Obecność franciszkańska w Egipcie (XIII-XVIII wiek)

Mieczysław  Paczkowski

doi:10.21697/sc.2021.28.2.2

Opublikowane:

Tom 28 Nr 2 (2021)

Obecność franciszkańska w Egipcie (XIII-XVIII wiek)

Mieczysław Paczkowski

Saeculum Christianum

Dział: Rozprawy i Artykuły

https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.2.2

Abstrakt

Od chwili powstania zakon franciszkański nie tylko strzegł sanktuariów w Ziemi Świętej, ale także prowadził działalność misyjną na terytoriach opanowanych przez islam. Artykuł przedstawia główne linie działalności franciszkańskich misjonarzy w okresie XIII-XVIII w. Początkowo bracia mniejsi ograniczali się do prowadzenia działalności duszpasterskiej wśród Europejczyków. Starano się w sposób stały i ciągły utrzymać wiarę chrześcijańską wśród egipskiej ludności, rozwijać dzieła charytatywne i ustanowić instytucjonalne struktury Kościoła katolickiego.

Słowa kluczowe:

Egipt, franciszkanie (zakon), misje (historia), koptowie, Kościół katolicki

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Paczkowski, M. . (2021). Obecność franciszkańska w Egipcie (XIII-XVIII wiek). Saeculum Christianum, 28(2), 18–31. https://doi.org/10.21697/sc.2021.28.2.2

Cited by / Share

Bibliografia

Adinolfi M., Bruzzone G. B., In Terra Santa con i papi, Casale Monferrato 2000.
al-Tukhi R., Rufa’il al-Tukhi (1701-1787), w: The Coptic Encyclopedia, t. 7, red. A. S. Atiya, New York-Toronto 1991, s. 2067-2068.
Armanios F., Coptic Christianity in Ottoman Egypt, Oxford 2011.
Basetti-Sani G., Il carattere particolare della Missione Francescana dell’Alto-Egitto „in auxilium Cophtorum”, „Studi Francescani”, 47/1951, s. 55-73.
Basetti-Sani G., Saraceni, tłum. M. Miszczyński, w: Leksykon duchowości franciszkańskiej, red. E. Kumka et. al., Kraków-Warszawa 2016, kol. 1753-1772.
Bilaniuk P. B. T., Coptic relations with Rome, w: The Coptic Encyclopedia, t. 2, red. A. S. Atiya, New York-Toronto 1991, s. 609-611.
Boni A., Wspólnota, tłum. P. Anzulewicz, w: Leksykon duchowości franciszkańskiej, red. E. Kumka et. al., Kraków-Warszawa 2016, kol. 2165-2186.
Briand J., Sion, Jerusalem 1973.
Brlek M., I Francescani a Gerusalemme nel ‘300, „La Terra Santa”, 46/1970, s. 325-342.
Buffon G., Les Franciscains en Terre Sainte. De l’espace au territoire, entre opposition et adaptation, w: New Faith in Ancient Lands. Western Missions in the Middle East in the Nineteenth and Early Twentieth Centuries, red. H. Murre-van den Berg, Leiden 2006, „Studies in Christian Mission”, t. 32, s. 65-91.
Clot A., L’Égypte des mamelouks. L’empire des esclaves (1250-1517), Paris 1996.
Colombo A., La nascita della Chiesa Copto-Cattolica nella prima metà del 1700, Roma 1996, „Orientalia Christiana Analecta”, t. 250.
Cronaca della Missione, Chiesa, Convento e Parrocchia di S. Caterina in Alessandria d’Egitto (dagli inizi all’anno 1956), red. M. Bellenzier, L. Cruciani, „Studia Orientalia Christiana Collectanea”, 26-27/1996, s. 5-640.
Cusato M. F., Healing the Violence of the Contemporary World. A Franciscan Paradigm for Dialogue with Islam, w: St. Francis and the Sultan, 1219-2019. A Commemorative Booklet, red. M. Calabria, Cincinati-Rome 2019, s. 1-37.
Custodia Terrae Sancte, The foundation of the Mouski convent, https://www.custodia.org/en/history-mouski (dostęp: 23.02.2021).
Daniluk M. et al., Franciszkanie, w: Encyklopedia Katolicka, t. 5, red. L. Bieńkowski et al., Lublin 1989, kol. 473-501.
de Ghyvelde F. [Janssoone], L’Egypte et les Franciscains. Épisodes de la dernière guerre (documents inédits), [Québec] 1897.
Du Monstier A., Martyrologium Franciscanum in quo sancti, beati, aliiqui servi Dei, martyres, pontifices, confessores, ac virgines..., Roma 1938.
Elli A., Storia della Chiesa copta, t. 1: Nascita e splendore del cristianesimo egiziano, t. 2: L'Egitto arabo e musulmano, t. 3: Appendici, bibliografia, indici, Cairo-Jerusalem 2003, „Studia Orientalia Christiana Monographiae”, t. 12-14.
Elli A., Storia della Chiesa Ortodossa Tawāhedo d’Etiopia, t. 1-2, Milano 2017, „Studia Orientalia Christiana Monographiae”, t. 25.
Gerhards A., Brakmann H., Die Koptische Kirche, Stuttgart 1994.
Giamberardini G., „Historia” della missione francescana in Alto Egitto – Fungi – Etiopia, 1686-1720, scritta dal P. Giacomo d’Albano, Cairo 1961, „Studia Orientalia Christiana Aegyptiaca”, t. 15.
Giamberardini G., Accenni storici sulla missione francescana dell’Alto Egitto, „La Voce del Nilo”, 18/1959, s. 157-160; 205-211.
Giamberardini G., Cronaca della missione francescana dell’Alto Egitto: 1719-1739, scritta dal P. Ildefonso da Palermo, Cairo 1962, „Studia Orientalia Christiana Aegyptiaca”, t. 16.
Giamberardini G., Lettere dei prefetti apostolici dell’Alto Egitto nel secolo XVIII, Cairo 1960, „Studia Orientalia Christiana Aegyptiaca”, t. 14.
Glassé C., The New Encyclopedia of Islam, New York 2001.
Gobry I., Saint François d’Assise et l’esprit franciscain, Paris 2001.
Griffin J. A., The Sacred Congregation de Propaganda Fide. Its Foundation and Historical Antecedents, w: Christianity and Missions, 1450–1800, red. J. S. Cummins, Aldershot 1997, s. 57-95.
Guzzo G.-C., Il Libro d’Oro dei Francescani di Terra Santa, Venezia 1939.
Habib al-Masri I., L’Église invincible, „Le Monde Copte”, 9/1980, s. 28-31.
Herrojo J., La Spagna, il regno di Napoli e la Terrasanta, w: In Terrasanta. Dalla Crociata alla Custodia dei Luoghi Santi, red. M. Piccirillo, Firenze-Milano 2000, s. 183-185.
Hitti P. K., Dzieje Arabów, tłum. W. Dembski, M. Skuratowicz, E. Szymański, Warszawa 1969.
Hoose A. L., Francis of Assisi’s way of peace? His conversion and mission to Egypt, „The Catholic Historical Review”, 96/2010, nr 3, s. 449-469.
House A., Święty Franciszek z Asyżu, tłum. B. Nawrot, Warszawa 2002.
Jacov M., Proposta per un’analisi comparata tra il fenomeno delle sette crociate e delle quattro leghe sante, sullo sfondo dell’evoluzione storica dal medioevo all’età moderna, tra Europa e Vicino Oriente, „Perspektywy Kultury”, 11/2014, nr 2, s. 195-233.
Labaib S. Y., John XV, w: The Coptic Encyclopedia, t. 4, red. A. S. Atiya, New York-Toronto 1991, s. 1347.
Lettres de Jacques de Vitry (1160/70-1240), évêque de Saint-Jean d’Acre. Edition critique, red. R. B. C. Huygens, Leiden 1960.
Lorek W., Krucjaty Ludwika IX Świętego 1248-1270, Oświęcim 2015.
Manfredi G., La figura del „Praefectus Missionum” nelle Prefetture d’Egitto-Etiopia e dell’Alto Egitto – Etiopia affidate ai Frati Minori (1630-1792), „Studia Orientalia Christiana Collectanea”, 10/1958, s. 50-52.
Mayer H. E., The Crusades, Oxford 19882.
Meinardus O. F. A., Christians in Egypt: Orthodox, Catholic, and Protestant Communities Past and Present, Cairo 2010.
Meinardus O. F. A., The Capuchin Missionary Efforts in the Coptic Monasteries, „Studia Orientalia Christiana Collectanea”, 20/1987, s. 189-202.
Moskal T., „…Zastaliśmy w zakrystii Turka w zawoju, z brodą ogromną”. Adam Prosper Burzyński OFM (1755-1830) jako prefekt apostolski w Egipcie, w: Kościół w Polsce, Dzieje i kultura, red. J. Walkusz, t. 15, Lublin 2016, s. 71-81.
Mruk W., Czy św. Franciszek z Asyżu odbył pielgrzymkę do Jerozolimy?, „Peregrinus Cracoviensis”, 22/2011, s. 117-124.
Mruk W., Działalność franciszkanów w Ziemi Świętej w XIII wieku, w: Krucjata bez krucjat. O franciszkanach na ziemiach islamu, red. A. Zając, Kraków 2011, s. 81-113.
Myszor W., Koptyjski Kościół, w: Encyklopedia Katolicka, t. 9, red. A. Szostek et al., Lublin 2002, kol. 815-823.
Paczkowski M. C., Bracia Mniejsi w Egipcie, „Ziemia Święta”, 99/2019, nr 3, s. 36-39.
Paczkowski M. C., Franciszkanie nad Nilem, „Ziemia Święta”, 100/2019, nr 4, s. 16-19.
Paczkowski M. C., Powstanie i początek Kustodii Ziemi Świętej, „Scriptura Sacra”, 13-14/2009-2010, s. 71-94.
Roncaglia M., St. Francis of Assisi and the Middle East, Cairo 19573.
Rossi B., La Custodia di Terra Santa, Jerusalem 1979.
Runciman S., Dzieje wypraw krzyżowych, tłum. J. Schwakopf, Warszawa 1987.
Saletti B., I francescani in Terrasanta (1291-1517), Padova 2016.
Sire H. J. A., Kawalerowie Maltańscy, tłum. H. Szczerkowska, Warszawa 2000.
Somigli T., Montano G. M., Etiopia francescana nei documenti dei secoli XVII e XVIII, t. 1-2, Firenze 1928-1948.
Sourdel J. i D., Cywilizacja islamu, tłum. M. Skuratowicz, W. Dembski, Warszawa 1980.
Swastek J., Damietta, w: Encyklopedia Katolicka, t. 3, red. F. Gryglewicz et al., Lublin 1979, kol. 990.
Szteinke A., Polscy Bracia Mniejsi w służbie Ziemi Świętej 1342-1995, Poznań 1999.
Tuchle H., Bouman A., Historia Kościoła, t. 3: 1500-1715, tłum. J. Piesiewicz, Warszawa 1986.
Van Zeelst L., Franciscans in Egypt, w: The Coptic Encyclopedia, t. 4, red. A. S. Atiya, New York 1991, s. 1121-1124.
Verdon T., San Francesco e la Terrasanta, w: In Terrasanta. Dalla Crociata alla Custodia dei Luoghi Santi, red. M. Piccirillo, Firenze-Milano 2000, s. 139-143.
Wiśniowski A., Kustodia Ziemi Świętej, w: Encyklopedia Katolicka, t. 10, red. W. Granat et al., Lublin 2004, kol. 272-276.
Zaki M. S., Histoire des coptes d’Égypte, Paris 2005.
Źródła Franciszkańskie, oprac. R. Prejs, Z. J. Kijas, Kraków 2005. Google Scholar

Mieczysław Paczkowski

http://orcid.org/0000-0002-4045-2314

Afiliacja:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska

Biogram

Mieczysław C. Paczkowski- zatrudniony w Katedrze Teologii Historycznej WT UMK w Toruniu. Publikuje prace z zakresu patrologii, historii egzegezy (okres patrystyczny), teologii i historii chrześcijańskiego Wschodu oraz palestynologii. Wykładał w Jerozolimie, Rzymie oraz w Polsce. Przewodnik grup pielgrzymkowych po Bliskim Wschodzie. Współpracuje z Fundacją Komisariat Ziemi Świętej w Polsce.