Wprawdzie Jezus Chrystus przekazał swoim Apostołom pełnię prawdy objawionej, ale jednocześnie zapowiedział, że w przyszłości będzie ona – z pomocą Ducha Prawdy – dalej odkrywana i pogłębiana, aż do pełni. Powstaje więc pytanie: na ile historia Kościoła jest procesem pogłębiania rozumienia wiary apostolskiej? Świadkami pełni nowotestamentalnego Objawienia byli prości ludzie – rybacy, rolnicy, rzemieślnicy, urzędnicy – pochodzący ze środowiska judaizmu palestyńskiego. Daną im wiarę chrześcijańską wyznawali mężnie i nie wahali się przypieczętować jej świadectwem męczeńskiej śmierci. Wiara Apostołów i męczenników miała dużą moc przekonywania, co powodowało, że społeczność wyznająca ją stale się poszerzała i zaistniała na obszarach kultury hellenistycznej i romańskiej. W pierwszym punkcie analizuję zderzenie się Ewangelii, głoszonej pierwotnie językiem biblijnym, z kulturami hellenistyczną i romańską, które doprowadziło do jej kryzysu. Został on przezwyciężony na soborach pierwszego tysiąclecia, na których biblijną wiarę w Boga wyrażono językiem starożytnej filozofii greckiej. Natomiast wiara w Kościół jest prawdą pochodną, której chrześcijanie nie traktowali z taką powagą, z jaką odnosili się do głównych artykułów wiary w Boga. W drugim punkcie wykazuję, że przez długie wieki w Kościele rzymsko-katolickim redukowano rozumienie Kościoła, niemal bez reszty, do aspektów instytucjonalnych, co budziło sprzeciwy. Zwłaszcza w wiekach nowożytnych, po Reformacji nasiliły się kontrowersje dotyczące rozumienia Kościoła. Dopiero w drugiej połowie XX w., podczas Soboru Watykańskiego II (1962-1965), doszło do sformułowania bogatego nauczania o Kościele, które przezwyciężyło dotychczasowe defekty. W trzecim punkcie syntetycznie przedstawiam nauczanie Lumen gentium, głównego dokumentu Vaticanum II. Czerpie ono ze źródeł biblijnych i patrystycznych, a także z dorobku tradycji Kościoła, rozwija zawarte tam przekazy i prezentuje bogatą syntezę o wartości dogmatu. Historia Kościoła pokazuje, że wiara Apostołów w Boga jest pogłębiana. Dokonuje się to m.in. przez wyrażanie jej językiem filozofii i kultur niebiblijnych. Natomiast wiara w Kościół była przez stulecia sprowadzana do aspektów instytucjonalnych, co powodowało spory i podziały wśród chrześcijan. Jednak i w tym zakresie doszło w końcu do przezwyciężenia jednostronności i osiągnięto głębsze zrozumienia natury i misji Kościoła. Można w tych procesach historycznych dostrzegać realizację proroctwa Ewangelii św. Jana o Duchu Prawdy, którego Jezus posyła do swojego Kościoła, by pomógł mu odkryć pełną prawdę.