Abstrakt

W niniejszym artykule autor przedstawia kompetencje Penitencjarii Apostolskiej, obejmujące wszelkie kwestie, które mogą być rozwiązane na forum wewnętrznym i koncentruje się w sposób szczególny na znaczeniu i celowości cenzur oraz nieregularności w prawie kanonicznym. Wszystkie przypadki cenzur „latae sententiae” zaciągnięte „ipso facto” i nie będące przedmiotem wyroku sądowego, mogą być rozpatrywane na forum wewnętrznym . Niektóre z nich mogą zostać uchylone przez lokalnego ordynariusza lub przez wyższych  przełożonych zakonnych, inne podlegają wyłącznej kompetencji Stolicy Apostolskiej. Autor wymienia i szczegółowo analizuje kolejne z nich: profanacja postaci konsekrowanych (kan. 1367); naruszenie bezpośrednio tajemnicy sakramentalnej (kan. 1388, § 1); rozgrzeszenie wspólnika w grzechu przeciw szóstemu przykazaniu Dekalogu (kan. 1378, § 1) nieważne poza niebezpieczeństwem śmierci (kan. 977); stosowanie przymusu fizycznego wobec Biskupa Rzymskiego (kan. 1370); udzielenie i przyjęcie konsekracji biskupiej bez papieskiego mandatu (kan. 1382); usiłowanie udzielenia święceń kapłańskich kobiecie jak i usiłowanie ich przyjęcia przez kobietę (SST, art. 5, n. 1). Autor podkreśla, że również tajne nieprawidłowości, zarówno co do przyjęcia sakramentu święceń jak i co do ich sprawowania, rozpatrywane są na forum wewnętrznym. Nieprawidłowości mogą mieć jako swoje źródło fakt przestępstwa, nie są one jednak karami kanonicznymi. Jest to zakazem kanoniczny o charakterze stałym, który wyłącza z możliwości przyjęcia sakramentu święceń lub z godnego wypełniania święceń już przyjętych, o ile nie została udzielona uprzednio dyspensa kompetentnej władzy. Nieprawidłowość nie ustaje automatycznie, ale może być udzielona dyspensa. zwykła przeszkoda może się skończyć automatycznie, np. żona mężczyzny umiera i przeszkoda do święceń wygasa. Jedynymi nieprawidłowościami lub zwykłymi przeszkodami są te wymienione Kodeksie z 1983 r. w następujących kanonach. Nieprawidłowości do przyjęcia święceń: amencja lub inna choroba psychiczna (kan.1041, 1°); apostazja, herezja lub schizma (kan.1041, 2°), usiłowanie małżeństwa (kan. 1041, 3°); dobrowolne zabójstwo lub spędzenie płodu, gdy skutek nastąpił (kan. 1041, 4°); samookaleczenie lub próba samobójstwa (kan. 1041, 5°); akt święceń zarezerwowany (kan. 1041, 6°). Zwykłe przeszkody nie pozwalające przyjąć święceń: mężczyzna żonaty (kan. 1042, 1°); urząd lub zarząd zakazany duchownym (kan. 1042, 2°); neofita (kan. 1042, 3°). W końcu nieprawidłowości i zwykłe przeszkody do wykonywania święceń: nieprawne przyjęcie święceń przez osobę związaną nieprawidłowością (kan. 1044, §1, 1°); publiczna apostazja, herezja lub schizma (kan. 1044, §1, 2°); delikt o charakterze publicznym opisany w kan. 1041, nn. 3, 4, 5, 6; amencja lub inne upośledzenie psychiczne (kan. 1044, §2, 1°).