The 15-th century edition of the Pauline missal as a source for Gregorian chant history

Fryderyk Rozen

doi:10.21697/sc.2023.30.2.7

Opublikowane: 2023-12-31

Tom 2 Nr 30 (2023)

The 15th-century edition of the Pauline missal as a source of Gregorian chant history

Fryderyk Rozen

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2023.30.2.7

Abstrakt

Istnieje jedynie kilka średniowiecznych kodeksów zawierających notację muzyczną Mszy w rycie paulińskim. Istotnym źródłem do badań nad paulińską muzyką liturgiczną jest Missale Eremitarum S. Pauli wydrukowany przez Johannesa Amerbacha ok. 1490 r. Celem artykułu jest omówienie miejsc pozostawionych przez drukarza pod odręczne wpisanie neum. Miejsce pod notację muzyczną zostało przygotowane we fragmentach Ordinarium Missae, obrzędach Niedzieli Palmowej i Wielkiego Piątku. W sześciu zachowanych egzemplarzach neumy zostały wpisane w odmiennym zakresie. Opracowanie proweniencyjne wykazało, iż egzemplarze były używane w klasztorach kilku krajów.

Słowa kluczowe:

paulini, inkunabuły, mszał, liturgia średniowieczna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rozen, F. (2023). The 15th-century edition of the Pauline missal as a source of Gregorian chant history. Saeculum Christianum, 2(30), 89–101. https://doi.org/10.21697/sc.2023.30.2.7

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Gyöngyösi Gregorius, Vitae Fratrum Eremiatrum Ordinis Sancti Pauli Primi eremitae, ed. Franciscus Hervay, Budapest 1988.
Google Scholar

Missale Eremitarum ordinis S. Pauli, [Basel Johann Amerbach, um 1495].
Google Scholar

Missale Strigoniense 1484. Monumenta Ritualia Hungarica 1, ed. B. Déri, Budapest 2009.
Google Scholar

Analecta hymnica Medii Aevi, vol. XLVII, Leipzig 1905.
Google Scholar

Bibliotheca Hungarica. Kódexek és nyomtatott könyvek Magyarországon 1526 előtt, vol. 1: A–J, ed. C. Csapodi, K. Csapodiné Gárdonyi, Budapest, 1988.
Google Scholar

Cempura H., Franciszkańskie mandatum w średniowiecznych rękopisach w Polsce, „Musica Medii Aevi”, 3/1969, p. 113-129.
Google Scholar

Farkas D., The main research results of Pauline liturgical chant in Hungary, in: Liturgia w klasztorach paulińskich w Polsce. Źródła i początki, ed. R. Pośpiech, Opole 2012, p. 413-432.
Google Scholar

Földváry M. I., Pauline Customs and the Esztergom Use, in: Liturgy and Music in the History of the Pauline Order, ed. E. Mateja, R. Pośpiech, Opole 2018, p. 55-61.
Google Scholar

Gancarczyk P., Muzyka wobec rewolucji druku. Przemiany w kulturze muzycznej XVI wieku, Toruń 2011.
Google Scholar

Geldner F., Die deutschen Inkunabeldrucker: ein Handbuch der deutschen Buchdrucker des XV. Jahrhunderts nach Druckorten, Stuttgart 1968-1970, vol. 1.
Google Scholar

Geldner F., Printers and printing XV century, in: Encyclopedia of Library and Information Science, vol. 23, New York 1978.
Google Scholar

Gesamtkatalog der Wiegendrucke, https://www.gesamtkatalogderwiegendrucke.de/ (accessed 3 June 2023).
Google Scholar

Gilányi G., Preservation, Continuity, Archaism – Musical Notation in the Pauline Order between the 14th and 18th Centuries, in: Liturgy and Music in the History of the Pauline Order, ed. E. Mateja, R. Pośpiech, Opole 2018, p. 151-165.
Google Scholar

Haegen P., Basler Wiegendrucke. Verzeichnis der in Basel gedruckten Inkunabeln von Berthold Ruppel bis Nikolaus Kessler mit ausführlicher Beschreibung der in Basel vorhandenen Exemplare, Basel 1985.
Google Scholar

Halpron B., The corespondence of Johan Amerbach, Michigan 2000.
Google Scholar

Heitz P., Christus am Kreuz. Kanonbilder der in Deutschland gedruckten Messbücher des fünfzehnten Jahrhunderts, Strassburg 1910.
Google Scholar

Hubay I., Missalia hungarica, Budapest 1938.
Google Scholar

Incunabula quae in bibliothecis Poloniae asservantur, vol. 1, moderante A. Kawecka-Gryczowa, composuerunt M. Bohonos et E. Szandorowska, Wratislaviae 1970.
Google Scholar

Kinkeldey O., Music and Music Printing in Incunabula, “The Papers of the Bibliographical Society of America”, 26/1932, p. 89-118.
Google Scholar

Kiss G., Pre–tridentine sources of the Pauline Mass chant repertory, in: Liturgia w klasztorach paulińskich w Polsce. Źródła i początki, ed. R. Pośpiech, Opole 2012, p. 199-217.
Google Scholar

Kisbán E., Historia zakonu paulinów macierzystej prowincji węgierskiej, vol 1-2, transl. B. Natoński, Jasna Góra 2009.
Google Scholar

Kotvan I., Inkunábuly archívov, múzeí a niektorých historických knižníc na Slovensku, Martin 1964.
Google Scholar

Kotvan I., Inkunábuly na Slovensku, Martin 1979.
Google Scholar

Kubieniec J., Liturgia paulińska w Polsce. Źródła i specyfika, in: Liturgy and Music in the History of the Pauline Order, ed. E. Mateja, R. Pośpiech, Opole 2018, p. 37-53.
Google Scholar

Kubieniec J., Średniowieczne rękopisy liturgiczne z archiwum jasnogórskiego, in: Liturgia w klasztorach paulińskich w Polsce. Źródła i początki, ed. R. Pośpiech, Opole 2012, p. 138-142.
Google Scholar

Meyer-Baer K., Liturgical music incunabula. A descriptive catalogue, London 1962.
Google Scholar

Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu, https://www.nsk.hr/ispis-rezultata/ (accessed 1 June 2023).
Google Scholar

Norel J., Graduał franciszkański z Płocka. Rękopis ms. 3IV5B z XIII w. z Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku w świetle polskiej i europejskiej tradycji liturgiczno-muzycznej. Studium źródłoznawcze, Kraków 2007.
Google Scholar

Notae musicae artis. Notacja muzyczna w źródłach polskich XI-XVI wieku, ed. E. Witkowska-Zaremba, Kraków 1999.
Google Scholar

Nowowiejski A., Msza święta, Płock 1993.
Google Scholar

Oates J.C., A catalogue of the fifteenth-century books in the University Library Cambridge, Cambridge 1954.
Google Scholar

Pietras L., Chorał gregoriański w dokumentach i praktyce paulinów, “Dissertationes paulinorum”, 18/2009, p. 5-23.
Google Scholar

Pikulik J., Śpiewy allelujatyczne na niedziele po Zesłaniu Ducha Świętego jako kryterium ustalania proweniencji polskich rękopisów muzycznych, in: W kierunku chrześcijańskiej kultury, red. B. Bejze, Warszawa 1978, p. 680-692.
Google Scholar

Przywecka-Samecka M., Drukarstwo muzyczne w Europie do końca XVIII wieku, Wrocław 1987.
Google Scholar

Przywecka-Samecka M., Początki drukarstwa muzycznego w Europie. Wiek XV, Wrocław 1981.
Google Scholar

Radó P., Libri liturgici manuscripti bibliothecarum Hungariae, Budapeszt 1947.
Google Scholar

Sajó G., Soltész E., Catalogus incunabulorum quae in bibliothecis publicis Hungariae asservantur, Budapest 1970.
Google Scholar

Sarbak G., Das Buch–und Bibliothekswesen der Pauliner im Mittelalter, in: Beiträge zur Geschichte des Paulinerordens, red. K. Elm, Berlin 2000, p. 41-62.
Google Scholar

Soltész E., Die Erstausgabe des Pauliner-Breviers, „Gutenberg Jahrbuch“, 35/1960, s. 132- 140.
Google Scholar

Szendrei J., Notacja liniowa w polskich źródłach chorałowych XII-XVI wieku, in: Notae musicae artis, ed. E. Witkowska-Zaremba, Kraków 1999.
Google Scholar

Török J., A magyar pálosrend liturgiájának forrásai, kialakulása és főbb sajátosságai (1225-1600), Budapest 1977.
Google Scholar

Török J., Die Paulinerliturgie in Ungarn, in: Beiträge zur Geschichte des Paulinerordens, red. K. Elm, Berlin 2000, p. 125-134.
Google Scholar

Werl V., Die typographischen Incunabeln der Stiftsbibliothek zu Göttweig, London 1982.
Google Scholar

Zbudniewek J., Zbiór rękopisów paulińskich w Polsce, in: Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi, vol. 12, ed. B. Bieńkowska, Warszawa 1992, p. 5-54.
Google Scholar