Jezus Izaaka z Trok: krytyczna prezentacja z perspektywy teologii fundamentalnej

Marek Skierkowski

doi:10.56898/st.14454

Published: 2024-12-11

Vol. 42 (2024)

Jesus of Isaac of Troki; a Critical Presentation from the Perspective of Fundamental Theology

Marek Skierkowski

Studia Teologiczne Białystok Drohiczyn Łomża

Section: Artykuły

https://doi.org/10.56898/st.14454

Abstract

This article regards Isaac Ben Abraham of Troki (c. 1533-1594 or c. 1525-1586), a Karaite scholar who wrote a famous apology entitled Hizuk Emunah. It remained for a long time in manuscript and each copyist could modify the text according his own views. The work was first published, in Latin translation, by Wagenseil in his Tela Ignea Satanae (1681), but it was an English translation (appeared in 1851) that gave the apology a permanent meaning in the field of understanding Jesus. This article deals critically with the English copy showing in what exactly consisting the main problem with Jewish reading of the four gospels.

Keywords:

Karaism, Isaac of Troki, Jesus, Fundamental Theology, Judaism, Hizuk Emunah

Download files

pdf (Język Polski)

Cited by / Share

References

Troki, Isaac Ben Abraham & Mocatta Moses, Hizuk Emunah Or Faith Strengthened, Leopold Classic Library [brak miejsca wydania] 1851.
Google Scholar

Benfatto M., „The Hidden Jesus. The Nazarene in Jewish Polemical Literature: The Case of 16th-Century Text Sefer Hizzuq Emunah”, Journal: Religion, Film, Media, 2019 nr 5/1, 13-28.
Google Scholar

Bersohn M., Slownik biograficzny Żydów Polskich XVI, XVII i XVIII wieku, Warszawa 1905.
Google Scholar

Boyarin D., The Jewish Gospels. The Story of the Jewish Christ, New York 2012.
Google Scholar

Brown R.E., The Birth of the Messiah. A Commentary on the Infancy Narratives in the Gospels of Matthew and Luke, New York 1993.
Google Scholar

Bukowska-Marczak E., „Wychowawca protestantów. O postaci Szymona Budnego w historiografii polskiej”, Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie [Pedagogika], 2006, t. XXV, 659-667.
Google Scholar

Cureton W., Spicilegium Syriacum, London 1955.
Google Scholar

Geiger A., Isaak Troki. Ein Apologet des Judenthums am Ende des sechzehnten Jahrhunderts, Breslau 1853.
Google Scholar

Graetz H., Historja Żydów III, t. VIII: Stan Żydów w Europie od końca XVI do wieku początku XIX, tł. S. Szenhak, Warszawa 1929.
Google Scholar

Hofman S., Karaites, w: Encyclopaedia Judaica, red. F. Skolnik, M. Berenbaum, Detroit i in. 2007, wyd. II, vol. 11, 785-802.
Google Scholar

Józef Flawiusz, Wojna żydowska, Warszawa 1995.
Google Scholar

Józef Flawiusz, Przeciw Apionowi. Autobiografia. Warszawa 1996.
Google Scholar

Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, red. L. Misiarczyk, Warszawa 2012.
Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Google Scholar

Lapide P.E., Hebrew in Church. The Foundations of Jewish-Christian Dialogue, Grand Rapids 1984.
Google Scholar

Łuczak A., Droga Szymona Budnego do krytycznego wydania Nowego Testamentu z 1574 roku, Warszawa 2016.
Google Scholar

Merczyng H.K., Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Polsce, Warszawa 1905.
Google Scholar

Miqra, Eliyazar Ben (Eliezer Wolski), Ewangelia św. Mateusza po hebrajsku, Kraków 2016.
Google Scholar

Nadav M., Troki, w: Encyclopaedia Judaica, red. Fred Skolnik – editor-in-chief, Michael Berenbaum – executive editor, Detroit i in., 2007, vol. 20, 154-155.
Google Scholar

Nemoy L., red, Karaite Anthology. Excerpts from the Early Literature, New Haven 1980.
Google Scholar

Paciorek A., Mazurczuk U.M., Gdy Jezus narodził się w Betlejem... Ewangelia Dzieciństwa z komentarzem teologiczno-biblijnym i ikonograficznym, Lublin 2005.
Google Scholar

Parchem M., Księga Daniela. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2008.
Google Scholar

Pawelec M., „Postać Izaaka syna Abrahama z Trok w obszarze kultury polskiej”, Awazymyz: pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów 2009 nr 3, 3-6.
Google Scholar

Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich, red. M. Starowieyski, Kraków 2010.
Google Scholar

Popkin R., Disputing Christianity: The 400-Year-Old Debate over Rabbi Isaac Ben Abraham Troki`s Classic Arguments, New York 2007.
Google Scholar

Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran – Wadi Murabba`at – Masada, red. P. Muchowski, Kraków 1996.
Google Scholar

Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Google Scholar

Stefański J., „Średniowieczna egzegeza karaimska na przykładzie wybranych zagadnień z Komentarza Jefeta ben Eliego do Ksiegi Ozeasza”, Collectanea Theologica 86 (2016) nr 4, 205-222.
Google Scholar

Szechtman J., „Voltaire on Isaac of Troki`s Hizzuk Emunah”, The Jewish Quarterly Review 48 (1957) nr 1, 53-57.
Google Scholar

Schönborn Ch., Bóg zesłał Syna swego. Chrystologia, Poznań 2002.
Google Scholar

Schreckenburg H., Die Christlichen Adversus-Judaeos-Texte und ihr literarisches und historisches Umfeld (13.-20.Jh.), Frankfurt am Main 1994.
Google Scholar

Tacyt, Wybór pism, Wrocław 2004.
Google Scholar

Vermes G., Jezus Żyd. Ewangelia w oczach historyka, Kraków 2003.
Google Scholar

Vermes G., Twarze Jezusa, Kraków 2008.
Google Scholar

Vermes G., Autentyczna Ewangelia Jezusa, Kraków 2009.
Google Scholar

Wagner H., Dogmatyka, Kraków 2007.
Google Scholar

Williams A.L., A Manual of Christian Evidences for Jewish People, New York 1919, t. I-II.
Google Scholar

Witkowski R., „Izaak z Trok, syn Abrahama, karaimski uczony z XVI wieku”, w: Almanach karaimski 2007, red. M. Abkowicz, A. Sulimowicz, Wrocław 2007, 59-69.
Google Scholar

Zawanowska M., „Między judaizmem a islamem – rzecz o początkach karaizmu”, Kwartalnik Historii Żydów 2016 nr 1, 11-34.
Google Scholar

Zawanowska M., „Gdzie się podział Anan? Jehuda ha-Lewi i jego nowatorska rekonstrukcja karaizmu. Księga Kuzari, rozdz. III, 64-67 – próba przekładu i interpretacji”, Kwartalnik Historii Żydów 2018 nr 2, 233-289.
Google Scholar