Stan badań nad reformacją na Mazowszu – zarys problematyki i postulatów badawczych

Katarzyna Paduch

doi:10.21697/sc.2020.27.1.17

Opublikowane: 2020-09-30

Tom 27 Nr 1 (2020)

Stan badań nad reformacją na Mazowszu – zarys problematyki i postulatów badawczych

Katarzyna Paduch

Saeculum Christianum

Dział: Sprawozdania i Komunikaty

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.17

Abstrakt

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie stanu badań nad reformacją na Mazowszu po 1945 roku do czasów współczesnych na różnych płaszczyznach. Wśród historyków badających proces przenikania religii protestanckich na Mazowszu można wyróżnić kilka problemów badawczych. Pierwszy z nich to działania diecezji płockiej i kapituły katedralnej wobec rozwijającej się na Mazowszu reformacji oraz inicjatywy podejmowane przez biskupów płockich zarówno w okresie reformacji, jak i w okresie kontrreformacji. Kolejny problem badawczy to rozwój wyznań protestanckich na konkretnych ziemiach Mazowsza.

Słowa kluczowe:

Mazowsze, reformacja, kontrreformacja, protestantyzm, kalwinizm, luteranizm

Inne teksty tego samego autora

<< < 1 2

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Paduch, K. (2020). Stan badań nad reformacją na Mazowszu – zarys problematyki i postulatów badawczych. Saeculum Christianum, 27(1), 249–263. https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.1.17

Cited by / Share

Bibliografia

Budka W., Przejawy reformacji na Mazowszu w latach 1548-1572, „Odrodzenie i reformacja”, 1985, t. 30, s. 143-177.

Budka W., Przejawy reformacji w miastach Mazowsza (1526-1548), „Odrodzenie i reformacja w Polsce”, 1983, t. 28, s. 185-194.

Butterwick R., Czeppe M., Żebrowski T., Szembek Krzysztof Hilary (1723-1797), w: Polski Słownik Bibliograficzny (dalej: PSB), t. 48, red. A. Romanowski, Warszawa-Kraków 2012, s. 93-100.

Choińska-Mika J., Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998.

Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 3, cz. 2: Mazowsze z Podlasiem, opr. K. Korotajowa, A. Endzel, J. Krauze-Karpińska, J. Szczepaniec, Warszawa 2001, s. 188-189, 314.

Dzięgielewski J., Wierność Kościołowi a kwestia „czarnej legendy” szlachty mazowieckiej, w: Mazowsze Północne. W poszukiwaniu tożsamości narodowej, społecznej i religijnej, red. J. Gołota, M. Truszczyński, Ostrołęka 2012, s. 7-12.

Fijałkowski P., „Polska książka ewangelicka” – wystawa w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Sochaczewie, „Notatki Płockie”, 1994, nr 2, s. 49-50.

Fijałkowski P., Początki protestantyzmu na pograniczu wielkopolsko-mazowieckim, „Notatki Płockie”, 1993, nr 2, s. 10-11.

Gieysztor I., Źle i dobrze o ludziach Mazowsza XVI-XVII w., „Notatki Płockie”, 1965, nr 3-4, s. 5-13.

Gieysztorowa I., Zahorski A., Łukasiewicz A., Cztery wieki Mazowsza: szkice z dziejów 1526-1914, Warszawa 1968.

Gostomski Anzelm (ok. 1508-1588), w: Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 2, red. R. Pollak, [Warszawa 1964], s. 211-212.

Góralski W., Diecezja płocka i jej synody w okresie potrydenckim: szkic do badań nad recepcją soboru trydenckiego w świetle ustawodawstwa synodów diecezjalnych, „Studia Płockie”, 1986, t. 14, s. 159-186.

Góralski W., Odnowa duszpasterska w diecezji płockiej w świetle synodu z 1593 r., „Studia Płockie”, 1982, t. 10, s. 115-131.

Góralski W., Próba potrydenckiej odnowy Kościoła płockiego na synodzie z 1586 r., „Studia Płockie”, 1983, t. 11, s. 229-255.

Góralski W., Synody płockie – historia i współczesność, „Notatki Płockie”, 1991, nr 1, s. 21-24.

Góralski W., Ustawodawstwo synodalne diecezji płockiej: stan badań oraz postulaty badawcze, „Studia Płockie”, 1979, t. 7, s. 174-186.

Graczyk W., Husytyzm w diecezji płockiej w latach 1439-1463, „Studia Płockie”, 1996, t. 24, s. 167-177.

Graczyk W., Katolicy i protestanci na Mazowszu, w: Dzieje Mazowsza lata 1527-1794, t. 2, red. J. Tyszkiewicz, Pułtusk 2015, s. 312-318.

Gruszecki S., Węgrów kolebką arianizmu polskiego, „Rocznik Mazowiecki”, 6/1976, s. 315-324.

Grzegorz Paweł z Brzezin (ok. 1525-1591), w: Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 2, red. R. Pollak, [Warszawa 1964], s. 55-60.

Grzybowski M. M., Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII wieku [c.d.]: materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, „Studia Płockie”, 1985, t. 13, s. 262-293.

Grzybowski M. M., Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII wieku: materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, „Studia Płockie”, 1982, t. 10, s. 261-292.

Grzybowski M. M., Katolickie kaplice dworskie oraz miejsca kultu innowierców na Mazowszu w drugiej połowie XVIII wieku [c.d.]: materiały źródłowe z wizytacji kościelnych, „Studia Płockie”, 1986, t. 14, s. 271-307.

Grzybowski M. M., Struktura wyznaniowa ludności diecezji płockiej według spisu Adama Michała Prażmowskiego z 1817 r., „Notatki Płockie”, 1981, nr 1, s. 15-19.

Herod P. E., Okoliczności wydania dekretu antyluterańskiego 15 marca 1525 r. przez księcia mazowieckiego Janusza III, w: Polska i ziemie pruskie po pokoju toruńskim (1466 r.), red. D. Makiłła, Warszawa 2017, s. 131-144.

Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 1: Do roku 1506, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1974.

Jubileusz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie 1581-1781-1981, red. S. Adamski, Warszawa [1985].

Kaniewska I., Lasocki Krzysztof (zm. ok. 1580), w: PSB, t. 16, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 540-541.

Kazimierski J., Z dziejów Węgrowa w XV-XVII wieku, „Rocznik Mazowiecki”, 3/1970, s. 267-282.

Kisiel D., Recepcja reformy trydenckiej w diecezji płockiej, „Studia Płockie”, 2000, t. 28, s. 187-206.

Kłodawski K., Imigracja luteran w okolice Płocka i jej wpływ na powstanie i rozwój terytorium parafii ewangelicko-augsburskiej w Płocku, „Notatki Płockie”, 2001, t. 46, nr 3, s. 10-17.

Kłodawski K., Struktura wyznaniowa mieszkańców Płocka w XIX i początkach XX wieku: (w świetle rejestracji urzędowej), „Notatki Płockie”, 2003, nr 4, s. 17-21.

Kot S., Budny Szymon (zm. ok. 1595), w: PSB, t. 3, red. W. Konopczyński, Kraków 1937, s. 96-99.

Kowalska H., Lasocki Stanisław (ok. 1521-1563), w: PSB, t. 16, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 548-549.

Kowalska H., Lutomirski Jan (zm. 1567), w: PSB, t. 18, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1973, s. 139-141.

Kowalska K., Leszczyński Rafał (zm. 1527), w: PSB, t. 17, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1972, s. 130-132.

Litak S., Organizacja parafialna diecezji płockiej w drugiej połowie XVIII w., „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 1999, nr 13, s. 29-35.

Litak S., Parafie i ludność diecezji płockiej w drugiej połowie XVIII w., „Studia Płockie”, 1975, t. 3, s. 227-245.

Lolo R., Rubież czy prowincja? Kościół katolicki na Mazowszu w XVI-XVIII wieku, w: Mazowsze na pograniczu kultur w średniowieczu u nowożytności, red. M. Dygo, Pułtusk 2007, s. 109-121.

Manteufflowa M., Prażmowski Adam Michał (1764-1836), w: PSB, t. 28, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1984, s. 371-374.

Mironczuk E., Mironczuk J., Starsze „sekty” protestanckie na Mazowszu I i pograniczu mazurskim do I wojny światowej, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 2006, t. 20, s. 63-76.

Mironczuk J., Reformacja na Mazowszu Północnym (diecezja płocka), „Studia Theologica Pentecostalia”, 2016, nr 4, s. 71-91.

Mironczuk J., Rzymskokatolicy a inne wyznania chrześcijańskie w powiece ostrołęckim, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 2007, nr 21, s. 75-101.

Müller W., Diecezja płocka od drugiej połowy XVI wieku do rozbiorów, „Studia Płockie, 1975, t. 3, s. 153-226.

Murzynowski Stanisław (ok. 1528-1553), w: Bibliografia literatury polskiej, t. 2, red. R. Pollak, [Warszawa 1964], s. 546-547.

Nir R., Próba nawrócenia Melanchtona przez biskupa Andrzeja Krzyckiego, „Studia Płockie”, 1980, t. 8, s. 169-177.

Nir R., Stanowisko biskupa Andrzeja Krzyckiego wobec luteranizmu, „Studia Płockie”, 1981, t. 9, s. 73-85.

Nitecki P., Krzycki Andrzej (1481-1537), w: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999: słownik biograficzny, Warszawa 2000, k. 232.

Nitecki P., Wolski-Dunin Piotr (1530-1590), w: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999: słownik biograficzny, Warszawa 2000, k. 493.

Nitecki P., Załuski Andrzej Stanisław (1695-1758), w: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999: słownik biograficzny, Warszawa 2000, k. 506.

Rojewski A., Formacja duchowieństwa archidiakonatu dobrzyńskiego w latach 1597-1609 i jej wpływ na przyjęcie posoborowej liturgii, „Studia Płockie”, 1976, t. 4, s. 23-54.

Rojewski A., Stan obiektów kulturowych i ich adaptacja do wymogów reformy trydenckiej w archidiakonacie dobrzyńskim w latach 1597-1609, „Studia Płockie”, 1980, t. 8, s. 179-213.

Samsonowicz H., Supruniuk A., Dzieje polityczne (połowa XIV-początek XVI w.), w: Dzieje Mazowsza, t. 1, red. H. Samsonowicz, Pułtusk 2006, s. 257-338.

Schramm G., Problem reformacji w Warszawie w XVI wieku, „Przegląd Historyczny”, 1963, z. 4, s. 557-571.

Sobol B., O zaginionym druku mazowieckiego dekretu przeciwko luteranom z 1525 r., „Przegląd Historyczny”, 1959, t. 50, z. 1, s. 81-85.

Sołtan A., Książka innowiercza na Mazowszu płockim w świetle akt kapituły płockiej z lat 1547-1552, „Rocznik Mazowiecki”, 15/2003, s. 27-34.

Strzebmosz T., Tumult warszawski, Warszawa 1959.

Strzelecki A., Baranowski Wojciech (1548-1615), w: PSB, t. 1, red. W. Konopczyński, Kraków 1935 s. 286-289.

Surmacz W. J., Ostatni synod płocki w Polsce przedrozbiorowej, „Studia Płockie”, 1976, t. 4, s. 145-184.

Urban W., Reformacja na Mazowszu, „Notatki Płockie”, 1985, nr 2, s. 24-27.

Wiśniowski E., Diecezja płocka u progu czasów nowożytnych, „Studia Płockie”, 1975, t. 3, s. 119-151.

Woźniakowa M., Noskowski Andrzej (1492-1567), w: PSB, t. 23, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1976, s. 218-223.

Wyszomirski T., Z przeszłości zboru protestanckiego w Węgrowie w XVII i XVIII wieku, „Odrodzenie i reformacja”, 1959, t. 4, s. 137-155.

Zielińska Z., Poniatowski Michał Jerzy (1736-1794), w: PSB, t. 27, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1983, s. 455-471.

Zygner L., Reformacja w Mławie – przyczynek do dziejów reformacji na Północnym Mazowszu, „Notatki Płockie”, 1995, nr 4, s. 19-20. Google Scholar

Katarzyna Paduch

http://orcid.org/0000-0002-5262-5577

Afiliacja:

Wydział Nauk Historycznych Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa Polska

Biogram

Dr Katarzyna Paduch – historyk, absolwentka Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, obecnie asystent w Instytucie Historii UKSW. Zainteresowania naukowe: historia kultury w XVIII i XIX w., dzieje rodu Rzewuskich h. Krzywda, funkcjonowanie dóbr magnackich.