Prawosławny etos społeczny – definicja i wstępna charakterystyka

Marek Ławreszuk

doi:10.21697/ct.2024.94.2.03

Opublikowane: 2024-05-15

Tom 94 Nr 2 (2024)

Prawosławny etos społeczny – definicja i wstępna charakterystyka

Marek Ławreszuk

Collectanea Theologica

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/ct.2024.94.2.03

Abstrakt

Niniejszy artykuł formułuje i uzasadnia definicję prawosławnego etosu społecznego stanowiącego alternatywę wobec zróżnicowanych i krytykowanych w środowisku teologicznym koncepcji teologii politycznych. Opracowanie i uzasadnienie definicji prawosławnego etosu społecznego, jego umiejscowienie w przestrzeni doktryny prawosławnej, wynikające z tego przypisanie niezbędnych aksjomatów, a także wstępna charakterystyka zagadnień nim objętych pozwolą na precyzyjne określenie jego zadań, przestrzeni badawczej oraz właściwej metodologii. Realizacja wskazanych w artykule celów pozwoli na usystematyzowane przedstawienie norm relacji Cerkwi ze światem, a także ich dalszą analizę porównawczą uwzględniającą istniejące w środowisku prawosławnym zróżnicowanie, wypracowaną w Kościele rzymskokatolickim naukę społeczną Kościoła, jak również liczne koncepcje teologii politycznych.

Słowa kluczowe:

teologia polityczna, prawosławie, doktryna, prawosławny etos społeczny, Cerkiew, eklezjologia

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ławreszuk, M. (2024). Prawosławny etos społeczny – definicja i wstępna charakterystyka. Collectanea Theologica, 94(2), 61–78. https://doi.org/10.21697/ct.2024.94.2.03

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aleksiejuk, A., „Podstawy społecznej koncepcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego: problemy bioetyki i ekologii”, Elpis 22 (2020) 95–105. DOI: https://doi.org/10.15290/elpis.2020.22.12.
Google Scholar

Asproulis, N., „Doing Orthodox Political Theology Today Insights from the Document For the Life of the World: Toward a Social Ethos of the Orthodox Church (2020)”, Review of Ecumenical Studies Sibiu 13/1 (2021) 16–30. DOI: https://doi.org/10.2478/ress-2021-0002.
Google Scholar

„Autonomia i sposób jej ogłaszania” (tłum. A. Kuźma – J. Charkiewicz – J. Betlejko), Studia i Dokumenty Ekumeniczne 1/80 (2017) 94–96.
Google Scholar

Błażejowski, J., „Etos i etyka jako zasady pracy pracowników nauki”, Etos i etyka w badaniach i w nauczaniu (red. L. Suchanek; Kraków: Polska Akademia Umiejętności 2020) 97–99.
Google Scholar

Bos, H., – Forest, J., For the peace from above: An Orthodox Resource Book on war, peace and nationalism (New York, NY: Orthodox Research Institute 2011).
Google Scholar

Čapnin, S. (red.), Sistemnye problemy pravoslaviâ: analiz, osmyslenie, poisk rešenij. Materialy pervogo seminaria (Moskva: Proekt «Sobornost’» 2020).
Google Scholar

Czekalski, R., „Teologia polityczna i jej krytyka na przykładzie dwóch wielkich teologów J. B. Metza i J. Ratzingera”, Seminare 26 (2009) 85–96.
Google Scholar

„Doktryna”, Internetowa encyklopedia PWN (Wydawnictwo Naukowe PWN 2019), https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/doktryna;4008020.html (dostęp 17.10.2023).
Google Scholar

„Etos”, Wielki słownik języka polskiego (red. P. Żmigrodzki; 2020), https://wsjp.pl/haslo/podglad/104162/etos (dostęp 22.10.2023).
Google Scholar

„Etyka”, Wielki słownik języka polskiego (red. P. Żmigrodzki; 2020), https://wsjp.pl/haslo/do_druku/32554/etyka (dostęp 13.10.2023).
Google Scholar

„Etyka”, Słownik polskiej terminologii prawosławnej (red. W. Przyczyna – K. Czarnecka – M. Ławreszuk; Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2022) 186.
Google Scholar

Gligorić, M., „Christos Yannaras’s Conception of State, Society and Politics and the Greek Apophatic Tradition”, Interdisciplinary Journal for Religion and Transformation in Contemporary Society 7/1 (2021) 261–282. DOI: https://doi.org/10.30965/23642807-bja10017.
Google Scholar

Gunning, C.H., „For the Life of the World: Toward a Social Ethos of the Orthodox Church. A Study Guide” (2021), https://www.goarch.org/social-ethos?fbclid=IwAR2RSPrgYRhPfAgT9p2iIQkd9wqtOYJ74Gtjnpmyq9xYdxshwqr6U1FJFiY (dostęp 22.10.2023).
Google Scholar

Hovorun, C., „Orthodox Political Theology”, St Andrews Encyclopaedia of Theology (red. B.N. Wolfe), https://www.saet.ac.uk/Christianity/OrthodoxPoliticalTheology (dostęp 25.09.2023).
Google Scholar

„Ihper tis tu kosmu Zois. To kinoniko itos tis Ortodoksis Eklisias”, Greek Orthodox Archdiocese of America (2021), http://tinyurl.com/bj9p8ukb (dostęp 22.10.2023).
Google Scholar

Kałużny, T., „De Facto or De Iure? Ukrainian Autocephaly as a Contentious Issue in Orthodoxy”, Collectanea Theologica 93/3 (2023) 175–200. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.3.07.
Google Scholar

Klinger, J., „Tradycja starochrześcijańska w doktrynie i duchowości Kościołów Wschodnich”, Studia Theologica Varsaviensia 9/1 (1971) 303–320.
Google Scholar

Kostiuczuk, J., Społeczne nauczanie Kościoła prawosławnego (Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna 2018).
Google Scholar

Kozłowski, R., „Z eklezjologii o. Mikołaja Afanasjewa”, Elpis 5/7–8 (2003) 69–86.
Google Scholar

Ławreszuk, M., Prawosławie wobec tendencji nacjonalistycznych i etnofiletystycznych (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper 2009).
Google Scholar

„Misja Cerkwi Prawosławnej we współczesnym świecie” (tłum. A. Kuźma – J. Charkiewicz – J. Betlejko), Studia i Dokumenty Ekumeniczne 1/80 (2017) 75–86.
Google Scholar

Mitralexis, S., „The Eucharistic Community is Our Social Program: On the Early Development of Christos Yannaras’ Political Theology”, Political Theology 20/4 (2019) 311–330. DOI: https://doi.org/10.1080/1462317X.2017.1402550.
Google Scholar

„Nauka”, Wielki słownik języka polskiego (red. P. Żmigrodzki; 2020), https://wsjp.pl/haslo/do_druku/6279/nauka (dostęp 19.10.2023).
Google Scholar

„Orędzie Świętego i Wielkiego Soboru Cerkwi Prawosławnej” (tłum. A. Kuźma – J. Charkiewicz – J. Betlejko), Studia i Dokumenty Ekumeniczne 1/80 (2017) 114–132.
Google Scholar

„Osnovy social’noj koncepcii Russkoj Pravoslavnoj Cerkvi”, Russkaja pravoslavnaja cerkov’ (2008), http://www.patriarchia.ru/db/text/419128.html (dostęp 22.10.2023).
Google Scholar

Papieska Rada „Justitia et Pax”, Kompendium nauki społecznej Kościoła (Kielce: Jedność 2005).
Google Scholar

„Podstawy nauki Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego o godności, wolności i prawach człowieka” (tłum. H. Paprocki), Elpis 12 (2010) 299–427.
Google Scholar

„Prawosławna diaspora” (tłum. A. Kuźma – J. Charkiewicz – J. Betlejko), Studia i Dokumenty Ekumeniczne 1/80 (2017) 87–93.
Google Scholar

„Przesłanie Wielkiego i Świętego Soboru Cerkwi Prawosławnej” (tłum. A. Kuźma – J. Charkiewicz – J. Betlejko), Studia i Dokumenty Ekumeniczne 1/80 (2017) 133–138.
Google Scholar

Przesmycki, K.P., „Polityka – etyka – Kościół. Wzajemność relacji w świetle tekstów Josepha Ratzingera – Benedykta XVI”, Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym 15 (2012) 297–311. DOI: https://doi.org/10.18778/1899-2226.15.26.
Google Scholar

Ratzinger, J., Kościół – Ekumenizm – Polityka (tłum. J. Kruczyńska; Poznań – Warszawa: Pallottinum 1990).
Google Scholar

„Relacje Cerkwi Prawosławnej z pozostałym światem chrześcijańskim” (tłum. A. Kuźma – J. Charkiewicz – J. Betlejko), Studia i Dokumenty Ekumeniczne 1/80 (2017) 107–113.
Google Scholar

Stawrowski, Z., „Etos jako kategoria moralna a środowisko akademickie”, Etos i etyka w badaniach i w nauczaniu (red. L. Suchanek; Kraków: Polska Akademia Umiejętności 2020) 21–28.
Google Scholar

Tischner, J., Etyka a historia. Wykłady (Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera 2008).
Google Scholar

Tofiluk, J., „Znaczenie autorytetu w praktycznym życiu Kościoła”, Elpis 10 (2008) 163–175.
Google Scholar

Węgrzecki, K.J., „Rozum polityczny a supozycje z teologii krzyża Josepha Ratzingera”, Chrześcijaństwo, Świat, Polityka 22 (2019) 176–185. DOI: https://doi.org/10.21697/csp.2018.22.1.11.
Google Scholar

Yannaras, C., The Freedom of Morality (tłum. E. Briere; Crestwood, NY: St Vladimir’s Seminary Press 1984).
Google Scholar