Pojęcie i rozwój kultu Boga JHWH w kontekście panteonu bóstw kananejskich

Przemysław Kubisiak

doi:10.26142/stgd-2020-002

Opublikowane: 06-03-2021

Tom 46 (2020)

Pojęcie i rozwój kultu Boga JHWH w kontekście panteonu bóstw kananejskich

Przemysław Kubisiak

Studia Gdańskie

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.26142/stgd-2020-002

Abstrakt

Imię Boga to imię najświętsze. Dzięki łasce Pana, który zechciał się objawić Mojżeszowi, relacja Izraelitów z Bogiem osiągnęła wyjątkowy charakter. Imię jest czymś szczególnym. Dzięki jego znajomości, ktoś dotychczas nieznany staje się nam bliższy a co za tym idzie wchodzimy na zupełnie inny poziom znajomości. Starotestamentowe przekazy dostarczają informacji o Bożym imieniu, które nie zawsze brzmiało tak samo, a nawet nie było utożsamiane z jedną i tą samą osobą. Wielu egzegetów, zarówno na gruncie polskim jak i światowym podejmowało temat różnorodności imion Boga w Starym Testamencie. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują J. Day, M.S. Smith, M. Uglorz, W.F. Albright, których monografie stały się cenną pomocą przy powstawaniu tego artykułu. Dzięki znaleziskom z Ugarit na imię boże zaczęto patrzeć z innej, nieznanej dotąd strony. Mitologie krajów sąsiadujących z Kanaanem wywarły niemały wpływ na wierzenia protoplastów narodu izraelskiego pozostawiając po sobie ślady, które przy wnikliwej analizie tekstu oryginalnego nie sposób pominąć.

Celem artykułu jest dokonanie analizy imion Boga Izraela. Na wstępie przedstawiono krótką informację na temat odkryć w Ugarit, co wydawało się niezbędne w podjętym temacie. Następnie przeprowadzono analizę etymologiczną imion Boga dokonując porównania z tekstem Targumu Neofiti 1 i LXX oraz przedstawiono rozwój kultu poszczególnych imion Boga na terenie biblijnego Izraela.

Słowa kluczowe:

mitologia, imiona, teksty

Inne teksty tego samego autora

Przemysław Kubisiak, Gog i Magog w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej , Studia Gdańskie: Tom 51 (2022)
Przemysław Kubisiak, Czy Macheront jest miejscem męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela? Historia, archeologia miejsca i teologia. , Studia Gdańskie: Tom 48 (2021)
Przemysław Kubisiak, Śmierć Sary w świetle źródeł biblijnych i rabinicznych. Analiza Rdz 23,1-2 , Studia Gdańskie: Tom 52 (2023)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kubisiak, P. (2021). Pojęcie i rozwój kultu Boga JHWH w kontekście panteonu bóstw kananejskich. Studia Gdańskie, 46, 25–45. https://doi.org/10.26142/stgd-2020-002

Cited by / Share

Bibliografia

Albright, W.F., Od epoki kamienia do chrześcijaństwa, Warszawa 1967.
Google Scholar

Bright, J., Historia Izraela, Warszawa 1994.
Google Scholar

Buber, M., Mojżesz, Warszawa 1998.
Google Scholar

Cinal, S., Ba’al z Ugarit a inni bogowie burzy starożytnej Syrii i Palestyny, Kraków 1997.
Google Scholar

Day, J., Jahweh and the Gods and Godesses of Canaan, New York 2002.
Google Scholar

Gołębiewski, M., „Objawienie Boga w Starym Testamencie”, Studia Theologica Varsaviensia 23/2 (1985) 19-43.
Google Scholar

Grant, M., Dzieje dawnego Izraela, Warszawa 1991.
Google Scholar

Jasiński, A., Służcie JAHWE z weselem. Kyriologia starotestamentalna na tle środowiska biblijnego, Opole 1998.
Google Scholar

Koehler, L., Baumgartner, W., Stamm, J.J., “שַׁדַּי”, Wielki Słownik Hebrajsko-Polski i Aramejsko-Polski Starego Testamentu, red. Przemysław Dec, Warszawa 2013, 425-426.
Google Scholar

Kudasiewicz, J., Biblia - Historia - Nauka, Kraków 1978.
Google Scholar

Lang, B., The Hebrew God. Portrait of an Ancient Deity, New Haven-London 2002.
Google Scholar

Lemański, J., Księga Rodzaju. Rozdziały 1-11. II. Księga Rodzaju. Rozdziały 11,27-36,43. III. Księga Rodzaju. Rozdziały 37-50, Częstochowa 2005.
Google Scholar

Łach, S., Księga Psalmów, Warszawa 1990.
Google Scholar

Majewski, M., Pięcioksiąg odczytany na nowo. Przesłanie autora kapłańskiego (P) i jego wpływ na powstanie Pięcioksięgu, Kraków 2018.
Google Scholar

Majewski, M., Ugarit – historia, religia, literatura, język na tle Biblii Starego Testamentu [PDF], Kraków 2010.
Google Scholar

Mendecki, N., „Stela króla Meszy”, Collectanea Theologica 57/2 (1987), s. 39-48.
Google Scholar

Paściak, J., „Boże imię JAHWE”, Studium Scripturae Anima Theologiae (1990), s. 226.
Google Scholar

Plöger, O., Das Buch Daniel, Berlin 1965.
Google Scholar

Schedl, C., Historia Starego Testamentu. I. Starożytny Wschód i prehistoria biblijna. II. Lud Bożego Przymierza. III. Złoty wiek Dawida. IV. Zew Proroków. V. Ku pełni czasu, Tuchów 1996.
Google Scholar

Schreiner, J., Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1999.
Google Scholar

Smith, M.S., The origins of biblical monotheism. Israel’s polytheistic background and the Ugaritic texts, Oxford – New York 2001.
Google Scholar

Stanek, T., Jahwe a Bogowie Ludów. Idee religijne wczesnego Izraela na tle wierzeń ludów Egiptu, Mezopotamii i Kanaanu, Poznań 2002.
Google Scholar

Synowiec, J.S., Mojżesz i jego religia, Kraków 1996.
Google Scholar

Synowiec, J.S., Na początku. Wybrane zagadnienia Pięcioksięgu, Warszawa 1987.
Google Scholar

Szamocki, G., “Bóg Izraela – Wojownik czy Miłośnik Pokoju?”, Verbum Vitae 30 (2016), s. 17-41.
Google Scholar

Tronina, A., Bóg przybywa ze Synaju, Lublin 1989.
Google Scholar

Tyloch, W., Odkrycia w Ugarit a Stary Testament, Warszawa 1980.
Google Scholar

Uglorz, M., JAHWE Bogiem Izraela. Zarys starotestamentowej teologii Boga, Dzięgielów 2014.
Google Scholar

Van der Toorn, K., „Anty-Yahu, some other deities, and the Jews of Elephantine” Numen XXXIX/1, Leiden 1992.
Google Scholar

von Rad, G., Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1986.
Google Scholar

Wellhausen, J., Prolegomena to the History of Israel, Edinburgh 1885.
Google Scholar

Witczyk, H., Pokorny wołał i Pan go wysłuchał (Ps,34,7n). Model komunikacji diafanicznej w Psalmach, Lublin 1997.
Google Scholar

Wróbel, M.S., Targum Neofiti 1. Księga Rodzaju, Lublin 2014.
Google Scholar

Wróbel, M.S., Targum Neofiti 1. Księga Wyjścia, Lublin 2017.
Google Scholar