Czy Macheront jest miejscem męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela? Historia, archeologia miejsca i teologia.

Przemysław Kubisiak

doi:10.26142/stgd-2021-004

Opublikowane: 16-12-2021

Tom 48 (2021)

Czy Macheront jest miejscem męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela? Historia, archeologia miejsca i teologia.

Przemysław Kubisiak

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2021-004

Abstrakt

Jan Chrzciciel jest ważną postacią Nowego Testamentu. Zapowiadając przyjście Syna Bożego staje się niczym starotestamentowy prorok, który głosząc orędzie Boże stanowi pomost między Stwórcą a człowiekiem. Choć losy kuzyna samego Chrystusa kończą się tragicznie, to jednak jego praca na rzecz Królestwa Bożego zdaje się nieoceniona. Obmycie wodą Janowego chrztu jest zapowiedzią Chrystusowego chrztu Duchem Świętym. Niestety z politycznego punktu widzenia działanie i proroctwo św. Jana przysparza mu wroga w postaci tetrarchy Heroda Antypasa, który mając za nic życie proroka, spełnia zachciankę Herodiady odbierając Janowi możliwość godziwej obrony oraz skazując go na śmierć.

Artykuł ma na celu przybliżenie domniemanego miejsca męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela, jakim była twierdza Macheront, należąca niegdyś do terytorium biblijnej Perei, obecnie zaś leżąca w granicach Królestwa Jordanii. Zarówno z biblijnego jak i historyczno-archeologicznego punktu widzenia, utożsamienie jej z miejscem śmieci Jana Chrzciciela ma wielu zwolenników jak i nie mniej przeciwników. Wśród prekursorów i zwolenników tego zagadnienia trzeba wskazać na franciszkanów ze Studium Biblicum Franciscanum w Jerozolimie, szczególnie na o. Corbo i o. Piccirillo. Poza tym ogromne zasługi przy odkryciu ruin twierdzy oraz badaniu i weryfikacji tekstu biblijnego z odnalezioną na wykopaliskach rzeczywistością położył węgierski archeolog oraz profesor Wydziału Nauk Biblijnych i Archeologii Uniwersytetu Papieskiego w Jerozolimie, Gyözö Vörös. Przełomowe odkrycia i praca naukowa Vörösa pozwoliły odnaleźć niszę tronową z której prawdopodobnie padło polecenie ścięcia Jana Chrzciciela, królewską salę, w której odbywał się urodzinowy bankiet Heroda Antypasa i gdzie tańczyła Salome oraz cysternę, w której mógł być więziony prorok. Jeśli chodzi o polską literaturę to Macheront wydaje się być nieco pomijany, więc tym bardziej niniejszy artykuł może stanowić swego rodzaju resume dotychczasowej wiedzy oraz przedstawić wiele nowych i świeżych informacji, których wraz z postępem wykopalisk ciągle przybywa.

Słowa kluczowe:

Macheront, Jan Chrzciciel, archeologia, teologia

Inne teksty tego samego autora

Przemysław Kubisiak, Pojęcie i rozwój kultu Boga JHWH w kontekście panteonu bóstw kananejskich , Studia Gdańskie: Tom 46 (2020)
Przemysław Kubisiak, Gog i Magog w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej , Studia Gdańskie: Tom 51 (2022)
Przemysław Kubisiak, Śmierć Sary w świetle źródeł biblijnych i rabinicznych. Analiza Rdz 23,1-2 , Studia Gdańskie: Tom 52 (2023)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kubisiak, P. (2021). Czy Macheront jest miejscem męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela? Historia, archeologia miejsca i teologia. Studia Gdańskie, 48, 63–79. https://doi.org/10.26142/stgd-2021-004

Cited by / Share

Bibliografia

Abel, F.M., Une Croisiere Autour de la Mer Morte, “Review Biblique” 18 (1909), s. 386-411.
Google Scholar

Arndt, M.B., Macheront - miejsce męczeństwa św. Jana Chrzciciela, w: Deus meus et omnia. Księga pamiątkowa ku czci o. prof. Hugolina Langkammera OFM, red. M.S. Wróbel, Lublin 2005.
Google Scholar

Barton, J., Muddiman, J., (red.), The Oxford Bible Commentary, Oxford-New York 2001.
Google Scholar

Black, M., Rowley, H.H., Peake’s Commentary on the Bible, Hong Kong 1962.
Google Scholar

Carson, D.A., France, R.T., New Bible Commentary, Leicester 1994.
Google Scholar

Corbo, V., La fortezza di Macheronte. Rapporto preliminare della prima campagna di scavo: 8 settembre – 28 ottobre 1978, „Liber Annus“ 29 (1978), s. 49-57.
Google Scholar

Corbo, V., Loffreda, S., Nuove scoperte alla fortezza di Macheronte. Rapporto preliminare alla quarta campagna di scavo: 7 settembre – 10 ottobre 1981, „Liber Annus“ 31 (1981), s. 257-264.
Google Scholar

Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, Kraków 2013.
Google Scholar

Farmer, W.R., (red.), Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, Warszawa 2001.
Google Scholar

Flawiusz, J., Wojna żydowska, Warszawa 2016.
Google Scholar

Grant, M., Herod Wielki, Warszawa 2000.
Google Scholar

Jaromin, J., Macheront - miejsce męczeńskiej śmierci św Jana Chrzciciela, w: Archeologia piątej Ewangelii. Studia poświęcone o. prof. Virgilio Canio Corbo OFM w 100. rocznicę urodzin, red. Jaromin – Łabuda, Tarnów 2019.
Google Scholar

Klinkowski, J., Herod Wielki i jego epoka, Wrocław 2007.
Google Scholar

Lankester Harding, G., The Antiquities of Jordan, Guildford and London 1959.
Google Scholar

Linsenbarth A. (red.), Atlas biblijny, Warszawa-Pelplin 2018.
Google Scholar

Nodet, E., Macheronte et Jeane-Baptiste, „Revue Biblique“ 121 (2014), s. 267-282.
Google Scholar

Piccirillo, M., The Mosaics of Jordan, Amman 1993.
Google Scholar

Shanks, H., (red.), Starożytny Izrael. Od Abrahama do zburzenia Świątyni Jerozolimskiej przez Rzymian, Warszawa 2018.
Google Scholar

Stojanowicz, P., Herod Wieki - wielki budowniczy, Wrocław 2008.
Google Scholar

Tristam, H.B., The Land of Moab: Travels and Discoveries on the East Side of the Dead Sea and the Jordan, New York 1873.
Google Scholar

Vörös, G., Machaerus I. History, Archeology and Architecture of the Fortified Herodian Royal Palace and City Overlooking the Dead Sea in Transjordan. Final Raport of the Excavations and Surveys 1807-2012, Milano 2013.
Google Scholar

Vörös, G., Machaerus Through the Ages, https://www.biblicalarchaeology.org/issue/machaerusthrough-the-ages/ [07.07.2021].
Google Scholar

Vörös, G., Machaerus: A Place-Fortress with Multiple Mkva’ot, “Biblical Archeology Review” 43/4 (2017), s. 30-39, 60.
Google Scholar

Vörös, G., Machaerus: Excavations and Surveys 2009-2012, „Shaj“ XII (2012), s. 529-542.
Google Scholar

Vörös, G., Machaerus: Where Salome Danced and John the Baptist was Beheaded, „Biblical Archeology Review“ 38/5 (2012), s. 30-41, 68.
Google Scholar

Vörös, G., Restoring Herod’s Throne Niche at Machaerus, „Biblical Archeology Review“ 46/5 (2020), s. 31-37.
Google Scholar

Wróbel, M.S., Świadectwo Jana Chrzciciela w czwartej Ewangelii, „Verbum Vitae“ 28 (2015), s. 213-233.
Google Scholar

Yadin, Y., Masada: Herod’s Fortress and the Zealot’s Last Stand, Jerusalem 1966.
Google Scholar