Johanna Wolfganga Baumgartnera i braci Klauberów czterej patroni od czterech elementów – rokokowa synteza nowożytnego obrazu żywiołów

Izabela Przepałkowska

doi:10.21697/an.16223

Opublikowane: 2025-12-29

Nr 9 (2025)

Johanna Wolfganga Baumgartnera i braci Klauberów czterej patroni od czterech elementów – rokokowa synteza nowożytnego obrazu żywiołów

Izabela Przepałkowska

Artifex Novus

Dział: Artykuły tematyczne

https://doi.org/10.21697/an.16223

Abstrakt

Wśród nieprzebranej liczby rycin, które opuściły augsburską oficynę braci Josepha Sebastiana (1700–1768) i Johanna Baptista (1712–1787) Klauberów, wyróżnia się wielkoformatowy cykl czterech świętych zestawionych z czterema żywiołami. Każda kompozycja jest rodzajem osobnego wizualnego „traktatu” o negatywnych skutkach i pozytywnych aspektach danego elementu. Ukazany w rozbudowanej partii centralnej niebiański orędownik był opiekunem w czasie srożącego się żywiołu: Florian pożaru, Franciszek Ksawery burz morskich, Aleksy trzęsień ziemi, Sebastian morowego powietrza. Wokół rozgrywa się szereg scenek rodzajowych oraz epizodów biblijnych, które obrazują wieloaspektowość przejawów danego żywiołu, płynnie przechodząc pomiędzy nimi.

Rysunki przygotowawcze do cyklu rycin o żywiołach wyszły spod ręki Johanna Wolfganga Baumgartnera (1702/1712–1761).

Słowa kluczowe:

cztery żywioły, alegorie, święci, J.S. Klauber, J.B. Klauber, J.W. Baumgartner

Inne teksty tego samego autora

Izabela Przepałkowska, Polonorum Icones – zbiór „wyobrażeń ludzi w ojczyźnie znakomitych, na hołd potomności zasługujących”. Przyczynek do kształtowania kolekcji Gabinetu Rycin króla Stanisława Augusta , Artifex Novus: Nr 4 (2020): Numer tematyczny: Portret staropolski

Podobne artykuły

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Przepałkowska, I. (2025). Johanna Wolfganga Baumgartnera i braci Klauberów czterej patroni od czterech elementów – rokokowa synteza nowożytnego obrazu żywiołów. Artifex Novus, (9), 122–131. https://doi.org/10.21697/an.16223

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Novus Catalogus Imaginum, Quas Klauberi, Catholici…, Augsburg 1770.
Google Scholar

Biblia to jest Księgi Starego i Nowego Testamentu, tłum. ks. Jakub Wujek, Kraków 1599.
Google Scholar

Hubicki Włodzimierz, Od głowy umarłego do B6.C [Cl]2.7, N2, 4, czyli historia znaków alchemicznych, w: Z dziejów chemii i alchemii, red. Wanda Brzyska, Michalina Dąbkowska, Zbigniew Hubicki, Warszawa 1991, s. 43–56.
Google Scholar

Michalczyk Zbigniew, Zapomniane konteksty. Augsburg jako ośrodek rytownictwa wobec Rzeczypospolitej w XVII-XVIII wieku, Warszawa 2020.
Google Scholar

Muhr Stefanie, Die vier Elemente, w: Die Ordnung der Dinge. Graphische Serien erklären die Welt, red. Stefanie Knöll, Regensburg 2023, s. 126.
Google Scholar

Pokora Jakub, Homo bulla czy homo ludens? Ze studiów nad portretem dziecięcym, w: tenże, Nie tylko podobizna. Szkice o portrecie, Warszawa 2012, s. 150–160.
Google Scholar

Prange Peter, Johann Wolfgang Baumgartner. Das Element Feuer, w: Spurenlese. Zeichnungen und Aquarelle aus drei Jahrhunderten, Hrsg. Peter Prange, Andreas Solzenburg, München Hamburg 2016, s. 65.
Google Scholar

Purc-Stępniak Beata, Kula jako symbol vanitas. Z kręgu badań na malarstwem XVII wieku, Gdańsk 2004, s. 116–120.
Google Scholar

Stratton-Pruitt Suzanne, The Art of Painting in Colonial Quito, Philadelphia 2012.
Google Scholar

Wenderholm Iris, Welterklärung und Weltdeutung. Ordnungsstrategien frühneuzeitlicher Kupferstichse-rien von Maarten de Vos bis Hendrick Goltzius, w: Die Ordnung der Dinge. Graphische Serien erklären die Welt, red. Stefanie Knöll, Regensburg 2023, s. 8–21.
Google Scholar