Abstrakt

Synod w Adge (506) zdecydował, że obowiązek niedzielny można wypełnić jedynie we własnym kościele parafialnym. Ta norma upowszechniła się w Kościele łacińskim i zachowała się aż do Soboru Trydenckiego (1545-1563), chociaż przepis ten już wcześniej uległ osłabieniu z powodu prawa zwyczajowego, które pozwalało na wypełnienie go, w określonych sytuacjach, w innych kościołach parafialnych, a także, dzięki papieskim przywilejom, w kościołach należących do zakonów żebraczych. Od Soboru Trydenckiego wierni mogą być jedynie zachęcani do wypełniania go we własnym kościele parafialnym, oraz mogli uczynić mu zadość także w kaplicach pół-publicznych, pół-prywatnych, nielicznych kaplicach prywatnych, a poza miejscem świętym, poprzez Mszę sprawowaną na niektórych przenośnych ołtarzach, zwanych portatylami. Obecnie wystarczy uczestniczyć we Mszy odprawianej w jakimkolwiek miejscu, jednak na Mszę poza miejscem świętym wymagane jest, do godziwości, pozwolenie Ordynariusza.

Obowiązek niedzielny wypełnia się uczestnicząc we Mszy sprawowanej w obrządku katolickim. Od XIX wieku katolicy łacińscy i wschodni mogą wypełniać go uczestnicząc we Mszy w innym obrządku, niż własny. „Dyrektorium ekumeniczne” (1967) dopuszczało możliwość okazjonalnego wypełniania go także poprzez udział we Mszy sprawowanej przez niekatolików, jednak aktualne „Dyrektorium ekumeniczne” (1993) ten przywilej wyraźnie odwołało.

Udział we Mszy katolickiej sprawowanej przez kapłana ekskomunikowanego, ukaranego interdyktem lub suspendowanego, którego kara jest publicznie znana, wypełnia obowiązek niedzielny, ale wierny może zostać ukarany sprawiedliwą karą za uczestnictwo w niej.