809–815.
Dawes, H., Collett, J., Meaney, A., Duda, J., Sackley, C., Wade, D., … Izadi, H. (2014). Delayed recovery of leg fatigue symptoms following a maximal exercise session in people with multiple sclerosis. Neurorehabilitation and neural repair, 28(2), 139–148.
Deci, E. L., Ryan, R. M. (1985). The general causality orientations scale: Self-determination in personality. Journal of research in personality, 19(2), 109–134.
Deci, E. L., Ryan, R. M. (2000). The „What” and „Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
Deci, E. L., Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian psychology/Psychologie canadienne, 49(3), 182.
Gagné, M. (2003). The role of autonomy support and autonomy orientation in prosocial behavior engagement. Motivation and emotion, 27(3), 199–223.
Goldbeck, F., Hautzinger, M., Wolkenstein, L. (2019). Validation of the German Version of the Subjective Vitality Scale-a Cross-Sectional Study and a Randomized Controlled Trial. Journal of Well-Being Assessment, 1–21.
Gumz, A., Kästner, D., Raczka, K. A., Weigel, A., Osen, B., Rose, M., … Karacic, M. (2015). Aggregating factors of the change process in the treatment of anorexia nervosa. Eating behaviors, 19, 81–85.
Gunnell, K. E., Crocker, P. R., Mack, D. E., Wilson, P. M., Zumbo, B. D. (2014). Goal contents, motivation, psychological need satisfaction, well-being and physical activity: A test of self-determination theory over 6 months. Psychology of Sport and Exercise, 15(1), 19–29.
Hornowska, E. (2018). Testy psychologiczne: Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe ,,Scholar".
Huta, V. (2015). The complementary roles of eudaimonia and hedonia and how they can be pursued in practice. Positive psychology in practice: Promoting human flourishing in work, health, education, and everyday life, 159–182.
Huta, V., Waterman, A. S. (2014). Eudaimonia and its distinction from hedonia: Developing a classification and terminology for understanding conceptual and operational definitions. Journal of Happiness Studies, 15(6), 1425–1456.
Iso-Ahola, S. E. (1980). The social psychology of leisure and recreation. William C Brown Pub.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego ….
Kasser, T., Cohn, S., Kanner, A. D., Ryan, R. M. (2007). Some costs of American corporate capitalism: A psychological exploration of value and goal conflicts. Psychological Inquiry, 18(1), 1–22.
Kawabata, M., Yamazaki, F., Guo, D. W., Chatzisarantis, N. L. D. (2017). Advancement of the Subjective Vitality Scale: Examination of alternative measurement models for Japanese and Singaporeans. Scandinavian journal of medicine science in sports, 27(12), 1793–1800.
Kenyon, M., Young, F., Mufti, G. J., Pagliuca, A., Lim, Z., Ream, E. (2015). Life coaching following haematopoietic stem cell transplantation: A mixed‐method investigation of feasibility and acceptability. European journal of cancer care, 24(4), 531–541.
Makowiec-Dąbrowska, T., Koszada-Włodarczyk, W. (2006). Przydatność kwestionariusza CIS-20R do badania zmęczenia przewlekłego. Medycyna Pracy, 57(4), 335–345.
Nix, G. A., Ryan, R. M., Manly, J. B., Deci, E. L. (1999). Revitalization through self-regulation: The effects of autonomous and controlled motivation on happiness and vitality. Journal of experimental social psychology, 35(3), 266–284.
Polk, D. E., Cohen, S., Doyle, W. J., Skoner, D. P., Kirschbaum, C. (2005). State and trait affect as predictors of salivary cortisol in healthy adults. Psychoneuroendocrinology, 30(3), 261–272.
Reis, H. T., Sheldon, K. M., Gable, S. L., Roscoe, J., Ryan, R. M. (2000). Daily Well-Being: The Role of Autonomy, Competence, and Relatedness. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(4), 419–435.
Rizzolatti, G., Sinigaglia, C. (2016). The mirror mechanism: A basic principle of brain function. Nature Reviews Neuroscience, 17(12), 757.
Rouse, P. C., Van Zanten, J. J. V., Ntoumanis, N., Metsios, G. S., Yu, C., Kitas, G. D., Duda, J. L. (2015). Measuring the positive psychological well-being of people with rheumatoid arthritis: A cross-sectional validation of the subjective vitality scale. Arthritis research therapy, 17(1), 312.
Rozanski, A., Blumenthal, J. A., Davidson, K. W., Saab, P. G., Kubzansky, L. (2005). The epidemiology, pathophysiology, and management of psychosocial risk factors in cardiac practice: The emerging field of behavioral cardiology. Journal of the american college of cardiology, 45(5), 637–651.
Ryan, R. M. (1995). Psychological needs and the facilitation of integrative processes. Journal of personality, 63(3), 397–427.
Ryan, R. M., Bernstein, J. H., Brown, K. W. (2010). Weekends, Work, and Well-Being: Psychological Need Satisfactions and Day of the Week Effects on Mood, Vitality, and Physical Symptoms. Journal of Social and Clinical Psychology, 29(1), 95–122. https://doi.org/10.1521/jscp.2010.29.1.95
Ryan, R. M., Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual review of psychology, 52(1), 141–166.
Ryan, R. M., Deci, E. L. (2006). Self‐regulation and the problem of human autonomy: Does psychology need choice, self‐determination, and will? Journal of personality, 74(6), 1557–1586.
Ryan, R. M., Frederick, C. (1997). On energy, personality, and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well‐being. Journal of personality, 65(3), 529–565.
Salama-Younes, M. (2011). Positive mental health, subjective vitality and satisfaction with life for French physical education students. World Journal of Sport Sciences, 4(2), 90–97.
Selye, H. (1956). The stress of life.
Sheldon, K. M., Kasser, T. (1995). Coherence and congruence: Two aspects of personality integration. Journal of personality and social psychology, 68(3), 531.
Sheldon, K. M., Ryan, R., Reis, H. T. (1996). What makes for a good day? Competence and autonomy in the day and in the person. Personality and social psychology bulletin, 22(12), 1270–1279.
Shrout, P. E., Fleiss, J. L. (1979). Intraclass correlations: Uses in assessing rater reliability. Psychological bulletin, 86(2), 420.
Smith, S. J., Lloyd, R. J. (2006). Promoting vitality in health and physical education. Qualitative Health Research, 16(2), 249–267.
Souza, L. A. S., Torres, A. R. R., Barbosa, G. A., Lima, T. J. S. de, Souza, L. E. C. de. (2015). Subjective well-being and burnout in military cadets: The mediating role of self-efficacy. Psicologia: Reflexão e Crítica, 28(4), 744–752.
Steiger, J. H. (1990). Structural model evaluation and modification: An interval estimation approach. Multivariate behavioral research, 25(2), 173–180.
Tucker, L. R., Lewis, C. (1973). A reliability coefficient for maximum likelihood factor analysis. Psychometrika, 38(1), 1–10.
Tylka, J., Piotrowicz, R. (2009). Cardiac rehabilitation Quality of life SF-36 questionnaire–the Polish version. Kardiologia Polska (Polish Heart Journal), 67(10), 1166–1169.
Uysal, R., Satici, S. A., Satici, B., Akin, A. (2014). Subjective Vitality as Mediator and Moderator of the Relationship between Life Satisfaction and Subjective Happiness. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(2), 489–497. Google Scholar