Aristoteles, On the Soul. Parva Naturalia. On Breath (trans. W.S. Hett; Loeb Classical Library 288; Cambridge, MA: Harvard University Press 1957). DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.aristotle-parva_naturalia_dreams.1957
Google Scholar

Aristoteles, History of Animals (trans. A.L. Peck; Loeb Classical Library 437; Cambridge, MA: Harvard University Press 1965) I. DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.aristotle-history_animals.1965
Google Scholar

Aristotle, The Works of Aristotle (ed. W.D. Ross – J.A. Smith; Oxford: Clarendon Press 1912) V; Polish translation: Arystoteles, Dzieła wszystkie (ed. and trans. P. Siwek; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003) III.
Google Scholar

Augustinus, Confessionum libri XIII, in Patrologiae cursus completus. Series Latina (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1841) 32, 659–868; English translation: Augustine, Confessions and Enchiridion (ed. A. Cook Outler; Louisville, KY: Westminster John Knox 2006); Polish translation: Augustyn, Wyznania, (ed. and trans. Z. Kubiak; 4th ed.; Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax. Instytut Archidiecezji Warszawskiej 1992).
Google Scholar

Augustinus, Contra Adimantum Manichaei discipulum liber unus, in Patrologiae cursus completus. Series Latina (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1865) 42, 129–172; Polish translation: Augustyn, Przeciw Adimantowi, in Augustyn, Pisma przeciw manichejczykom (trans. J. Sulowski – J. Gliściński et al.; Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 54; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1990) 153–207.
Google Scholar

Augustinus, De actis cum Felice Manichaeo libri duo, in Patrologiae cursus completus. Series Latina (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1865) 42, 519–552; Polish translation: Augustyn, Przeciw Feliksowi, in Augustyn, Pisma przeciw manichejczykom (trans. J. Sulowski – J. Gliściński et al.; Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy 54; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1990) 208–248.
Google Scholar

Didascalia et Constitutiones Apostolorum. II. Testimonia et Sripturae Propinquae (ed. F.X. Funk; Paderbornae: Libraeria Ferdinandi Schoeningh 1905); Polish translation: Constitutiones Apostolorum et Canones Pamphilii ex synodo apostolico Antiocheno (ed. A. Baron – H. Pietras; Kraków: Wydawnictwo WAM 2007).
Google Scholar

Epiphanius, Panarium, in Patrologiae cursus completus. Series Graeca (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1863) 41–42; English translation: Epiphanius, The Panarion of Epiphanius of Salamis (trans. F. Williams; Nag Hammadi and Manichaean Studies 63; Leiden: E.J. Brill 1987) I; Polish translation: Epifaniusz z Salaminy, Panarion: tekst grecki i polski. Herezje 1–33 (trans. M. Gilski; Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II Wydawnictwo Naukowe 2015).
Google Scholar

The Greek Anthology (trans. W.R. Paton; Loeb Classical Library 85; Cambridge, MA: Harvard University Press 1918) IV.
Google Scholar

Herodotus, The Persian Wars (trans. A.D. Godley; Loeb Classical Library 117; Cambridge, MA: Harvard University Press 1920) I. DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.herodotus-persian_wars.1920
Google Scholar

Hieronymus, Commentaria in Evangelii Matthaei libri quattuor, in Patrologiae cursus completus. Series Latina (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1845) 26, 15–219.
Google Scholar

Hieronymus, Epistulae. I. Epistulae 1–70, in Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum (ed. I. Hilberg; Vindobonae: F. Tempsky 1910) 54; Polish translation: Hieronim ze Strydonu, Listy (ed. M. Ożóg; trans. J. Czuj; Kraków: Wydawnictwo WAM 2010) II.
Google Scholar

Hieronymus, Epistulae. III. Epistulae 121–154, in Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum (ed. I. Hilberg; Vindobonae: F. Tempsky 1910) 56; Polish translation: Hieronim ze Strydonu, Listy (ed. M. Ożóg; trans. J. Czuj; Kraków: Wydawnictwo WAM 2011) IV.
Google Scholar

Hieronymus, Evangelium Secundum Marcum, in Patrologiae cursus completus. Series Latina (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1846) 29, 583–608.
Google Scholar

Hieronymus, Tractatus in Marci Evangelium, in Corpus Christianorum. Series Latina (ed. G. Morin; Turnhout: Brespol 1958) 78; French translation: Jérôme, Homélies sur Marc (ed. G. Morin; trans. J.-L. Gourdain; Sources Chrétiennes 494; Paris: Cerf 2005).
Google Scholar

Homerus, Iliad (trans. A.T. Murray – W.F. Wyatt; Loeb Classical Library 170; Cambridge, MA: Harvard University Press 1924) I. DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.homer-iliad.1924
Google Scholar

Isocrates, Isocrates (trans. La Rue Van Hook; Loeb Classical Library 373; Cambridge, MA: Harvard University Press 1945) III.
Google Scholar

Josephus, Jewish Antiquities (trans. R. Marcus; Loeb Classical Library 281; Cambridge, MA: Harvard University Press 1934) III; Polish translation: Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela (trans. Z. Kubiak – J. Radożycki; Poznań: Księgarnia Świętego Wojciecha 1979).
Google Scholar

Orientis Graeci Inscriptiones Selectae (ed. W. Dittenberger; Leipzig: S. Hirzel 1905) II (= OGI).
Google Scholar

Origenes, Commentaria in Evangelim secundum Matthaeum, in Patrologiae cursus completus. Series Graeca (ed. J.P. Migne; Paris: Migne 1862) 13, 829–1800; English translation: Origen, Commentary on Matthew (ed. A. Menzies; trans. J. Patrick; Ante-Nicene Fathers 9; Buffalo, NY: Christian Literature Publishing Co., 1896); Polish translation: Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza (ed. E. Stanula; trans. K. Augustyniak; Źródła Myśli Teologicznej 10; Kraków: Wydawnictwo WAM 2003).
Google Scholar

Plato, Gorgias, in Plato, Lysis. Symposium. Gorgias (trans. W.R.M. Lamb; Loeb Classical Library 166; Cambridge, MA: Harvard University Press 1925). DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.plato_philosopher-gorgias.1925
Google Scholar

Plato, Phaedrus, in Plato, Euthyphro. Apology. Crito. Phaedo (ed. and trans. Ch. Emlyn-Jones –W. Preddy; Loeb Classical Library 36; Cambridge, MA: Harvard University Press 2017). DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.plato_philosopher-crito.2017
Google Scholar

Plutarch, Non posse suaviter vivi secundum Epicurum, in Plutarch, Moralia (ed. G.N. Bernardakis; Leipzig: Teubner 1895) VI; English translation: Plutarch, Plutarch’s Morals (trans. W.W. Goodwin et al.; Boston, MA – Cambridge, MA: Little, Brown, and Company – Press of John Wilson and son 1874) II.
Google Scholar

Tyloch, W., Rękopisy z Qumran nad Morzem Martwym (2nd ed.; Warszawa: Książka i wiedza 2001).
Google Scholar

Baltz, H. – Schneider, G. (ed.), Exegetical Dictionary of the New Testament (Grand Rapids, MI: W.B. Eerdmans Publishing Company 1990) I–III.
Google Scholar

Bauer, W., Griechisch-deutsches Wörterbuch zu den Schriften des Neuen Testaments und der frühchristlischen Literatur (Berlin – New York, NY: Walter de Gruyter 1988). DOI: https://doi.org/10.1515/9783110860269
Google Scholar

Beardslee, W.A., Literary Criticism of the New Testament (Philadelphia, PA: Fortress Press 1970).
Google Scholar

Bultmann, R., Die Geschichte der synoptischen Tradition (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1995). DOI: https://doi.org/10.13109/9783666531095
Google Scholar

Burkert, W., Starożytne kulty misteryjne (trans. K. Bielawski; Kraków: Wydawnictwo Homini 2007).
Google Scholar

Caird, G.B., “Homoeophony in the Septuagint,” Jews, Greeks and Religious Cultures in Late Antiquity. Essays in honor of William David Davies (ed. R.G. Hamerton-Kelly – R.J. Scroggs; Leiden: Brill 1976) 74–88.
Google Scholar

Cimosa, M., Guida allo studio della Bibbia Latina. Dalla Vetus Latina alla Vulgata, alla Nova Vulgata (Sussidi Patristici 14; Roma: Istituto Patristico “Augustinianum” 2008) I.
Google Scholar

Czerski, J., Księgi narracyjne Nowego Testamentu. Wprowadzenie historyczno-literackie i teologiczne (Opolska Biblioteka Teologiczna 59; Opole: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego 2003).
Google Scholar

Dibelius, M., Die Formgeschichte des Evangeliums (Tübingen: Mohr 1919).
Google Scholar

Drekopel, T., “Higiena osobista potencjalnych kochanków – wybrane uwagi źródłowe na marginesie I i III ks. Ars amatoria Publiusza Owidiusza Nazona,” Czystość i brud. Higiena w starożytności (ed. W. Korpalska – W. Ślusarczyk; Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Collegium Medicum UMK 2013) 27–36.
Google Scholar

Edwards, J.R., The Gospel according to Mark (Grand Rapids, MI – Cambridge: W.B. Eerdmans Publishing Company 2002).
Google Scholar

Fischer, B., Die Lateinischen Evangelien bis zum 10. Jahrhundert. I. Varianten zu Matthäus. II. Varianten zu Markus (Aus der Geschichte der lateinischen Bibel; Freiburg: Verlag Herder 1988, 1989).
Google Scholar

France, R.T., The Gospel of Matthew (Grand Rapids, MI – Cambridge: W.B. Eerdmans Publishing Company 2007).
Google Scholar

Gnilka, J., Marco (Assisi: Cittadella Editrice 1991).
Google Scholar

Grenfell, B.P. – Hunt, A.S. (ed.), The Oxyrhynchus Papyri (London: Egypt Exploration Found. Graeco-Roman Branch 1908) VI.
Google Scholar

Harrington, D.J., “Ewangelia według Świętego Marka,” Katolicki Komentarz Biblijny (ed. R.E. Brown – J.A. Fitzmyer – R.E. Murphy; Warszawa: Oficyna Wydawnicza “Vocatio” 2001) 981–1033.
Google Scholar

Hatch, E. – Redpath, H.A., Concordance to the Septuagint (Gratz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt 1975) II.
Google Scholar

Hauck, F., “κοινός κτλ,” Theological Dictionary of the New Testament (ed. G. Kittel; Grand Rapids, MI: W.B. Eerdmans Publishing Company 1966) III, 789–809.
Google Scholar

Homerski, J., Księga Ezechiela (Pismo Święte Starego Testamentu 11/1; Poznań: Pallottinum 2013).
Google Scholar

Howard, V. – Peabody, D.B., “Ewangelia według św. Marka,” Międzynarodowy Komentarz do Pisma Świętego (ed. W.R. Farmer; Warszawa: Verbinum. Wydawnictwo Księży Werbistów 2001) 1206–1238.
Google Scholar

Jülicher, A. (ed.), Itala: Das Neue Testament in altlateinischer Überlieferung. I. Matthäus-Evangelium (Berlin – New York, NY: Walter de Gruyter 1972).
Google Scholar

Kant, I., Religia w obrębie samego rozumu (trans. A. Bobko; Kraków: Instytut Wydawniczy Znak 1993).
Google Scholar

Kerényi, K., Eleusis. Archetypowy obraz matki i córki (Kraków: Wydawnictwo Homini 2004).
Google Scholar

Koehler, L. – Baumgartner, W. – Stamm, J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski (Warszawa: Oficyna Wydawnicza “Vocatio” 2008) II.
Google Scholar

Korpalska, W. – Ślusarczyk, W. (ed.), Czystość i brud. Higiena w starożytności (Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Collegium Medicum UMK 2013).
Google Scholar

Krawczyk, M., “The Paradox of Purity: Interpretation and Theological Implications of the Words καθαρός [katharos] and καθαρότης [katharotēs] in Wis 7:22–28,” Collectanea Theologica 90/5 (2020) 221–239. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.5.10. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.5.10
Google Scholar

Kudasiewicz, J., “Ewangelie synoptyczne,” Wstęp do Nowego Testamentu (ed. R. Rubinkiewicz; Poznań: Pallottinum 1996) 37–273.
Google Scholar

Lane, W.L., The Gospel according to Mark (Grand Rapids, MI – Cambridge: W.B. Eerdmans Publishing Company 1974).
Google Scholar

Langkammer, H., Ewangelia według św. Marka (Pismo Święte Nowego Testamentu 3/2; Poznań – Warszawa: Pallottinum 1977).
Google Scholar

Lengauer, W., Religijność starożytnych Greków (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1994).
Google Scholar

Lenski, R.C.H., The Interpretation of St. Matthew’s Gospel (Minneapolis, MN: Augsburg Publishing House 1964).
Google Scholar

Léon-Dufour, X., “I Vangeli sinottici,” Introduzione al. Nuovo Testamento. II. L’annuncio del vangelo (ed. A. George – P. Grelot; Roma: Borla 1980) 9–224.
Google Scholar

Liddell, H.G. – Scott, R., A Greek-English Lexicon (Oxford: Clarendon Press 1996).
Google Scholar

Lust, J. – Eynikel, E. – Hauspie, K., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 1996) II.
Google Scholar

Małecka, N., “Łazienki i toalety w Egipcie faraonów,” Czystość i brud. Higiena w starożytności (ed. W. Korpalska – W. Ślusarczyk; Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Collegium Medicum UMK 2013) 97–110.
Google Scholar

Malina, A., Ewangelia według Świętego Marka. Rozdziały 1,1–8,26 (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 2/1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2013).
Google Scholar

Marcus, J., Mark 1–8 (The Anchor Bible 27; New York, NY – London – Toronto – Sydney – Auckland: Doubleday 1999).
Google Scholar

Metzger, B.M., A Textual Commentary on the Greek New Testament (Stuttgart: United Bible Societies 1971).
Google Scholar

Meynet, R., L’analisi retorica (Biblioteca biblica 8; Brescia: Editrice Queriniana 1992).
Google Scholar

Miazek-Męczyńska, M., “‘Do mycia twarzy rano służy woda,’ czyli Owidiuszowe zalecenia dla kochanków z zakresu higieny osobistej,” Czystość i brud. Higiena w starożytności (ed. W. Korpalska – W. Ślusarczyk; Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Collegium Medicum UMK 2013) 13–25.
Google Scholar

Morris, L., The Gospel according to Matthew (Grand Rapids, MI – Cambridge: W.B. Eerdmans Publishing Company 1992).
Google Scholar

Muraoka, T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain: Peeters 2009).
Google Scholar

Neusner, J., The Idea of Purity in Ancient Judaism (Studies in Judaism in Late Antiquity 1; Leiden: Brill 1973).
Google Scholar

Petersen, N.R., “The composition of Mark 4:1–8:26,” Harvard Theological Review 73/1–2 (1980) 185–217. DOI: https://doi.org/10.1017/S0017816000002091
Google Scholar

von Prott, H. – Kolbe, W., “Die Inschriften,” Mittelungen des Kaiserlich Deutschen Archaeologischen Instituts, Athenische Abteilung 27 (1902) 44–151.
Google Scholar

Romaniuk, K., List do Rzymian (Pismo Święte Nowego Testamentu 6/1; Poznań – Warszawa: Pallottinum 1978).
Google Scholar

Rosół, R., Wschodnie korzenie kultu Apollona. Studium lingwistyczno-historyczne (Kraków: Nomos 2010).
Google Scholar

Rudolph, K., Gnoza (trans. G. Sowinski; 2nd ed.; Kraków: Zakład Wydawniczy “Nomos” 2003).
Google Scholar

Rumianek, R., Księga Ezechiela. Tłumaczenie i komentarz (Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2009).
Google Scholar

Rumianek, R., Motyw miłości cudzołożnej w Ez 16 i 23 (Warszawa: Fundacja im. Prymasa Tysiąclecia 1995).
Google Scholar

Salza Prina Ricotti, E., Meals and Recipes from Ancient Greece (Los Angeles, CA: J. Paul Getty Museum 2007).
Google Scholar

Schattenmann, J., “κοινός κτλ,” Theologisches Begriffslexikon zum Neuen Testament (ed. L. Cohen – E. Beyreuther – H. Bietenhard; 3rd ed.; Wuppertal: Theologischer Verlag Rolf Brockhaus 1972) I, 495–499.
Google Scholar

Schulte, A., Griechisch-Deutsches Wörterbuch zum Neuen Testamente (Limburg a.L.: Verlag von Gebr. Steffen 1918).
Google Scholar

Sophocles, E.A., Greek Lexicon. Roman and Byzantine Periods [from B.C. 146 to A.D. 1100] (Cambridge, MA: Harvard University Press 1914).
Google Scholar

Stuligrosz, M., “Higiena przy biesiadnym stole w świecie starożytnych Greków,” Czystość i brud. Higiena w starożytności (ed. W. Korpalska – W. Ślusarczyk; Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Collegium Medicum UMK 2013) 37–48.
Google Scholar

Tischendorf, C., Novum Testamentum Graece (Lipsiae: Giesecke & Devrient 1869) I.
Google Scholar

Vogels, H.J., Evangelium Colbertinum. I. Text. II. Text (Bonner Biblische Beiträge 4–5; Bonn: Peter Hanstein Verlag 1953).
Google Scholar

Walters, P., The Text of the Septuagint. Its Corruptions and Their Emendation (ed. D.W. Gooding; Cambridge: Cambridge University Press 1973).
Google Scholar

West, M.L., Wschodnie oblicze Helikonu. Pierwiastki zachodnioazjatyckie w greckiej poezji i micie (trans. M. Filipczuk – T. Polański; Kraków: Wydawnictwo Homini 2008).
Google Scholar

Wypustek, A., Imperium szamba, ścieku i wychodka. Przyczynek do historii życia codziennego w starożytności (Warszawa: Sub Lupa 2018).
Google Scholar

Zimmerli, W., Ezekiel. I. Chapters 1–24. II. Chapters 25–48 (Hermeneia series; Philadelphia, PA: Fortress Press 1979).
Google Scholar

Zorell, F., Lexicon Graecum Novi Testamenti (Paris: P. Lethielleux 1931).
Google Scholar