Reflexion von Kardinal Stefan Wyszyński zur Sozialerziehung in Polen: ausgewählte Kontexte und ihre Aktualität

Mariusz Chrostowski

doi:10.56898/st.10239

Opublikowane: 2022-11-28

Tom 40 (2022)

Refleksja Kardynała Stefana Wyszyńskiego o wychowania społecznym w Polsce: wybrane konteksty i ich aktualność

Mariusz Chrostowski

Studia Teologiczne Białystok Drohiczyn Łomża

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.56898/st.10239

Abstrakt

Pomimo tego, że pedagogiczne dziedzictwo Kardynała Stefana Wyszyńskiego posiada charakter historyczny i powstało w zupełnie odmiennym od dzisiejszego kontekście społeczno-politycznym, to nie traci ono na swojej aktualności. Wynika to przede wszystkim z faktu, że stworzona przez tego wybitnego Polaka wizja koncepcji wychowania społecznego, zbudowana jest wokół założeń integralnej wizji osoby ludzkiej, a także uwidacznia się w ponadczasowych prerogatywach wychowawczych. W tym kontekście, celem niniejszego artykułu, jest teoretyczna analiza, dotycząca refleksji Kardynała Stefana Wyszyńskiego na temat wychowania społecznego w Polsce. Autor rozpoczyna od prezentacji szkicu biografii „Prymasa Tysiąclecia”, co stanowi niejako uwerturę do omówienia najważniejszych aspektów jego wizji wychowania społecznego, tj. kontekstu rodzinnego, państwo-narodowego i religijnego. Całość rozważań wieńczy próba wykazania aktualności prymasowskiej myśli społeczno-pedagogicznej.

Słowa kluczowe:

Stefan Kardynał Wyszyński, wychowanie społeczne, pedagogika społeczna, Kościół katolicki, Polska

Pobierz pliki

pdf

Cited by / Share

Bibliografia

Biblioteka Pedagogiczna w Siedlcach, Życiorys Kardynała Stefana Wyszyńskiego, http://bpsiedlce.pl/upload/File/Dokumenty/patronat_2021/KSWZ.pdf (abgerufen am 10.08.2022).
Google Scholar

Chrostowski W., Kardynał Stefan Wyszyński – Prymas Tysiąclecia, in: „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie” 2020 Nr. 12, S. 9-27.
Google Scholar

Cichosz W., Koncepcja osoby ludzkiej w filozofii św. Tomasza z Akwinu, in: „Studia Gdańskie” 2000 Nr. 13, S. 175-186.
Google Scholar

Czaczkowska E. K., Kardynał Wyszyński. Biografia, Kraków 2013.
Google Scholar

Czaczkowska E. K., Łatka R. (Hrsg.), Prymas Wyszyński a niepodległa. Naród – Patriotyzm – Państwo w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia, Warszawa 2019.
Google Scholar

Czarnowski R., U kolebki Prymasa Tysiąclecia. W setna rocznicę urodzin i chrztu świętego Sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Łomża 2001.
Google Scholar

Czyżewski B., Kardynał Stefan Wyszyński – arcybiskup metropolita gnieźnieński, w in: Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, (Hrsg.) w: R. Czekalski, Warszawa 2021, S. 187–205.
Google Scholar

Danecki J., Wychowawcza wartość nauczania bł. Stefana Kardynała Wyszyńskiego o rodzinie i narodzie, in: „Forum Pedagogiczne” 2020 Nr. 2, S. 61-72.
Google Scholar

Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2003.
Google Scholar

Dydycz A. P., Błogosławionego Stefana Kardynała Wyszyńskiego droga przez mękę ku niebu, in: Kardynał Stefan Wyszyński. Polskie i europejskie drogi do wolności, (Hrsg.) M. Kałużyńska-Tyburska, R. Pokrywiński, A. Kwaśniewski, R. Bednarczyk, Pelplin 2021, S. 119-144.
Google Scholar

Dziekoński S., Formacja chrześcijańska dziecka w rodzinie w nauczaniu Kościoła, Warszawa 2006.
Google Scholar

Dziekoński S., Wychowanie społeczne w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego, in; „Studia Prymasowskie” 2011 Nr. 5, S. 137-154.
Google Scholar

Dziuba A. F., Kultura chrześcijańska a rodzina w przepowiadaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, in: „Studia Prymasowskie” 2008 Nr. 2, S. 165-199.
Google Scholar

Ficek R., Wiara, kultura i personalistyczna wizja osoby ludzkiej w nauczaniu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: „Studia Nauk Teologicznych” 2021 Nr. 16, S. 195-213.
Google Scholar

Gronkowska-Koziar A., Wychowanie patriotyczne w posłudze duszpasterskiej kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: „Biografistyka Pedagogiczna” 2021 Nr. 2, S. 205-218.
Google Scholar

Hamryszczak A., Muzeum Lat Dziecięcych Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zuzeli, Archiwa, in: „Biblioteki i Muzea Kościelne” 2020 Nr. 114, S. 97-122.
Google Scholar

Jagielska D., Wychowanie społeczne w myśli konserwatywnej w Polsce 1945–1962, in: „Polska Myśl Pedagogiczna” 2021 Nr. 7, S. 117-137.
Google Scholar

Kałużyńska-Tyburska M., Wystąpienia Prelegentów (transkrypcja audio), in: Kardynał Stefan Wyszyński. Polskie i europejskie drogi do wolności, (Hrsg.) M. Kałużyńska-Tyburska, R. Pokrywiński, A. Kwaśniewski, R. Bednarczyk, Pelplin 2021, S. 23-107.
Google Scholar

Kostorz J., Aktualność myśli pedagogicznej Kardynała Stefana Wyszyńskiego w wychowaniu współczesnej młodzieży, in: „Studia Warmińskie” 2007/2008 Nr. 44-45, S. 207-218.
Google Scholar

Kowalczyk M., Parzyszek Cz. (Hrsg.), Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia i ewangelizator, Warszawa 2012; R. Bednarczyk, Prawa, obowiązki i zadania wychowawcze rodziców w myśli Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Studium katechetyczne, Warszawa 2017.
Google Scholar

Kowalczyk M., Prymasa Tysiąclecia program Wielkiej Nowenny (1957–1966) w perspektywie teologicznej po odzyskaniu wolności (1989), in: Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, Wydawnictwo Naukowe UKSW, (Hrsg.) R. Czekalski, Warszawa 2021, S. 87–101.
Google Scholar

Kowalczyk M., Znaczenie i aktualność nauki Prymasa Stefana Wyszyńskiego o podmiotowości narodu, in: „Teologia w Polsce” 2018 Nr. 2, S. 117-127.
Google Scholar

Król B., Osobowość, wolność i rozumność człowieka w świetle wybranych dzieł Jacques’a Maritaina, in: „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiegoˮ 2014 Nr. 34, S. 53-66.
Google Scholar

Laboratorium Badań Medioznawczych Uniwersytetu Warszawskiego (Hrsg.), Wojna w Ukrainie w opinii Polaków sondaż telefoniczny LBM UW, Warszawa 2022.
Google Scholar

Laskowska M., Ksiądz Stefan Wyszyński jako dziennikarz i redaktor (1924–1946), Toruń 2011.
Google Scholar

Latawiec P., Prace dyplomowe ATK – UKSW inspirowane osobą i dziełem Stefana kardynała Wyszyńskiego, in: „Studia Prymasowskie” 2008 Nr. 2, S. 385-410.
Google Scholar

Lewicka M., Rodzina w nauczaniu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Perspektywa pedagogiczna, in: „Studia Pelplińskie” 2021 Nr. 55, S. 159-173.
Google Scholar

Łatka R., Co nam zostanie po beatyfikacji? Przegląd publikacji dotyczących prymasa Stefana Wyszyńskiego wydanych w latach 2020–2021, in: „Myśl Polityczna” 2021 Nr. 3, S. 193-213.
Google Scholar

Łatka R., Działalność i nauczanie społeczne prymasa Stefana Wyszyńskiego (1948–1981). Zarys zagadnienia, in: „Myśl Polityczna” 2020 Nr. 4, S. 33-56.
Google Scholar

Micewski A., Kościół – Państwo 1945–1989, Warszawa, 1994.
Google Scholar

Mitkiewicz B., Myślenie prakseologiczne Stefana Wyszyńskiego i jego implikacje pedagogiczne, in: „Forum Pedagogiczne UKSW” 2011 Nr. 2, S. 161-188.
Google Scholar

Nitecki P., „Wiem jak godną stolicę obejmuję w dziedzictwie”. Biskup Stefan Wyszyński Pasterz Kościoła Lubelskiego, Lublin 2012.
Google Scholar

Nitecki P., Kościół wobec komunizmu. Międzywojenna publicystyka ks. Stefana Wyszyńskiego, in: „Przegląd Powszechny” 1991 Nr. 10, S. 113-125.
Google Scholar

Nitecki P., Włocławskie dzieje ks. Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2008.
Google Scholar

Opalach C., Praktyczne implikacje nauczania o rodzinie kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: „Nurt SVD” 2021 Nr. 1, S. 263-276.
Google Scholar

Poniński A., Działalność duszpasterska ks. Stefana Wyszyńskiego we włocławskim okresie jego życia, in: Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, (Hrsg.) R. Czekalski, Warszawa 2021, S. 33-67.
Google Scholar

Przepierski S., Opatrznościowy pasterz. Droga życia Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Częstochowa 2020.
Google Scholar

Pyskło Z., Wychowanie młodzieży do odpowiedzialnego zaangażowania się w życie społeczne w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: „Studia Teologiczne Białystok Drohiczyn Łomża”2013 Nr. 1, S. 315-328.
Google Scholar

Raina P., Kardynał Wyszyński, Londyn 1979.
Google Scholar

Romaniuk M. P., Życie, twórczość i posługa Prymasa Tysiąclecia, Warszawa 1994.
Google Scholar

Romaniuk M. P., Życie, twórczość i posługa Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia, Bd. I-IV, Warszawa 1994-2002.
Google Scholar

Romanko A., Podmioty zobowiązane do wychowania dziecka według Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Wybrane zagadnienia, in: „Kościół i Prawo” 2019 Nr. 1, S. 51-59.
Google Scholar

Roszewski M. A., Wizja wychowania w wymiarze nauczania społecznego Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego, in: „Teologia i Człowiek” 2007 Nr. 10, S. 143-163.
Google Scholar

Rynio A., Biskup Stefan Wyszyński jako ordynariusz diecezji lubelskiej i Wielki Kanclerz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, in: Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, (Hrsg.) w: R. Czekalski, Warszawa 2021, S. 157–186.
Google Scholar

Rynio A., Idea narodu i odpowiedzialności za naród w kazaniach milenijnych Czcigodnego Sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Lublin 2020.
Google Scholar

Rynio A., Mądre wychowanie patriotyczne przedmiotem troski Prymasa Tysiąclecia, in: „Studia Prymasowskie” 2011 Nr. 5, S. 247-264.
Google Scholar

Rynio A., Ponadczasowa wartość i atrakcyjność pedagogicznego przesłania czcigodnego Sługi Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: Rodzina – Wychowanie – Przyszłość, (Hrsg.) E. Osewska, J. Stala, Kraków 2020, S. 343-361.
Google Scholar

Rynio A., Społeczno-moralne przesłanie pedagogiczne Kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: „Polska Myśl Pedagogiczna” 2021 Nr. 7, S. 55-77.
Google Scholar

Rynio A., Wychowanie młodzieży w nauczaniu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Lublin 2001.
Google Scholar

Rynio A., Wychowanie patriotyczne w nauczaniu Sługi Bożego Kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: Prymas Wyszyński a Niepodległa: naród – patriotyzm – państwo w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia, (Hrsg.) Ewa K. Czaczkowska, Rafał Łatka, Warszawa 2019, S. 105–120.
Google Scholar

Sadowski M., Personalizm chrześcijański Jacques'a Maritain'a jako fundament koncepcji godności człowieka, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/35301/0004.pdf (abgerufen am 12.08.2022).
Google Scholar

Schultz W., Jacques Maritain in the 21st Century: Personalism and the Political Organization of the World, Cambridge 2022.
Google Scholar

Seidl H., The Concept of Person in St. Thomas Aquinas: A Contribution to Recent Discussion, in: “The Thomist: A Speculative Quarterly Review” 1987 Nr. 3, S. 435-460.
Google Scholar

Struzik Z., Rodzina w obronie życia, wolności i wiary w nauczaniu ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego Prymasa Polski, Warszawa 2018.
Google Scholar

Struzik Z., Wolność w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego w 100. rocznicę odzyskania Niepodległości, in: Ojczyzna i naród w nauczaniu Stefana kardynała Wyszyńskiego i Jana Pawła II, (Hrsg.) Z. Struzik, J. Babiński, Warszawa 2019, S. 115-143.
Google Scholar

Sukiennik E., Stefan Wyszyński jako arcybiskup metropolita warszawski (1948–1981), in: Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, (Hrsg.) w: R. Czekalski, Warszawa 2021, S. 207–230.
Google Scholar

Sulej K., Czy szkoła gwarantuje wychowanie? Analiza kard. Stefana Wyszyńskiego, in: „Społeczeństwo” 2020 Nr. 2, S. 91-100.
Google Scholar

Surzyn J., Conception of Human Being According to St. Thomas Aquinas, https://www.researchgate.net/publication/277695815_Conception_of_Human_Being_According_to_St_Thomas_Aquinas (abgerufen am 20.07.2022).
Google Scholar

Śliwerski B., Pedagogia Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego, in: „Polska Myśl Pedagogiczna” 2021 Nr. 7, S. 19-35.
Google Scholar

Ważniewski W., Stosunki między władzą państwową a Kościołem katolickim w Polsce powojennej (1944–1989), Siedlce 1997.
Google Scholar

Wódka M., Fel S. (Hrsg.), Stefan Wyszyński, Chrześcijańska doktryna społeczna, Lublin 2020; A. F. Dziuba, Prymas − kanclerz − patron. Kardynał Stefan Wyszyński, Warszawa 2021.
Google Scholar

Wyszowadzki W., Relacje państwo – Kościół w latach 1950–1956, „Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie: Zeszyty Naukowe” 2018 Nr. 6, S. 75-87.
Google Scholar

Wyszyński S., „Kamienie węgielne budowania na górach świętych...”, in: Dzieła zebrane, S. Wyszyński, Bd. II, Warszawa 1995, S. 14-17.
Google Scholar

Wyszyński S., Idzie nowych ludzi plemię..., Poznań 2001.
Google Scholar

Wyszyński S., Ład w myślach. Artykuły z „Ładu Bożego” z lat 1945-1946, Włocławek 2001.
Google Scholar

Wyszyński S., Miłość na co dzień. Rozważania, Bd. I, Rzym 1971.
Google Scholar

Wyszyński S., Nauczanie społeczne 1946-1981, Warszawa 1990.
Google Scholar

Wyszyński S., Odpowiedzialność – obowiązki – prawa w życiu narodu, in: Stefan kardynał Wyszyński. Głos z Jasnej Góry, S. Wyszyński, Warszawa 1986.
Google Scholar

Wyszyński S., Ojcze nasz, Poznań 1977.
Google Scholar

Wyszyński S., Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły. Rozprawa doktorska, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1929.
Google Scholar

Wyszyński S., Prymat człowieka w ładzie społecznym. Odnowa, Londyn 1976.
Google Scholar

Zgorzelak R., Wątki antropologiczne w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego w okresie Wielkiej Nowenny (1957-1966), https://www.pwt.wroc.pl/images/doktoraty/R_Zgorzelak_praca.pdf - (abgerufen am 20.07.2022).
Google Scholar

Mariusz Chrostowski

m-chrostowski@wp.pl
https://orcid.org/0000-0002-5817-2687

Biogram

Ks. mgr lic. Mariusz Chrostowski – ur. w 1988 roku w Makowie Mazowieckim, studia filozoficzno-teologiczne ukończył na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w 2014 roku (Wyższe Seminarium Duchowne w Łomży) dyplomem magistra teologii i przyjął święcenia kapłańskie w Łomży. Obecnie doktorant na na Wydziale Pedagogiczno-Filozoficznym Katolickiego Uniwersytetu w Eichstätt (Niemcy).