Recepcja modelu prezydentury polskiej z Konstytucji Marcowej w rozwiązaniach Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r.

Michał Szewczyk

doi:10.21697/2023.23.3-01

Opublikowane: 2024-03-03

Tom 21 Nr 3 (2023)

Recepcja modelu prezydentury polskiej z Konstytucji Marcowej w rozwiązaniach Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r.

Michał Szewczyk

Kwartalnik Prawa Publicznego

Dział: Articles

https://doi.org/10.21697/2023.23.3-01

Abstrakt

Kształt instytucji głowy państwa był przedmiotem poważnych dyskusji i sporów na etapie prac konstytucyjnych zarówno w latach 1919-1921, jak również 1989-1997. Celem artykułu jest przybliżenie zakresu recepcji modelu prezydentury polskiej z konstytucji marcowej w rozwiązaniach konstytucji z 1997 r. Szczegółowej analizie poddane zostają kolejno problemy: pozycji prezydenta w systemie ustrojowym, trybu wyboru głowy państwa, a także niektórych uprawnień prezydenta w relacjach z parlamentem i rządem. Finalnie autor stawia tezę, zgodnie z którą współczesne uregulowanie instytucji prezydenta jest najbliższe temu, które aplikowano
w konstytucji z 1921 r.
Twórcy konstytucji z 1997 r. wyciągnęli wnioski z kilku istotnych wad regulacji zawartych w pierwszej pełnej konstytucji międzywojnia – przede wszystkim kładąc większy nacisk nie tylko na podział, ale także na równowagę władz państwowych. Potwierdza to słuszność tezy o istotnym znaczeniu refleksji historycznej i argumentu historycznego dla współczesnego dyskursu prawniczego. Powinny być one obecne także w dyskusjach na temat przyszłych reform ustrojowych, odnoszących się również do instytucji prezydenta. Autor wskazuje bowiem wyraźnie także na pewne słabości aktualnie obowiązujących regulacji dotyczących głowy państwa. Należy wśród nich wymienić przykładowo powszechny tryb wyboru prezydenta, czy też zbyt silne weto zawieszające w stosunku do ustaw.

Słowa kluczowe:

prezydent, konstytucja marcowa, pozycja prezydenta w systemie ustrojowym, tryb wyboru głowy państwa, kompetencje prezydenta w procedurze ustawodawczej, prawodawstwo delegowane, skrócenie kadencji parlamentu, polityczna odpowiedzialność ministrów, polityka zagraniczna.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szewczyk, M. (2024). Recepcja modelu prezydentury polskiej z Konstytucji Marcowej w rozwiązaniach Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. Kwartalnik Prawa Publicznego, 21(3), 7–25. https://doi.org/10.21697/2023.23.3-01

Cited by / Share

Bibliografia

Ajnenkiel A., Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1971-1997, Warszawa 2001.
Google Scholar

Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Google Scholar

Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2012.
Google Scholar

Brzozowski W., Obejście konstytucji, „Państwo i Prawo” 2014, nr 9.
Google Scholar

Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989-1997), Warszawa 2009.
Google Scholar

Dudek D., Autorytet prezydenta a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 2013.
Google Scholar

Dudek D., Komentarz do art. 146 [w:] Konstytucja RP. Komentarz, red. M. Safjan, L. Bosek, t. 2, Warszawa 1976.
Google Scholar

Dudek D., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej – refleksje w 100-lecie instytucji, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 4.
Google Scholar

Krukowski S., Geneza konstytucji z 17 marca 1921 r., Warszawa 1977.
Google Scholar

Pietrzak M., Konstytucja z 17 kwietnia 1921 r. z perspektywy 80 lat, „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 2.
Google Scholar

Sarnecki P., Konstytucja marcowa a rozwój konstytucjonalizmu polskiego, „Przegląd Sejmowy” 2001, nr 2.
Google Scholar

Szewczyk M., Najwyższe zwierzchnictwo Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nad siłami zbrojnymi w świetle konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2018.
Google Scholar

Trzciński J., Wiącek M., W sprawie wprowadzenia do Konstytucji RP instytucji rozporządzenia z mocą ustawy w celu implementacji prawa Unii Europejskiej [w:] Konstytucja. Rząd. Parlament. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Ciemniewskiego, red. P. Radziewicz, J. Wawrzyniak , Warszawa 2014.
Google Scholar

Turbalski A., Turbalska J., Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej. Rozważania na tle konstytucji marcowej oraz konstytucji z 1997 roku, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 4.
Google Scholar

Wiącek M., Wpływ Konstytucji marcowej na treść i praktykę stosowania Konstytucji z 1997 r., „Państwo i Prawo” 2018, nr 11.
Google Scholar

Witkowski Z., Dyrektywa „współdziałania władz” jako element organizujący życie wspólnoty państwowej w świetle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. [w:] Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz, red. J. Wawrzyniak, M. Laskowska, Warszawa 2009.
Google Scholar

Witkowski Z., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. 1921-1935, Warszawa-Poznań-Toruń 1987.
Google Scholar

Wyszomirski Ł., Wybór Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na przykładzie Konstytucji z 1921 oraz 1997 roku [w:] Konstytucja jako efekt kompromisu politycznego. W setną rocznicę Konstytucji marcowej 1921 roku, red. M. Wichmanowski, Lublin 2022.
Google Scholar