Tomáš Halík’s Concept of God as the Depth of Reality

Karol Jasiński

doi:10.21697/ct.2023.93.3.04

Opublikowane: 2023-08-28

Tom 93 Nr 3 (2023)

Tomáš Halík’s Concept of God as the Depth of Reality

Karol Jasiński

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.3.04

Abstrakt

Celem artykułu, którego punktem odniesienia są wybrane dzieła czeskiego filozofa i teologa Tomáša Halíka, jest krytyczna analiza jego koncepcji Boga. Dystansuje się on od idei Absolutu jako konstruktu rozumu ludzkiego, a zwraca się w kierunku pojęcia Boga jako bytowej podstawy świata. Odrzuca koncepcję Absolutu wyobcowanego i odseparowanego od świata, a przyjmuje wizję Boga ukrytego w głębi rzeczywistości i pozwalającego doświadczyć swej bliskości na różne sposoby. Artykuł składa się z trzech zasadniczych części. W pierwszej zostaje poddana krytyce koncepcja Boga filozofów, utożsamianego z Pierwszym Poruszycielem świata i Bytem Najwyższym. W drugiej zarysowano wizję Boga jako fundamentu i głębi bytu oraz związane z nią zagadnienia panteizmu, panenteizmu i osobowości Boga. W trzeciej natomiast zostaje zwrócona uwaga na zasadnicze sposoby przeżycia boskiej obecności i bliskości, do których należą doświadczenie przyrody i wydarzeń historycznych, przeżycie ludzkiego wnętrza („ja głębszego”) i spotkanie z drugim człowiekiem, zwłaszcza z osobą zranioną i cierpiącą.

Słowa kluczowe:

Bóg, podstawa i głębia bytu, panenteizm, osoba, rzeczywistość

Inne teksty tego samego autora

Karol Jasiński, The Internal Secularisation of Religion , Collectanea Theologica: Tom 91 Nr 4 (2021)

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Jasiński, K. (2023). Tomáš Halík’s Concept of God as the Depth of Reality. Collectanea Theologica, 93(3), 89–118. https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.3.04

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bailey, E., Implicit Religion: An Introduction (London: Middlesex Press 1998).
Google Scholar

Bruce, S., God is Dead. Secularization in the West (Oxford: Blackwell Publishing 2007).
Google Scholar

Buber, M., Werke. Schriften zur Philosophie (München – Heidelberg: Lambert Schneider 1962) I.
Google Scholar

Codina, V., Kościół wykluczonych. Teologia z perspektywy Nazaretu (trans. K. Kaproń; Kraków: WAM 2018).
Google Scholar

Delsol, Ch., Kamienie węgielne. Na czym nam zależy? (trans. M. Kowalska; Kraków: ZNAK 2018).
Google Scholar

Dobrzeniecki, M. – King, D., “The Theology of Hiddenness: J.L. Schellenberg. Divine Hiddenness, and the Role of Theology,” Roczniki Filozoficzne 69/3 (2021) 105–122. DOI: https://doi.org/10.18290/rf21693-7. DOI: https://doi.org/10.18290/rf21693-7
Google Scholar

Guardini, R., Bóg daleki, Bóg bliski (trans. J. Koźbiał; Poznań: „W drodze” 1991).
Google Scholar

Grün, A. – Halík, T., Bóg zagubiony. Wiara w objęciach niewiary (trans. M. Chojnacki; Kraków: WAM 2017).
Google Scholar

Halík, T., Chcę, abyś był (trans. A. Babuchowski; Kraków: ZNAK 2014).
Google Scholar

Halík, T., “Church for the Seekers,” A Czech Perspective on Faith in a Secular Age (eds. T. Halík – P. Hošek; Washington, D.C.: The Council for Research in Values and Philosophy 2015) 127–133.
Google Scholar

Halík, T., Cierpliwość wobec Boga. Spotkanie wiary z niewiarą (trans. A. Babuchowski; Kraków: WAM 2009).
Google Scholar

Halík, T., Co nie jest chwiejne, jest nietrwałe. Labiryntem świata z wiarą i wątpliwościami (trans. Juliusz Zychowicz; Kraków: WAM 2004).
Google Scholar

Halík, T., Dotknij ran. Duchowość nieobojętności (trans. A. Babuchowski; Kraków: ZNAK 2010).
Google Scholar

Halík, T., Drzewo ma jeszcze nadzieję. Kryzys jako szansa (trans. A. Babuchowski; Kraków: ZNAK 2010).
Google Scholar

Halík, T., “Europe between Laicity and Christianity,” A Czech Perspective on Faith in a Secular Age (eds. T. Halík – P. Hošek; Washington, D.C.: The Council for Research in Values and Philosophy 2015) 53–61.
Google Scholar

Halík, T., Europejskie mówienie o Bogu i milczenie o Bogu (trans. J. Zychowicz; Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 2005).
Google Scholar

Halík, T., Hurra, nie jestem Bogiem (trans. A. Babuchowski – T. Dostatni – J. Zychowicz; Warszawa: Agora 2013).
Google Scholar

Halík, T., I Want You to Be: On the God of Love (Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press 2017).
Google Scholar

Halík, T., Noc spowiednika. Paradoksy małej wiary w epoce postoptymistycznej (trans. A. Babuchowski; Katowice: Księgarnia św. Jacka 2007).
Google Scholar

Halík, T., Od „podziemnego Kościoła” do labiryntu wolności. Autobiografia (trans. J. Illg; Kraków: ZNAK 2020).
Google Scholar

Halík, T., Popołudnie chrześcijaństwa. Odwaga do zmiany (trans. T. Maćkowiak; Kraków: ZNAK 2022).
Google Scholar

Halík, T., Teatr dla aniołów. Życie jako religijny eksperyment (trans. A. Babuchowski; Kraków: ZNAK 2011).
Google Scholar

Halík, T., Wzywany czy niewzywany, Bóg się tutaj zjawi. Europejskie wykłady z filozofii i socjologii dziejów chrześcijaństwa (trans. A. Babuchowski; Kraków: WAM 2006).
Google Scholar

Halík, T., Zacheuszu! Kazania na niedziele i święta (trans. A. Babuchowski; Kraków: WAM 2006).
Google Scholar

Halík, T. – Dostatni, T., Różnorodność pojednana. Rozmowy (trans. A. Babuchowski; Kraków: ZNAK 2013).
Google Scholar

Hošek, P., “Introduction: Towards a Kenotic Hermeneutics of Contemporary Czech Culture,” A Czech Perspective on Faith in a Secular Age (eds. T. Halík – P. Hošek; Washington, D.C.: The Council for Research in Values and Philosophy 2015) 1–13.
Google Scholar

Karuvelil, G., “Constructing ‘God’: A Contemporary Interpretations of Religion,” The Heythrop Journal 1 (2000) 25–46. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-2265.00122
Google Scholar

Kearney, R., “Anatheism: God after God,” Phenomenology and the Theological Turn (eds. J. McCurry – A. Pryor; Pittsburgh, PA: Duquesne University Press 2012) 8–23.
Google Scholar

Kearney, R., “God Making: An Essay in Theopoetic Imagination,” Journal of Aesthetics and Phenomenology 4/1 (2017) 31–44. DOI: https://doi.org/10.1080/20539320.2017.1319625. DOI: https://doi.org/10.1080/20539320.2017.1319625
Google Scholar

Kearney, R., The God Who May Be: The Hermeneutics of Religion (Bloomington, IN: Indiana University Press, 2002).
Google Scholar

Kearney, R., “Theism, Atheism, Anatheism,” The Experience of Atheism: Phenomenology, Metaphysics and Religion (eds. C. Romano – R. Horner; London: Bloomsbury 2021) 79–85. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350167667.ch-007
Google Scholar

Kočí, M., “God in Question: Questioning as a Prerequisite for Theology,” Acta Universitatis Carolinae Theologica 1 (2014) 51–66. DOI: https://doi.org/10.14712/23363398.2015.15. DOI: https://doi.org/10.14712/23363398.2015.15
Google Scholar

Kočí, M., “A Postmodern Quest: Seeking God and Religious Language in a Postmodern Context,” A Czech Perspective on Faith in a Secular Age (eds. T. Halík – P. Hošek; Washington, D.C.: The Council for Research in Values and Philosophy 2015) 83–96.
Google Scholar

Kočí, M. – Roubík, P., “Searching the Altar of an Unknown God: Tomáš Halík on Faith in a Secular Age,” A Czech Perspective on Faith in a Secular Age (eds. T. Halík – P. Hošek; Washington, D.C.: Council for Research in Values and Philosophy 2015) 97–126.
Google Scholar

Konarski, J., „Wojciech Giertych OP i ks. Tomáš Halík: dwie perspektywy filozoficzne i teologiczne – jakie możliwości dialogu?,” Warszawskie Studia Teologiczne 25/1 (2012) 47–56.
Google Scholar

Leidenhag, M., “Is Panentheism Naturalistic? How Panentheistic Conceptions of Divine Action Imply Dualism,” Forum Philosophicum 19/2 (2014) 209–225. DOI: https://doi.org/10.5840/forphil20141923
Google Scholar

Manikowski, M., „Dialogiczność wiary: Tomáš Halík, Joseph Ratzinger i Józef Tischner,” Logos i ethos 33/2 (2012) 179–201. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.188
Google Scholar

McCabe, H., God and Evil in the Philosophy of Thomas Aquinas (London: Continuum 2010).
Google Scholar

McGrath, A.E., “On the Threshold of Mystery: Tomáš Halík on Cultural Witness in an Age of Uncertainty and Change,” Religions 14/3 (2023) 399. DOI: https://doi.org/10.3390/rel14030399. DOI: https://doi.org/10.3390/rel14030399
Google Scholar

Moser, P.K., “Experiental Dissonance and Divine Hiddenness,” Roczniki Filozoficzne 69/3 (2021) 29–42. DOI: https://doi.org/10.18290/rf21693-2. DOI: https://doi.org/10.18290/rf21693-2
Google Scholar

Novak, M., Boga nikt nie widzi. Ciemna noc ateistów i wierzących (trans. M. Pasicka; Kraków: ZNAK 2010).
Google Scholar

Puczydłowski, M., “Friedrich Nietzsche wobec religii judeochrześcijańskiej,” Filozofia religii 1 (2015) 83–122.
Google Scholar

Ricoeur, P., Język, tekst, interpretacja. Wybór pism (trans. P. Graff – K. Rosner; Warszawa: PIW 1989).
Google Scholar

Schellenberg, J.L., “Divine Hiddenness Justifies Atheism,” Contemporary Debates in Philosophy of Religion (ed. M.L. Peterson – R.J. VanArragon; Oxford – Malden, MA: Blackwell 2004) 30–41.
Google Scholar

Schellenberg, J.L., The Hiddenness Argument: Philosophy’s New Challenge to Belief in God (Oxford: Oxford University Press 2015). DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198733089.001.0001
Google Scholar

Schellenberg, J.L., “The Hiddenness Argument Revisited (I),” Religious Studies 2 (2005) 201–215. DOI: https://doi.org/10.1017/S0034412505007614. DOI: https://doi.org/10.1017/S0034412505007614
Google Scholar

Szopa, R., “Czy istnieje ateizm filozoficzny?,” Perspektiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne 12/1 (2013) 160–174.
Google Scholar

Taylor, C., “The Church speaks – to Whom?,” Church and People: Disjunctions in a Secular Age (eds. Ch. Taylor – J. Casanova – G.F. McLean; Washington, D.C.: The Council for Research in Values and Philosophy 2012) 17–24.
Google Scholar

Taylor, C., Dilemmas and Connections: Selected Essays (Cambridge, MA – London: The Belknap Press of Harvard University Press 2011).
Google Scholar

Taylor, C., A Secular Age (Cambridge, Ma – London: The Belknap Press of Harvard University Press 2007).
Google Scholar

Tillich, P., Męstwo bycia (trans. H. Bednarek; Poznań: Rebis 1994).
Google Scholar

Tillich, P., Pytanie o Nieuwarunkowane. Pisma z filozofii religii (trans. J. Zychowicz; Kraków: ZNAK 1994).
Google Scholar

Życiński, J., Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2002).
Google Scholar

Życiński, J., Głębia bytu (Poznań: „W drodze” 1988).
Google Scholar

Życiński, J., Teizm i filozofia analityczna (Kraków: Znak 1988) II.
Google Scholar

Życiński, J., Trzy kultury: Nauki przyrodnicze, humanistyka i myśl chrześcijańska (Poznań: „W drodze” 1990).
Google Scholar

Życiński, J., W kręgu nauki i wiary (Kalwaria: Calvarianum 1989).
Google Scholar

Życiński, J., Wiara wątpiących (Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003).
Google Scholar