Upowszechnianie metody Owidiusza Decroly’ego na łamach czasopisma „Wychowanie Przedszkolne” (1925-1939) – kontekst teoretyczny i praktyczny

Aleksandra Feliniak

doi:10.21852/sem.1867

Opublikowane: 08.11.2025

Tom 46 Nr 2 (2025)

Upowszechnianie metody Owidiusza Decroly’ego na łamach czasopisma „Wychowanie Przedszkolne” (1925-1939) – kontekst teoretyczny i praktyczny

Aleksandra Feliniak

Seminare. Poszukiwania naukowe

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21852/sem.1867

Abstrakt

Tematem artykułu jest propagowanie pedagogiki Owidiusza Jana Decroly’ego na łamach czasopisma „Wychowanie Przedszkolne” (1925–1939). Metoda O. Decroly’ego stanowi jedno z kluczowych podejść pedagogicznych opartych na aktywności dziecka, integracji treści nauczania oraz uwzględnieniu jego naturalnych zainteresowań. Celem niniejszego opracowania jest analiza teoretycznych założeń tej metody oraz ich praktycznych zastosowań w edukacji przedszkolnej, ukazanych na łamach wspomnianego periodyku.

Struktura opracowania obejmuje cztery zasadnicze części. W pierwszej scharakteryzowano czasopismo „Wychowanie Przedszkolne”, uwzględniając jego profil tematyczny oraz funkcje edukacyjno-popularyzatorskie. Druga część przedstawia syntetyczną biografię O. Decroly’ego, ukazującą jego drogę zawodową od absolwenta studiów medycznych do wybitnego pedagoga-praktyka, wykładowcy akademickiego oraz twórcy nowatorskiej metody dydaktycznej. W dwóch kolejnych częściach przeanalizowano treści publikacji poświęconych jego koncepcji pedagogicznej, a także sposób przedstawiania
O. Decroly’ego jako uczonego, nauczyciela i reformatora edukacji. Szczególną uwagę poświęcono trzem zasadniczym aspektom jego koncepcji dydaktycznej – obserwacji, asocjacji i ekspresji – które odgrywają fundamentalną rolę w procesie poznawania świata przez dziecko.

Słowa kluczowe:

pedagogika, Metoda Decroly’ego, edukacja przedszkolna

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Feliniak, A. (2025). Upowszechnianie metody Owidiusza Decroly’ego na łamach czasopisma „Wychowanie Przedszkolne” (1925-1939) – kontekst teoretyczny i praktyczny. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 46(2). https://doi.org/10.21852/sem.1867

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bogdanowiczowa, Zofia. 1927. “Rola pogadanki wczoraj a dziś.” Wychowanie Przedszkolne 3 (10): 4–6.
Google Scholar

Bużycka-Krasuska, Janina. 1926a. “Psychologia eksperymentalna na terenie przedszkoli.” Wychowanie Przedszkolne 2 (6): 4–7.
Google Scholar

Bużycka-Krasuska, Janina. 1926b. “Psychologia eksperymentalna na terenie przedszkoli.” Wychowanie Przedszkolne 2 (7–8): 1–6.
Google Scholar

Bruner, Jerome S. 1966. Toward a Theory of Instruction. Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press.
Google Scholar

Darewska, M. 1930. “Przedszkole i jego otoczenie (Ośrodek zainteresowań).” Wychowanie Przedszkolne 6 (4): 85–89.
Google Scholar

Decroly, Ovide and Eugénie Monchamp. 1931. Gry wychowawcze jako środek wdrożenia dziecka do czynności umysłowych i ruchowych. Przyczynek do pedagogiki niedorozwiniętych i małych dzieci. Translated by Helena Berggruenerowa, edited by Maria Grzegorzewska. Warszawa: Nasza Księgarnia Sp. Akc. Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Google Scholar

Decroly, Ovide and Gérard Boon. 1930. Ku odnowie szkoły (pierwszy etap). Podział uczniów na klasy. Program myśli skojarzeniowych. Metoda ośrodków zainteresowania. Translated by Józef Madeja. Katowice–Łódź: Księgarnia Ludwika Fiszera.
Google Scholar

Depaepe, Marc, Frank Simon, and Angelo Van Gorp. 2003a. “Ovide Decroly as an Academic Conference Participant.” In W służbie szkoły i nauki. Księga poświęcona Profesorowi Czesławowi Majorkowi, edited by Zygmunt Ruta and Ryszard Ślęczka, 278–293. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Depaepe, Marc, Frank Simon, and Angelo Van Gorp. 2003b. “The Canonization of Ovide Decroly as a ‘Saint’ of the New Education.” History of Education Quarterly 43 (2): 224–249.
Google Scholar

Depaepe, Marc, Frank Simon, and Angelo Van Gorp. 2018. “Ovide Decroly (1871–1932): The Prototype of a Modern Scientist, Also in the Context of Funding?” In Educational Research: Ethics, Social Justice, and Funding Dynamics, edited by Paul Smeyers and Marc Depaepe, 223–237. Cham: Springer.
Google Scholar

Descoeudres, Alice. 1916. L’Éducation des enfants anormaux, observations psychologiques et indications pratiques suivies d’un résumé des tests de Binet et Simon. Neuchâtel: Delachaux & Niestlé s. a.
Google Scholar

Drynda, Danuta. 2000. “Geneza Nowego wychowania w Polsce.” In Pedagogika Nowego Wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku, edited by Andrzej Meissner and Czesław Majorek, 27–39. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Google Scholar

Dubreucq, Francine. 1993. “Jean-Ovide Decroly (1871–1932).” Prospects. Quarterly Review of Education 23 (1–3): 249–275.
Google Scholar

Dzierzbicka, Wanda. 1963. “System O. Decroly.” In Źródła do dziejów myśli pedagogicznej, Vol. 7: Eksperymenty pedagogiczne w Polsce w latach 1900–1939, edited by Bogdan Suchodolski, 285–290. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Girtlerowa, Helena. 1931. “Fragment metody Decrolego w przedszkolu.” Wychowanie Przedszkolne 7 (2): 46–52.
Google Scholar

Hellmann, Jan. 1931. „Nauczanie rachunków dzieci w wieku do lat 7-miu.” Wychowanie Przedszkolne 7 (5): 135–138.
Google Scholar

Hamaïde, Amélie. 1926. Metoda Decroly. Translated by Maria Górska, edited by Maria Lipska-Librachowa. Warszawa–Łódź: Nasza Księgarnia Sp. Akc. Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych.
Google Scholar

Hamaïde, Amélie. 1932. Metoda Decroly. 2nd ed. Translated by Maria Górska, edited by Maria Lipska-Librachowa. Warszawa: Nasza Księgarnia Sp. Akc. Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Google Scholar

Jacques, Catherine. 2006. “Hamaïde Amélie (1888–1970). Pédagogue, propagandiste des idées d’Ovide Decroly.” In Dictionnaire des femmes belges XIXe et XXe siècles, edited by Éliane Gubin, Catherine Jacques, Valérie Piette and Jean Puissant, 303–305. Bruxelles: Éditions Racine.
Google Scholar

Karcz, Eugenia. 2003. “Decroly Ovide Jean (1871–1932).” In Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Vol. 1: A–F, edited by Tadeusz Pilch, 626–628. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
Google Scholar

Kolb, David A. 1984. Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Google Scholar

Krahelska-Mackiewiczowa, Wanda. 1928. “Szkoła D-ra Decroly’ego.” Wychowanie Przedszkolne 4 (5): 101–104.
Google Scholar

Leżańska, Wiesława. 2008. “Weryho-Radziwiłłowiczowa Maria (1858–1944).” In Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Vol. 7: V–Ż, edited by Tadeusz Pilch, 59–63. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
Google Scholar

“Łamigłówka (Pomysłu Decroly’ego).” 1929. Wychowanie Przedszkolne 5 (2): 44.
Google Scholar

M.F. 1926. “Sprawozdanie z książek. Metoda Decroly – Amelji Hamaïde.” Wychowanie Przedszkolne 2 (7–8): 32–33.
Google Scholar

M.M. 1931. ”Wystawa wychowania przedszkolnego.” Wychowanie Przedszkolne 7 (3): 96.
Google Scholar

Madeja, Józef. 1958. “Owidiusz Jan Decroly.” Chowanna 2 (5–6): 275–283.
Google Scholar

Mallinson, Vernon. 1955. “Some Sources for the History of Education in Belgium.” British Journal of Educational Studies 4 (1): 62–70.
Google Scholar

Oderfeldówna, Anna. 1933. “Owidjusz Decroly, jako człowiek.” Wychowanie Przedszkolne 9 (3): 77–78.
Google Scholar

Sikorska, Irena. 1932. “Jak się wytworzył ośrodek zainteresowania w mojem przedszkolu.” Wychowanie Przedszkolne 8 (2): 53–55.
Google Scholar

Sobczak, Jędrzej. 1998. “Nowe Wychowanie” w polskiej pedagogice okresu Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy.
Google Scholar

Sosnowska, Joanna. 2016. “Wydawcy polskich czasopism pedagogicznych adresowanych do wychowawczyń przedszkoli i ich rola w popularyzowaniu idei wychowania przedszkolnego w II Rzeczypospolitej.” In Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XX i pierwszych latach XXI wieku, edited by Iwonna Michalska and Grzegorz Michalski, 31–55. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

“Ś.P. Dr. Ovide Decroly.” 1932. Wychowanie Przedszkolne 8 (6): 161.
Google Scholar

Van Gorp, Angelo. 2005. “From Special to New Education: The Biological, Psychological, and Sociological Foundations of Ovide Decroly’s Educational Work (1871–1932).” History of Education 34 (2): 135–149.
Google Scholar

Van Gorp, Angelo. 2006. “Ovide Decroly, a Hero of Education. Some Reflections on the Effects of Educational Hero Worship.” In Educational Research: Why ‘What Works’ Doesn’t Work, Vol. 1, edited by Paul Smeyers and Marc Depaepe, 37–50. Dordrecht: Springer.
Google Scholar

Van Gorp, Angelo. 2007. “Ovide Decroly: Warum sollten wir ihn erforschen?” Zeitschrift für pädagogische Historiographie 13 (1): 6–13.
Google Scholar

Van Gorp, Angelo. 2019. “Requiem for Gary: Cultivating Wasteland in and beyond the ‘Age of Steel’.” In Fabricating Modern Societies: Education, Bodies, and Minds in the Age of Steel, edited by Karin Priem and Frederik Herman, 219–240. Leiden–Boston: Brill.
Google Scholar

Van Gorp, Angelo, Marc Depaepe, and Frank Simon. 2004. “Backing the Actor as Agent in Discipline Formation: An Example of the ‘Secondary Disciplinarization’ of the Educational Sciences, Based on the Networks of Ovide Decroly (1901–1931).” Paedagogika Historica 40 (5–6): 591–616.
Google Scholar

Weinlerówna, Mira. 1933. “Owidjusz Decroly.” Wychowanie Przedszkolne 9 (1): 1–4.
Google Scholar

Weinlesowa, Mira. 1933. “Owidjusz Decroly, jako pedagog. Odczyt, wygłoszony na zebraniu Tow. Wych. Przedszkolnego dn. 24.III.33 r.” Wychowanie Przedszkolne 9 (3): 70–76.
Google Scholar

Weryho Maria. 1929. “Ćwiczenie zmysłów.” Wychowanie Przedszkolne 5 (11): 219–222.
Google Scholar

Weryho-Radziwiłłowiczowa, Maria. 1925. “Słowo wstępne.” Wychowanie Przedszkolne 1 (1): 2.
Google Scholar

Wira-Świątkowska, Katarzyna. 2004. “Kształcenie wychowawczyń przedszkoli w działalności Marii Weryho-Radziwiłłowiczowej.” In Historyczne i współczesne konteksty kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji, edited by Wiesława Leżańska, 151–156. Łódź: Wyższa Szkoła Informatyki w Łodzi.
Google Scholar

Wira-Świątkowska, Katarzyna. 2007. “‘Wychowanie Przedszkolne’ jako czasopismo propagujące idee nowego wychowania.” In Z teorii i doświadczeń pedagogicznych, edited by Tadeusz Jałmużna, 91–99. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wróbel, Tadeusz. 1962. “Owidiusz Decroly – przedstawiciel naturalizmu w pedagogice.” In Problemy współczesnego wychowania, Vol. 4: Studia nad pedagogiką XX wieku, edited by Wincenty Okoń and Bogdan Suchodolski, 45–59. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Google Scholar